هوشمندسازی فولاد سنگان: گامی بلند به سوی بهره‌وری و توسعه پایدار

‌می‌متالز - در عصر انقلاب صنعتی چهارم، هوشمندسازی به عنوان یکی از ارکان اساسی تحول دیجیتال شناخته می‌شود. این فرآیند با ادغام فناوری‌های پیشرفته نظیر اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های کلان، امکان نظارت، کنترل و بهینه سازی فرآیند‌های صنعتی را با دقت و سرعت بی‌سابقه‌ای فراهم می‌کند.

به گزارش می‌متالز، اهمیت این موضوع در صنایع بزرگ، به ویژه در بخش‌های انرژی بر مانند فولاد، دوچندان است، چراکه مدیریت هوشمند منابع نه تنها به کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش بهره‌وری می‌انجامد، بلکه نقش کلیدی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار ایفا می‌کند.

صنایع معدنی و فولاد به عنوان موتور محرکه اقتصاد، از جمله مصرف کنندگان عمده منابع آب و انرژی هستند. در این میان، شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان با درک اهمیت بهینه‌سازی مصرف منابع، گام بلندی در راستای هوشمندسازی سیستم‌های پایش و کنترل برداشته است. پروژه مانیتورینگ و پایش برخط منابع و مصارف آب و گاز با راه‌اندازی اتاق دیسپاچینگ هوشمند، امکان رصد لحظه‌ای، تحلیل الگوی مصرف و شناسایی نقاط اتلاف را فراهم کرده است. این سیستم با به کارگیری سنسور‌های دقیق و شبکه‌های ارتباطی پیشرفته، داده‌ها را در لحظه جمع آوری کرده و از طریق پردازش‌های تحلیلی، راهکار‌های عملیاتی برای کاهش مصرف و افزایش بازدهی ارائه می‌دهد.

اجرای این پروژه نه تنها به کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش شفافیت مدیریت منابع منجر می‌شود، بلکه نشان دهنده تعهد شرکت به مسوولیت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست نیز هست. در دنیایی که منابع طبیعی روزبه روز محدودتر می‌شوند، هوشمندسازی انرژی تنها یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای بقا و رقابت در صنعت فولاد است.

این دستاورد بزرگ، گواهی بر پیشگامی فولاد سنگان در به کارگیری فناوری‌های نوین و حرکت به سمت صنعتی هوشمند و پایدار است.

هوشمندسازی انرژی در فولاد سنگان: ضرورتی انکارناپذیر

شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های گندله در عسلویه معدنی ایران، جایگاه ویژه‌ای در زنجیره تأمین صنعت فولاد کشور ایفا میکند. این مجموعه نه تنها نقش کلیدی در تأمین مواد اولیه مورد نیاز فولاد مبارکه اصفهان (به عنوان یکی از مهم‌ترین قطب‌های صنعتی ایران) دارد، بلکه به عنوان یک حلقه حیاتی در چرخه تولید فولاد، پایداری و بهره‌وری آن تأثیر مستقیمی بر عملکرد کلی این صنعت میگذارد؛ لذا پایداری تولید آن از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. حامل‌های انرژی (برق، آب و گاز) به عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های حیاتی در این مجموعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند تا بتوانند پایداری تولید را تضمین نمایند.

نظر به موقعیت جغرافیایی شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان و مشکلات فراوان در تامین حامل‌های انرژی در این منطقه، تضمین پایداری در شرکت نیازمند به یک ساختار هوشمند است تا بتواند با پیاده‌سازی گام‌های زیر یک دیسپاچینگ هوشمند به منظور مدیریت و هوشمندسازی تامین منابع و مصارف حامل‌های انرژی ایجاد کند:

