استقبال آلمانی‌ها از احیای سیمان ری

به گزارش می متالز، این روزها نیز سفیر آلمان در ایران به دعوت و با همراهی شهردار تهران از کارخانه سیمان ری بازدید کرد.
شهردار تهران در این بازدید «کلور برشتولد» را با پیشینه تاریخی و صنعتی این کارخانه آشنا کرد و او را در جریان برنامه شهرداری تهران برای احیای این مجموعه صنعتی قدیمی قرار داد.
سیمان ری نخستین کارخانه سیمان ایران است و در سال ۱۳۱۲ از سوی مهندسان آلمانی ساخته شد. برشتولد نیز با اشاره به تجهیزات آلمانی موجود در این محل، سیمان ری را نشان‌دهنده روابط صنعتی دیرینه دو کشور دانست و از پیشنهاد شهردار تهران برای تشویق شرکت‌های آلمانی به مشارکت در طرح احیای این مجموعه صنعتی مشتاقانه استقبال کرد. براساس طرحی که به تصویب هیات وزیران رسیده است، کارخانه سیمان ری به‌عنوان اثری با ارزش میراث صنعتی احیا و بازتعریف می‌شود. حناچی که بارها در صحبت‌های خود از این کارخانه نام برده بود، این پروژه را گامی برای باززنده‌سازی ارزش‌های معماری معاصر ایران و پاسداری از میراث ناملموس صنعتی و اجتماعی بخشی از تهران دانست و گفت: خروج صنایع فرصتی برای باززنده‌سازی فضای موثر شهری است.

تاریخچه سیمان ری

کارخانه سیمان ری به عنوان نخستین مجموعه تولید سیمان در کشور و خاورمیانه، در سال ۱۳۱۲ در منطقه مرکزی شهر ری گشایش شد اما با توسعه شهر و لزوم توسعه خدمات شهری و لزوم کاهش آلودگی، از سال ۱۳۶۴ تعطیل شد.
قرارگیری کارخانه سیمان در بافت تاریخی و قدیمی شهر ری و نیز همجواری با بناهای تاریخی و ارزشمندی چون تپه باستانی دژ رشکان، برج تاریخی طغرل، باروی تاریخی شهر ری، چشمه علی و گورستان تاریخی ابن‌بابویه و بقعه بی‌بی‌زبیده، حرم شاه‌عبدالعظیم و کاروانسراهای عباسی و قاجاری و درنتیجه موقعیت ویژه برای گردشگران و خدمات گردشگری، به این مکان جایگاه ارزشمندی بخشیده است.

سیمان ری، سرمایه ملی

محمدرضا مارانی، مدیر پیشین تصفیه کارخانه سیمان ری با اشاره به اینکه تجهیزات و وسایل قدیمی این کارخانه جزو سرمایه ملی و متعلق به همه مردم کشور است، اظهار کرد: کارخانه سیمان ری به عنوان نخستین خط تولید سیمان کشور کار خود را در شهرستان ری آغاز کرده و درتلاش هستیم تجهیزات خط تولید این کارخانه را ترمیم کنیم و در معرض تماشای عموم قرار دهیم.
مارانی در ادامه خاطرنشان کرد: قرار بود این موزه در روز جهانی صنعت گشایش شود اما کارهای قانونی موزه صنعت سیمان در شهر ری انجام شده و به ثبت رسیده است که تا پایان سال قطعاتی که دارای اهمیت بوده رونمایی خواهد شد.
وی همچنین درباره کتیبه حکاکی شده تصویر قاجاری باقی‌مانده از کوه بی‌بی شهربانو که در زمان فعال بودن کارخانه چه سرنوشتی پیدا کرده و اکنون در کجا نگهداری می‌شود و چرا به عنوان آثار تاریخی به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تحویل داده نمی‌شود، گفت: این کتیبه متعلق به کارخانه سیمان ری بوده و در اختیار موزه‌صنعت سیمان است که در محل موزه کارخانه نگهداری می‌شود.
وی افزود: مسئولان سازمان میراث فرهنگی هم این آثار را در گذشته از ما مطالبه کرده بودند اما چون ما موزه‌دار میراث فرهنگی صنعت سیمان هستیم و این موزه به ثبت رسیده است، خودمان از آن نگهداری می‌کنیم همان‌گونه که تاکنون این کار را انجام داده‌ایم.
این محل به عنوان موزه صنعت کشور مصوب شده است و موافقت اصولی سازمان میراث فرهنگی را نیز دریافت کرده‌ایم و بقایای این کتیبه قاجاری هم در این موزه به نمایش درخواهد آمد.

سیمان ری، تاریخ فناوری سیمان

افزون بر این، در این کارخانه از نظر معماری نیز حجم‌های بزرگ بناهای بتنی با فرم‌های خالص هندسی مانند استوانه و مکعب‌مستطیل در ترکیبی خالص کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند که سبک راسیونالیستی صنعتی را به نمایش می‌گذارند. گفتنی است، این بنا از لحاظ تاریخی، معاصر با ساختمان دانشگاه تهران و موزه ملی است و نماد تاریخ فناوری صنعت سیمان قلمداد می‌شود. از دیگر سو رسیدگی نکردن به این مجموعه باارزش باعث شده نه‌تنها از حالت تاریخی خارج شود، بلکه به دلیل قرارگیری در بافت مسکونی، مزاحمت و ناراحتی ساکنان و اهالی را نیز به همراه داشته باشد. بنابراین ساماندهی و بازآفرینی این محله با انجام یک پروژه محرک توسعه، ضرورت دارد و اقدام مهمی در نگهداشت میراث صنعتی معاصر، حفظ هویت آن و انتقال به آیندگان است.
همچنین موقعیت استراتژیک محدوده قرارگیری کارخانه، زیرساخت‌های موجود و مساحت قابل‌توجه به آن کارکردی فرامنطقه‌ای بخشیده و با توجه به جریان بین‌المللی استفاده دوباره از کارخانه‌های متروک مانده مربوط به ابتدای تاریخ صنعتی حفظ و انتقال ارزش‌های نخستین کارخانه سیمان پایتخت که ۳ دهه رونق این صنعت در کشور را به‌عهده داشته، می‌تواند الگویی برای موارد مشابه باشد.
 از این‌رو با توجه به موارد یادشده، شهرداری تهران پیشنهاد صدور مجوز استفاده از این کارخانه به منظور مرمت، بازسازی و تبدیل آن به موزه صنعت سیمان و مجموعه گردشگری با کاربری‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در راستای ارائه خدمات هرچه مطلوب‌تر به مردم تهران، شهر ری و منطقه جنوب شرق تهران و گردشگران داخلی و خارجی به مدت ۹۰ سال را برای سیر مراحل بررسی و تصویب هیات وزیران ارائه کرده است.