قیمت‌گذاری دستوری، عامل اصلی افزایش واردات زغا‌ل‌ سنگ و تعطیلی معادن

به گزارش می‌متالز، با وجود داشتن ذخایر عظیم زغال سنگ، اما در سال‌های اخیر با کاهش چشمگیر تولید داخلی این ماده معدنی رو‌به‌رو شده‌ایم که دلایل این کاهش، به گفته «سعید صمدی» دبیر انجمن زغال سنگ ایران، سیاست‌های نادرست دولت در تعیین قیمت‌های دستوری و عدم حمایت از تولیدکنندگان داخلی است.

سعید صمدی، دبیر انجمن زغال سنگ ایران در این خصوص گفت: حدود ۱۰ درصد از واردات زغال سنگ، به کیفیت آن مرتبط است؛ به عنوان مثال، برای تولید کُک مرغوب به نوع خاصی از زغال‌ سنگ نیاز است که تنها در استرالیا یافت می‌شود و در ایران اساساً از نظر زمین‌شناسی، این نوع زغال‌ سنگ وجود ندارد و خب در حدود ۱۰ درصد واردات منطقی است که تقریبا در پنج دهه اخیر نیز با آن مواجه بودیم.

وی اضافه کرد: در حال حاضر، اما حجم واردات زغال‌ سنگ بسیار بیشتر از آن ۱۰ درصد محاسبه شده است در حالی که عمدتاً زغال‌ سنگ یا کُک مشابه تولیدات داخلی وجود دارد که دلیل این امر سیاست‌های نادرست اعمال شده در حدود یک دهه اخیر در حوزه زغال‌ سنگ است.

وی افزود: تعیین قیمت‌های غیرواقعی به صورت دستوری باعث شده است که تولید زغال‌ سنگ در بسیاری از معادن غیراقتصادی شود و در نتیجه، میزان تولید به شدت کاهش پیدا کند.

صمدی ادامه داد: حدود ۱۰ تا ۱۵ سال پیش در کرمان سالیانه ۷۵۰ هزار تن زغال‌ سنگ تولید می‌شد، اما اکنون تولید آن به ۱۴۰ هزار تن کاهش یافته است که با توجه به قیمت تمام‌شده بالای تولید زغال سنگ، ادامه فعالیت برای تولیدکنندگان دیگر مقرون به صرفه نیست.

وی در ادامه افزود:، اما از سوی دیگر، اگر زغال‌ سنگ وارداتی با قیمت داخلی برابری کند یا حتی ارزان‌تر باشد، انتظار می‌رود تولیدکنندگان داخلی به دلیل کاهش هزینه‌ها، ترجیح دهند از زغال سنگ وارداتی استفاده کنند که البته این موضوع جدا از بحث حمایت از تولید داخل است، اما اکنون متأسفانه، زغال وارداتی قیمت بسیار بالایی دارد.

صمدی تاکید کرد: طبق آمار منتشر شده در کدال بورس ذوب آهن، قیمت هر تن زغال وارداتی در شش ماهه اول سال جاری به ۱۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده، در حالی که قیمت زغال داخلی ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بوده است؛ این اختلاف قیمت بسیار زیاد، تولیدکنندگان داخلی را با چالش جدی مواجه کرده است.

وی اظهار داشت: اگر قیمت زغال داخلی به نحوی تنظیم شود که حداقل به نیمی از قیمت جهانی برسد، برای مثال به تنی ۸ میلیون تومان برسد، در این صورت تولید زغال‌ سنگ در کشور افزایش پیدا خواهد کرد و جلوی واردات بی‌رویه این محصول معدنی گرفته می‌شود.

دبیر انجمن زغال‌ سنگ ایران گفت: به هر حال کاهش تولید داخلی به نفع مافیای واردات خواهد بود چرا که کاهش تولید، بهانه‌ای برای توجیه واردات بیشتر فراهم می‌کند؛ این مافیا مدعی می‌شود که به دلیل پایین بودن تولید داخلی و عدم توجیه اقتصادی آن، نیاز به واردات داریم، در حالی که منابع زغال‌ سنگ کشور بسیار غنی است.

وی افزود: ذخایر زمین‌شناسی زغال‌ سنگ در کشور ما حدود ۱۲ میلیارد تن برآورد می‌شود، در حالی که مصرف سالانه کنسانتره زغال‌ سنگ تنها حدود ۳ میلیون تن است که عدد خیلی ناچیزی است و این موضوع نشان می‌دهد که ذخایر زغال‌ سنگ ما بسیار غنی است، اما به دلیل نبود توجیه اقتصادی، از این ظرفیت عظیم به خوبی استفاده نمی‌شود.

