ایران در فرصت طلایی پس از توافق، آمادگی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی

‌می‌متالز - این یادداشت با فرض انجام توافق میان ایران و آمریکا نوشته شده و هدف آن جلب توجه مسوولین و ذی‌نفعان به چگونگی بهره‌مندی حداکثری از آن در حوزه جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌باشد.

مقدمه:

به گزارش می‌متالز، به صورت عادی برای نتیجه مذاکرات میان ایران و آمریکا دو سناریو پیش‌بینی می‌شود اول توافق و رفع تحریم‌ها، دوم شکست مذاکرات و تشدید تحریم‌ها.

این یادداشت با فرض انجام توافق میان ایران و آمریکا نوشته شده و هدف آن جلب توجه مسوولین و ذی‌نفعان به چگونگی بهره‌مندی حداکثری از آن در حوزه جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌باشد.

پس از توافق:

تیتر بزرگ رسانه‌های کشور: "توافق شد"، "ایران و آمریکا توافق کردند"، "اروپا نیز به دنبال آمریکا توافق کرد"، "تحریم‌ها برداشته شد"، "همکاری بعد از چهل‌وهفت سال جدایی"، "سیل سرمایه‌گذاران در راه ایران" و ...

اکنون که پس از چهل‌وهفت سال دشمنی و تقدیم هزاران شهید و صرف هزاران میلیارد تومان هزینه، تامین منافع ملی کشور در توافق با آمریکا قرار گرفت و با تدبیر نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و رهبری حکیم آن با همت تیم مذاکره‌کننده و ارکان تصمیم‌گیر به این مهم دست یافته‌ایم، ضرورت دارد در کوتاهترین زمان و بهترین شکل ممکن آثار رفع تحریم‌ها در حوزه‌های گوناگون به ویژه اقتصاد و توسعه کشور و متعاقباً معیشت مردم نمایان گردد.

در همین راستا سوالات زیر و پاسخ‌های آنها می‌بایست مورد توجه قرار گیرند.

آیا سفارت خانه‌های ایران در خارج از کشور آمادگی مراجعه متقاضیان سرمایه‌گذاری را دارند؟
شرایط اعطای ویزا و مدت آن چگونه است؟
آیا آمایش سرزمین و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کشور به‌روزرسانی شده‌اند؟
سهم بخش‌های تخصصی از میزان جذب سرمایه با توجه به سهم آنها از رشد اقتصادی و همچنین توجه به زیرساخت‌ها و پیش نیاز‌ها تعیین شده‌اند؟
مطالبات مردم نظیر تقویت ارزش پول ملی، نمایان شدن آثار توافق و سرمایه‌گذاری‌های خارجی در معیشت و ... چگونه مدیریت خواهد شد؟
آیا مطالعات فنی و اقتصادی به روز و مورد قبول بانک در حوزه‌های گوناگون تهیه شده است؟
سرمایه‌گذاران خارجی در حوزه‌های گوناگون باید به کدام سازمان‌های تخصصی مراجعه کنند؟
آیا وزارتخانه‌ها و استانداری‌ها بخش پذیرش و راهنمای سرمایه‌گذاری خارجی را دارند؟
آیا تارنما‌های تخصصی و ملی ما بخش انگلیسی به روز و دقیق دارند؟
آیا مقررات مرتبط به سرمایه‌گذاری خارجی به زبان‌های دیگر در دسترس متقاضیان قرار دارد؟
آیا علاوه بر فرصت‌های سرمایه‌گذاری جاری، آمادگی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، انرژی‌های پاک یا بلاک‌چین وجود دارد؟
شرایط سرمایه‌گذاری و مقررات و مشوق‌های مرتبط در مقایسه با سایر کشور‌ها به‌روزرسانی شده است؟
فرودگاه‌های بین المللی کشور برای پذیرش مسافران و سرمایه‌گذاران و تبدیل ارز‌ها و خدمات ترانسفر و ... آمادگی دارند؟
تهیه ملزومات اولیه نظیر سیم کارت و اینترنت و ... برای سرمایه‌گذاران چگونه است؟
آیا هتل‌ها و مراکز اقامتی و خدمات شهری در مکان‌های جذاب برای سرمایه‌گذاری آمادگی دارند؟
شرایط فعالیت خارجی‌ها در بورس ایران چه از منظر سهام داری و چه از منظر جذب مشارکت مردم در طرح‌های آتی آنها چگونه است؟
ثبت شرکت، افتتاح حساب و ... تعیین تکلیف شده است؟
برای جذب فاینانس، ضمانت نامه‌های مرتبط، نقش بانک مرکزی، شورای اقتصاد و ... آمادگی لازم ایجاد شده است؟
آیا بانک‌ها برای اتصال به درگاه‌های بین المللی نظیر سویفت و ارائه خدمات آمادگی دارند؟
آیا متخصصین لازم برای انجام مذاکرات در روش‌های مختلف قراردادی نظیر EPC، EPCF، BOT، BOO و ... در سازمان‌ها و شرکت‌ها حضور دارند؟
در قرارداد‌های بین المللی چه تدبیری برای جلوگیری از بروز مشکلاتی نظیر قرارداد کرسنت اندیشیده شده است؟
آیا در جذب سرمایه‌گذار خارجی نقش محیط زیست، منابع طبیعی، حریم راه، حریم رود، حریم روستا، تداخل با سازمان انرژی اتمی و ... مانند سرمایه‌گذاری‌های داخلی است؟
تعارض احتمالی سرمایه‌گذاری‌های جدید خارجی با فعالیت‌های موجود در کشور به چه روشی بررسی و تصمیم‌گیری خواهد شد؟
تعارض احتمالی میان منافع ملی و منافع منطقه‌ای در جذب سرمایه و محل تعریف پروژه‌ها چگونه حل خواهد شد؟
نقش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در این موضوعات چیست؟
برای سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور چه تمهیدات ویژه‌ای تدارک دیده شده است؟
نرخ سود بانکی و تسهیلات داخلی چگونه خواهد شد؟
با ناترازی‌ها در بخش برق و گاز و آب برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی چگونه رفتار خواهد شد؟
آیا سرمایه‌گذاران خارجی در راستای منافع ملی نیاز به دسته بندی بر اساس ملیت و یا حجم سرمایه‌گذاری دارند؟
آیا پاسخ به متقاضیان در حوزه‌هایی که نیاز به رعایت تشریفات قانونی مناقصه و یا مزایده وجود دارد، "نه" خواهد بود؟
قوانین و بخشنامه‌هایی که از نظر دستگاه‌های نظارتی می‌بایست رعایت شوند، برای این موضوع به‌روزرسانی شده‌اند؟
کپی رایت در حوزه نرم افزار و ... چگونه خواهد شد؟
تعیین تکلیف املاک و دارایی‌ها و سهام احتمالی شرکت‌هایی که پیش از تحریم در ایران فعال بوده‌اند، چگونه خواهد بود؟
اصولا فرمانده عملیاتی استفاده حداکثری از رفع تحریم‌ها و حضور سرمایه‌گذاران در ایران کجاست؟

