حرکت بازار مشتقه در مسیر تعادل/ تغییر سررسید قرارداد‌ها با منطق بازار آپشن سازگار نیست

به گزارش می‌متالز، سلمان یزدانی، تحلیل‌گر بازار سرمایه با بررسی روند تاریخی ابزار‌های مالی نوین، توسعه این ابزار‌ها را در فضای سنتی بازار سرمایه سخت و دشوار توصیف کرد. او گفت تجربه مشابهی در راه‌اندازی صندوق‌های سهامی، صندوق‌های اهرمی و سایر ابزار‌ها نیز وجود داشته است، چراکه نگاه غالب در بازار سنتی همچنان معطوف به خرید و نگهداری سهام است.

یزدانی به مخالفت‌های مشابه در راه‌اندازی بازار مشتقه و قرارداد‌های آپشن اشاره کرد و افزود: بخشی از این مقاومت‌ها ناشی از نگاه منفی به نوسان‌گیری و سفته‌بازی در فضای عمومی است. با این حال، بازار آپشن به تدریج رشد کرده و توسعه یافته است. به گفته او، ورود ابزار‌هایی مانند صندوق‌های اهرمی و معاملات آپشن باعث شد این بازار از منظر رشد نسبت به بازار سنتی عملکرد بهتری داشته باشد. او تاکید کرد که اگرچه همچنان چالش‌هایی نظیر دامنه نوسان و تأثیرگذاری آپشن بر قیمت سهام وجود دارد، اما حجم معاملات در این بازار طی سال‌های اخیر چند برابر شده است.

این تحلیل‌گر بازار سرمایه با اشاره به چالش‌های ساختاری بازار مشتقه گفت: تعداد فعالان در این بازار محدود است و با ورود بازیگران جدید، احتمال بروز مشکلات بیشتر می‌شود. او با انتقاد از روش‌های غیررسمی حل مشکلات، افزود: بسیاری از مسائل به شیوه کدخدامنشی حل می‌شود، در حالی که این رویکرد برای بازاری تخصصی مانند آپشن نمی‌تواند کارساز باشد. به‌عنوان نمونه، برخی فعالان در واکنش به تعطیلی بازار به دلیل جنگ، خواستار تغییر سررسید قرارداد‌ها شدند، در حالی که این درخواست‌ها با منطق بازار آپشن سازگار نیست.

یزدانی با اشاره به ویژگی‌های خاص بازار آپشن، تأکید کرد که این ابزار‌ها دارای ارزش زمانی هستند و قیمت‌گذاری آن‌ها پیچیده است، بنابراین هرگونه دستکاری در سازوکار بازار می‌تواند باعث برهم خوردن تعادل شود.

او با حمایت از تصمیم سازمان بورس در خصوص عدم تغییر شرایط بازار مشتقه افزود: بازار نوپای آپشن نیازمند اعتماد است و هرگونه تغییر ناگهانی می‌تواند باعث از بین رفتن این اعتماد شود. به گفته یزدانی، در این بازار بازیگران مختلفی با منافع گوناگون وجود دارند و نمی‌توان تصمیماتی گرفت که تنها به نفع گروه خاصی باشد.

یزدانی هم‌چنین درباره تجربه تغییر در دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی گفت: این اقدام باعث بروز مشکلاتی در محاسبه ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) صندوق‌ها شد و فضای بازار را با چالش مواجه کرد.

وی در ادامه از تصمیم به عدم اعمال محدودیت در بازار مشتقه دفاع کرد و گفت: اعمال محدودیت در بازار آپشن بی‌معناست، چراکه این بازار کارکرد خود را دارد. به گفته او، باید پرسید آیا محدودیت‌هایی که تاکنون در بازار سهام اعمال شده‌اند، مانع ریزش آن شده‌اند و چه اثری داشته‌اند؟

یزدانی بازار آپشن را دارای مزیت‌هایی دانست که آن را در شرایط فعلی بازار متمایز می‌کند. او گفت: این بازار دامنه نوسان ندارد، حجم مبنا ندارد و مشمول توقف و بازگشایی‌های متداول نیست. به‌عنوان نمونه، پس از بازگشایی بورس، برخی موقعیت‌ها تا ۹۰ درصد زیان دادند، اما اعتراضی از سوی فعالان این بازار دیده نشد، چراکه بازیگران این بازار ریسک‌ها را می‌پذیرند و با ماهیت ابزار آشنا هستند.

این کارشناس سرمایه‌گذاری با اشاره به ویژگی دوطرفه بودن ابزار آپشن گفت: این ابزار برای بازار‌های پرریسک طراحی شده و در شرایطی که بازار سهام با فشار فروش روبروست، تنها نماد‌هایی با قرارداد پوت آپشن در وضعیت مثبت قرار دارند. اگرچه ابزار آپشن هنوز روی تعداد کمی از نماد‌ها فعال است، اما نبود محدودیت‌ها به مزیت آن تبدیل شده است.

یزدانی در پایان تأکید کرد: ذات بازار مشتقه بر پایه پذیرش ریسک بنا شده و در بحران‌های جهانی نیز توسعه پیدا کرده است. کسی که وارد بازار آپشن می‌شود، باید به درک مناسبی از ریسک‌های آن رسیده باشد.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)