VUCA: مفهومی کلیدی در سخنرانی مدیرعامل ایمپاسکو برای آینده معدن ایران

به گزارش می‌متالز، در همایش تخصصی سرمایه‌گذاری در اکتشافات معدنی، مهندس «تورج زارع» مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو)، در سخنانی متفاوت و مبتنی بر ادبیات نوین مدیریت جهانی، به مفهوم مهمی اشاره کرد که شاید برای بسیاری از مخاطبان تازه باشد، اما در سطح بین‌المللی سال‌هاست که به‌ عنوان مبنای تصمیم‌سازی‌های کلان به‌ کار گرفته می‌شود: مفهوم VUCA.

دنیایی که دیگر ساده نیست

VUCA، واژه‌ای است که برای توصیف دنیای امروز به‌ کار می‌رود؛ دنیایی پر از نوسان، عدم قطعیت، پیچیدگی و ابهام. این واژه نخستین‌بار توسط ارتش آمریکا پس از پایان جنگ سرد مطرح شد، اما به‌ سرعت وارد فضای مدیریت راهبردی شد و امروز در مراکز مالی، دولت‌ها، شرکت‌های فناور و حتی دانشگاه‌های جهان، جایگاه مهمی دارد.

مهندس زارع در سخنرانی خود با اشاره به همین مفهوم گفت: ما در جهانی زندگی می‌کنیم که با نوسانات، پیچیدگی، عدم قطعیت و ابهام روبه‌روست — جهانی که با واژه VUCA شناخته می‌شود.

او با بیان اینکه دیگر نمی‌توان با ابزار‌های دیروز به مسائل امروز پاسخ داد، بر این نکته تاکید کرد که برای مواجهه با چنین جهانی، باید نوع تفکر، شیوه تصمیم‌گیری و الگوی همکاری خود را بازطراحی کنیم.

VUCA دقیقاً به چه معناست؟

VUCA مخفف چهار واژه است:

• Volatility (نوسان‌پذیری): شرایطی که در آن تغییرات شدید و سریع رخ می‌دهد؛ مثل افزایش یا سقوط ناگهانی قیمت‌ها؛

• Uncertainty (عدم قطعیت): نبود اطلاعات کامل برای پیش‌بینی آینده؛ یعنی حتی با داده موجود نمی‌توان اطمینان داشت که چه خواهد شد؛

• Complexity (پیچیدگی): وجود عوامل مختلف و وابستگی‌های متقابل که تحلیل مسائل را دشوار می‌کند؛

• Ambiguity (ابهام): نبود شفافیت در معنی یا نتایج؛ حتی اگر اطلاعات داشته باشیم، ممکن است نتوان تفسیر روشنی از آن ارائه داد.

این شرایط، امروز در سراسر جهان، به‌ ویژه در صنایع بزرگ مانند انرژی، معدن، فناوری و لجستیک، چالش‌برانگیز شده است. بسیاری از شرکت‌های جهانی، برای بقا و رشد، واحد‌هایی با عنوان مدیریت در شرایط VUCA ایجاد کرده‌اند. در سطح ملی نیز بسیاری از کشور‌ها تصمیم‌سازی‌های خود را از مدل‌های خطی و ایستا به مدل‌های سناریویی، تطبیقی و چابک تغییر داده‌اند.

VUCA تهدید یا فرصت؟

مهندس زارع در بخش دیگری از سخنانش، VUCA را نه‌ تنها تهدید، بلکه فرصتی برای تحول تفکر و بازآفرینی توان تصمیم‌سازی دانست و گفت: VUCA اگرچه ناپایدار و چالش‌برانگیز است، اما به ما یاد می‌دهد که تصمیم‌گیری صرفاً بر اساس گذشته کارآمد نیست؛ باید یاد بگیریم در ناپایداری تصمیم بگیریم، در ابهام حرکت کنیم و در پیچیدگی، ساده‌سازی نکنیم.

از نگاه او، جهان امروز به آنهایی که سریع‌تر تطبیق پیدا می‌کنند، بهتر یاد می‌گیرند و به جای کنترل، مشارکت و چابکی را محور قرار می‌دهند، پاداش توسعه پایدار خواهد داد.

پیام روشن به صنعت معدن ایران

سخنان مدیرعامل ایمپاسکو، در واقع دعوتی بود به همه فعالان حوزه معدن — از سرمایه‌گذاران تا مسوولان دولتی — برای درک عمیق‌تری از شرایط محیطی. او تأکید کرد که صنعت معدن ایران برای موفقیت در این فضا، باید به بازطراحی سیاست‌ها، مدل‌های همکاری و شیوه تخصیص منابع فکر کند.

ایمپاسکو نیز با بهره‌گیری از تجربه همکاری با بیش از ۱۰۰ شرکت بخش خصوصی، تلاش کرده است خود را با شرایط جدید سازگار کند. از جمله با طراحی مدل‌های واگذاری مشارکتی، ایجاد تیم‌های مشترک و به‌ اشتراک‌گذاری داده‌های پایه، فضایی برای همکاری در شرایط VUCA فراهم شده است.

در پایان گفتنی است سخنرانی مهندس «تورج زارع» یک فراخوان بود — فراخوانی برای عبور از الگو‌های مدیریتی سنتی و ورود به دنیای تصمیم‌گیری در شرایط واقعی امروز. دنیایی که ناپایدار است، اما برای آنهایی که آماده‌اند، مسیر‌های تازه‌ای خواهد گشود. VUCA، اگرچه پیچیده و پرچالش است، اما در دل خود، فرصت شکل‌دادن به آینده‌ای هوشمندتر را نهفته دارد.