تحریم، قدرت چانه‌زنی مس ایران را در جهان کم می‌کند

به گزارش می متالز، چندی پیش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری امریکا از اعمال تحریم‌های جدید بر بخش فلزات ایران گفت، در شرایطی که صادرات فلزات از مهم‌ترین منابع درآمد غیرنفتی ایران به شمار می‌آید و بیش از ۱۰درصد صادرات کشور را تشکیل می‌دهد.
مس از جمله این اقلام و یکی از ۱۰ ماده اصلی صادراتی ایران است که بی‌تردید از گزند تحریم‌ها در امان نخواهد بود.

رشد تولید مس در ایران

روزنامه ایرانی و انگلیسی‌زبان فایننشیال‌تریبیون، ۱۶ فوریه ۲۰۱۹ (۲۷ بهمن ۱۳۹۷) از تولید ۹۹۷.۵۳۵ تنی کنسانتره مس در مجتمع‌های بزرگ مس کشور خبر داد. این مقدار تولید مربوط به ۱۰ ماه منتهی به ۲۰ ژانویه ۲۰۱۹ (۳۰ دی ۱۳۹۷) است و رشد سالانه ۴درصدی را نشان می‌دهد.
همچنین در ادامه این خبر و براساس داده‌های آخرین گزارش سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) آمده که مجتمع مس سرچشمه به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده مس ایران با ۵۹۲.۵۶۱ تن تولید در بازه زمانی یادشده در مقایسه با همین زمان از سال گذشته رشد ۵درصدی تولید را تجربه کرد.
مجتمع سنگان دیگر تولیدکننده بزرگ فلز سرخ در ایران در این بازه ۲۷۷.۰۶۰ تن مس تولید کرد که در مقایسه با سال گذشته ۴ درصد رشد داشت و میدوک نیز با ۱۲۷.۹۱۴ تن تولید رشد یک درصد در سال را داشت.

ادامه رشد در سال آینده

در همین زمینه، داده‌های وب‌سایت آماری «اِستاتیتا» حکایت از رشد تولید معادن مس ایران در سال گذشته میلادی در مقایسه با سال ۲۰۱۶ میلادی (۱۳۹۵ خورشیدی) دارد. بنا بر داده‌های این وب‌سایت، تولید معادن مس ایران در سال ۲۰۱۸ میلادی ۴۲هزار تن بود که این رقم برای سال آینده میلادی (۲۰۲۰) هم پیش‌بینی می‌شود.
این در حالی است که تولید معادن مس ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی به ۲۶۰هزار تن می‌رسید.
 این وب‌سایت همچنین مقادیر تولید معادن مس ایران را در سال‌های ۲۰۱۴ میلادی ۲۱۶هزار و ۸۰۰ تن، ۲۰۱۳ میلادی ۲۲۲هزار و ۹۰۰ تن، ۲۰۱۲ میلادی ۲۳۸هزار تن، ۲۰۱۰ میلادی ۲۵۶هزار و ۷۰۰ تن و ۲۰۰۵ میلادی ۱۹۰هزار تن اعلام می‌کند.

مس یکی از برترین‌های صادراتی

دانشنامه انگلیسی ویکی‌پدیا نیز در سال ۲۰۱۱ میلادی (۱۳۹۰ خورشیدی) به نقل از مدیرعامل وقت شرکت ملی صنایع مس ایران، این کشور را دارای رتبه نهم جهان در برخورداری از ذخایر مس دانست و علاوه بر این، داده‌های وب‌سایت «وُرلدز تاپ اِکسپُرتز» مس را در گروه محصولات صادراتی قرار داده که بالاترین ارزش دلار را در محموله‌هایی که در سال ۲۰۱۷ میلادی (۱۳۹۶ خورشیدی) از ایران خارج شدند، ارائه داده است.
 به عبارت دیگر ۹۶.۴ درصد کل ارزش صادرات ایران را در سال ۲۰۱۷ میلادی، این فهرست دهگانه تشکیل می‌دهد. بنابراین، گزارش سوخت‌های فسیلی از جمله نفت، پلاستیک و محصولات پلاستیکی و پس از این ۲ کانی، سرباره و خاکستر ۳ گروه اصلی صادرات ایران را در سال ۲۰۱۷ میلادی تشکیل ‌دادند.
در این فهرست، مس در سال ۲۰۱۷ میلادی، رتبه نهم صادرات را به خود اختصاص داده بود که ارزش آن در آن سال ۳۸۶.۲ میلیون دلار بود و ۰.۶ درصد از کل ارزش صادرات را در سال یادشده به خود اختصاص داد. رتبه دهم این فهرست در اختیار صادرات آلومینیوم با ارزش ۳۰۵.۴ میلیون دلار بود که ۵درصد کل ارزش صادرات ایران را در سال ۲۰۱۷ میلادی تشکیل می‌داد.
وب‌سایت وُرلدزتاپ‌اِکسپُرتز همچنین ۱۵ صادرکننده برتر مس جهان را به ترتیب برشمرد. این کشورها در سال ۲۰۱۷ میلادی بالاترین درآمد را بر حسب دلار از صادرات کانی مس به‌دست آوردند و ۹۱.۲درصد کل ارزش صادرات کانی مس جهان در سال ۲۰۱۷ میلادی به کشورهای شیلی، پرو، استرالیا، اندونزی، کانادا، برزیل، اسپانیا، مکزیک، امریکا، مغولستان، قزاقستان، جمهوری دموکراتیک کنگو، پاپوآ گینه نو، تایوان و ارمنستان اختصاص داشت.

سهم کوچک ایران در بازار جهانی

با این حال اما سهم ایران در تامین مس مصرفی جهان ناچیز است. این گفته محسن بازارنوی، معاون مالی اقتصادی شرکت ملی صنایع مس ایران است. وی در این باره می‌افزاید: چین نیمی از مس جهان را مصرف می‌کند.
حال اگر در سال چیزی حدود ۲۲ میلیون تن محصول کاتد مس در جهان خرید و فروش شود، ۱۱ میلیون تنها در چین مصرف می‌شود. در همین حال اگر سهم تولید ایران را حدود ۲۵۰ هزار تن محاسبه کنیم و ۱۵۰هزار تن آن در داخل مصرف شود، ۱۰۰ هزار تن صادر خواهد شد و این رقم اثر چندانی بر تعیین بهای مس در چین به عنوان اصلی‌ترین خریدار ندارد.
وی در پاسخ به پرسشی با این مضمون که به جز چین دیگر مقاصد صادراتی ایران کدامند، وجود مقاصد دیگر را تایید کرد اما نامی از آنها نبرد و در اظهارنظر درباره تاثیر تحریم‌ها بر تجارت مس ایران، توضیح داد: با اعمال تحریم‌ها، یک مسئله، قدرت چانه‌زنی ایران است که در معاملات بین‌المللی کم می‌شود و ما ناگزیر از معامله کالا با بهای کمتر از ارزش واقعی هستیم؛ چیزی که نه درباره مس بلکه درباره سایر اقلام مورد تحریم وجود دارد و مسئله دیگر شرکت‌های طرف معامله است.
 تا پیش از تحریم‌ها، شرکت‌های ردیف نخست جهان طرف معامله ما بودند، در حالی که با تحریم‌ها مجبوریم با شرکت‌های چند رده پایین‌تر وارد معامله شویم.