گام اول پیاده‌سازی سیستم‌های اسکادا و دیسپاچینگ جهت فراهم ساختن بستر مشاهده، پایش وضعیت و فرمان‌دهی از راه دور (بهره‌برداری با استفاه از اتوماسیون)؛
گام دوم پایش آنلاین هریک از مبادی تامین/ ورودی تا نقاط مصرف (سیستم‌های تامین، انتقال، ذخیره و توزیع در شبکه آب، سیستم‌های تولید، انتقال و توزیع در شبکه برق و سیستم انتقال و توزیع در شبکه گاز) مبتنی بر مدل و سافت سنسور و پایش آنلاین شاخص‌های بهره‌وری؛
گام سوم مدیریت هوشمند منابع و مصارف از طریق پیاده‌سازی سیستم‌های داده کاوی، پیش بینی، اعتبارسنجی و بهسازی داده، تصمیم‌یار هوشمند و سامانه‌های نرم افزاری پشتیبان جهت اجرایی کردن آنها نظیر ارجاعات، آلارم، امنیت، …. جهت تهیه بهترین سناریو برای بهره‌برداری در حالات مختلف، مدیریت بحران، مدیریت دانش، آموزش هوشمند اپراتور‌ها (OTS) و… .

پروژه سامانه هوشمند مدیریت آب و گاز

بر این اساس، شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان اقدام به پیاده‌سازی سامانه هوشمند مدیریت آب و گاز سایت به روش EPC نمود. مهندس صابر صادقی، مدیر این پروژه افزود: با اجرای فاز اول این پروژه، شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان از جمله شرکت‌های پیش رو در کشور است که اقدام عملیاتی در راستای هوشمندسازی انرژی انجام داده است. پیاده‌سازی این سامانه ضمن افزایش قابلیت اطمینان و پایداری تامین آب، موجب کاهش هدر رفت آب، کاهش انرژی مصرفی، پیکسایی در مصرف برق و جاری سازی مدیریت دانش در حوزه تاسیسات آب و گاز سایت می‌گردد به گونه‌ای که بازگشت سرمایه اجرای این طرح کمتر از ۲ سال برآورد شده است. وی افزود؛ اجرای این پروژه دستاورد‌های قابل توجهی را به همراه داشته است:

افزایش قابلیت اطمینان تأمین آب: با پایش محازن و نظارت لحظه‌ای بر مصارف و شناسایی سریع نشت یا هدررفت، از قطعی‌های ناخواسته جلوگیری می‌شود؛
کاهش هدررفت آب و انرژی: با بهینه‌سازی الگوی مصرف و حذف نقاط اتلاف، صرفه‌جویی چشم‌گیری در منابع آبی و گازی ایجاد می‌شود؛
پیکسایی مصرف برق: با مدیریت هوشمند پمپ‌ها و بار مصرفی در ساعات اوج دیماند، از فشار به شبکه کاسته شده و هزینه‌های انرژی کاهش می‌یابد؛
مدیریت دانش یکپارچه: ثبت و تحلیل داده‌های عملیاتی، امکان تصمیم‌گیری مبتنی بر داده را برای مدیران فراهم می‌کند.

الف) گام‌های کلی پروژه:

انجام شناخت و دریافت اطلاعات شبکه تغذیه و توزیع
بررسی تجهیزات مانیتورینگ نصب شده در سیستم به منظور پایش مصرف
طراحی و ساخت مدل فیزیکی و مدل هیدرولیکی شبکه در نرم افزار تخصصی (Water GEMS, Pipeline Studio)
تهیه نقشه ابزار دقیق به‌روز از کل سایت (P&ID + Instrument Map)
پیشنهاد مکان بهینه و نوع سنسور‌های قابل نصب (Sensor Placement)
خرید و نصب سنسور‌ها
کالیبراسیون مدل + ساخت مدل ریاضی یا داده محور شبکه (Model & Soft Sensor)
ایجاد ساختار پیش بینی مصرف Forecast (ساعتی – روزانه)
ایجاد سیستم DVR
ایجاد سیستم DSS
طراحی و خرید و تجهیز اتاق مانیتورینگ شبکه
ایجاد سیستم دیسپاچینگ
پیاده‌سازی سامانه‌های جانبی و پشتیبان، یکپارچه سازی و تحویل مجموعه‌های نرم افزاری