با بررسی سوالات فوق و سوالات احتمالی دیگر و پاسخ آنها، اقدامات ذیل ضروری به نظر می‌رسد:

اول، تعیین فرمانده واحد و هماهنگی بین نهادی در سطح ریاست جمهوری با اختیارات ویژه و تشکیل "ستاد عملیاتی جذب سرمایه‌گذاری خارجی" به منظور تصمیم‌گیری و رفع تعارضات و مشکلات احتمالی و نظارت بر عملکرد دستگاه‌ها.
دوم، آماده‌سازی زیرساخت‌های اولیه حداکثر ظرف مدت سه ماه شامل ایجاد مراکز یکپارچه سرمایه‌گذاری خارجی در سطح سفارت ها، وزارتخانه‌ها و استانداری‌ها و ارائه شرایط سرمایه‌گذاری و معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری.
سوم، به‌روزرسانی قوانین و مقررات مرتبط با هدف شفاف سازی و کاهش بوروکراسی با توجه به رقبای منطقه‌ای و همچنین توجه مزیت‌های عمومی و نسبی کشور.
چهارم، پاسخگویی به افکار عمومی و مطالبات مردمی با ارائه گزارشات مستمر دوره‌ای.

نتیجه اینکه:

آمادگی عملیاتی برای پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی نیاز به هماهنگی و اقدامات فراوانی دارد که می‌بایست به موقع انجام شوند تا دچار مساله غافلگیری و فرصت‌سوزی نشویم و موفقیت توافق نه در عمان و سایر کشورها، که در میدان عمل اقتصاد ایران تعیین می‌شود.

هشدار نهایی:

اگر مسوولان به این پرسش‌ها و الزامات عملیاتی پاسخ فوری و عینی ندهند، در این صورت:

بوروکراسی پیچیده و طولانی می‌تواند باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی و انتقال فرصت‌ها به کشور‌های همسایه شود.

عدم آمادگی برای بهره‌برداری از توافق می‌تواند به کاهش اعتماد عمومی و تشدید شکاف بین دولت و ملت منجر شود، که در نهایت توجه را از توسعه اقتصادی به مسائل حاشیه‌ای سوق خواهد داد.

عدم تحقق دستاورد‌های ملموس از توافق ممکن است هزینه‌های سیاسی و اجتماعی را افزایش دهد و فرصت‌های موجود را به تهدید تبدیل کند.

در پایان توجه خواننده را به حکمتی از امیرالمومنین علی (ع) جلب می‌نماید.

الفُرصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ، فانتَهِزُوا فُرَصَ الخَیرِ (نهج البلاغه: حکمت ۲۱)

فرصت، چون ابر مى گذرد. پس، فرصتهاى کار خوب را غنیمت شمرید.