صمدی توضیح داد: سال گذشته نامه‌ای به وزارت صمت نوشتیم و جلساتی نیز با مسوولین این وزارت‌خانه برگزار کردیم؛ از آنجا که وظیفه اصلی وزارت صمت حمایت از تولید داخلی است، از آنها درخواست کردیم تا با افزایش قیمت زغال‌ سنگ، از تولیدکنندگان داخلی حمایت کنند و در عوض ما نیز متعهد شدیم که در صورت افزایش قیمت، تولید زغال‌ سنگ را سالانه ۲۰ درصد افزایش دهیم تا بتوانیم ظرف سه تا چهار سال نیاز کشور را به طور کامل تأمین کنیم، اما متأسفانه تاکنون نه در وزارت صمت اراده‌ای برای حمایت از تولید داخلی دیده شده و نه در بین مصرف‌کنندگان تمایلی برای استفاده از زغال‌ سنگ داخلی وجود دارد که در نتیجه، شاهد افزایش چشمگیر واردات زغال‌ سنگ هستیم.

وی بیان کرد: در سه سال اخیر، حدود دو میلیارد دلار زغال‌ سنگ و مشتقات آن مانند کُک وارد کشور شده است که این رقم بسیار قابل‌توجهی است در حالی که اگر تنها ۱۰ درصد از این مبلغ را در بخش تولید داخلی زغال‌ سنگ سرمایه‌گذاری می‌کردیم، اکنون با کمبود زغال‌ سنگ مواجه نبودیم.

دبیر انجمن زغال‌ سنگ ایران در خصوص آمار مصرفی زغال‌ سنگ، توضیح داد: آمار تولید کنسانتره زغال سنگ (نه زغال سنگ خام) در داخل کشور، با توجه به شرایط فعلی، حدود یک میلیون و هشتصد هزار تن است در حالی که مصرف سالانه زغال‌ سنگ در کشور تقریباً سه میلیون و هفتصد هزار تن می‌باشد بنابراین میزان مصرف زغال‌ سنگ در کشور بیشتر از تولیدات داخلی است.

وی ادامه داد: در حالی که بر اساس پروانه‌هایی که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای معادن صادر کرده است، ظرفیت تولید زغال‌ سنگ در کشور به حدود ۱۱ میلیون تن می‌رسد؛ یعنی با توجه به پروانه‌های صادرشده، کشور ما پتانسیل تولید بیش از نیاز داخلی خود را دارد، اما با توجه به قیمت‌های فعلی و عدم توجیه اقتصادی تولید، تولیدکنندگان انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری و افزایش تولید ندارند.

وی بیان کرد: نمی‌توان گفت که کمبود زغال‌ سنگ داریم چرا که منابع و ظرفیت تولید آن در کشور وجود دارد و مشکل اصلی در قیمت‌گذاری است یعنی زمانی که دولت ترجیح می‌دهد قیمت زغال‌ سنگ وارداتی ۱۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و قیمت زغال‌ سنگ داخلی تنها ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان باشد، تولیدکنندگان داخلی انگیزه‌ای برای تولید بیشتر نخواهند داشت و در نتیجه این اختلاف قیمت زیاد، تولید داخلی را غیراقتصادی کرده است.

صمدی در خصوص حل این معضل اظهار داشت: ما پیشنهاد دادیم که روی افزایش تولید داخلی زغال‌ سنگ تمرکز کنیم و برای این کار، درخواست کردیم تا قیمت زغال‌ سنگ داخلی به قیمت تمام‌شده واقعی آن برسد و نه اینکه از قیمت جهانی آن تبعیت کند؛ بر اساس محاسبات ما، قیمت تمام‌شده هر تن زغال‌ سنگ در سال گذشته حدود ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است.

صمدی در پایان گفت: ما به مسوولین مربوطه اعلام کردیم که با اصلاح قیمت، تولیدکنندگان داخلی انگیزه لازم برای افزایش تولید را پیدا خواهند کرد. کشور ما دارای ذخایر غنی زغال‌ سنگ و ظرفیت تولید بالایی است. اما با توجه به قیمت‌های فعلی، تولید زغال‌ سنگ داخلی توجیه اقتصادی ندارد. آمار‌ها نشان می‌دهد که در نیمه دوم سال گذشته، حدود یک میلیون و هفتصد هزار تن زغال‌ سنگ و محصولات فرآوری شده آن وارد کشور شده است. این میزان تقریباً برابر با مصرف داخلی زغال‌ سنگ است.

منبع: اقتصاد آنلاین