فولاد سنگان و استراتژی خودتأمینی سبز

به گزارش می‌متالز، یکی از شرکت‌های تابعه هلدینگ فولاد مبارکه، در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی در تأمین انرژی مواجه شده است. ناترازی برق و گاز در شرق کشور، به ویژه در استان خراسان رضوی، موجب خاموشی‌های مکرر، کاهش بهره‌برداری تجهیزات و افزایش هزینه‌های تولید شده است. این مسائل، صنایع فولادی را به سمت اتخاذ راهبرد‌های جدید و مبتنی بر انرژی‌های نو سوق داده است.

فولاد سنگان در پاسخ به این محدودیت‌ها، استراتژی «خودتأمینی سبز» را تعریف کرده است، برنامه‌ای که تمرکز آن بر کاهش وابستگی به شبکه برق و سوخت‌های فسیلی، تأمین پایدار انرژی و بهبود شاخص‌های محیط‌زیستی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) است. محور این برنامه، احداث نیروگاه بادی ۲۰۰ مگاواتی در محدوده خواف-سنگان و استفاده از ظرفیت‌های خورشیدی آفتاب شرق (۶۰۰ مگاوات) در سطح گروه است. این ترکیب، امنیت انرژی و کاهش هزینه تولید را به‌طور هم‌زمان هدف می‌گیرد.

فولاد سنگان در فراخوان رسمی خود اعلام کرده است که قصد دارد نیروگاهی بادی به ظرفیت ۲۰۰ مگاوات در منطقه خواف-سنگان احداث کند. قرارداد پیشنهادی به شکل EPC/EPCF (طراحی، مهندسی، تأمین، ساخت و تأمین مالی) تنظیم شده است، تا بخشی از ریسک‌های پروژه به پیمانکار منتقل شود و بانک پذیری پروژه افزایش یابد. انتخاب منطقه خواف-سنگان به دلیل شرایط بادخیز مناسب و شدت باد قابل توجه در طول سال است. داده‌های موجود نشان می‌دهد که این منطقه، ضریب ظرفیت بالاتر از میانگین ملی را ارائه می‌دهد و هزینه سطحی انرژی (LCOE) رقابتی‌تری برای نیروگاه بادی فراهم می‌کند. همچنین، گزارش‌های رسانه‌ای و اطلاعیه‌های رسمی شرکت، تأکید دارند که این نیروگاه بخشی از تلاش‌های فولاد سنگان برای حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به شبکه برق است. در سطح هلدینگ، فولاد مبارکه پروژه خورشیدی آفتاب شرق را با ظرفیت ۶۰۰ مگاوات در چند زون ۱۲۰ مگاواتی اجرا کرده است. 

بخشی از این ظرفیت به بهره‌برداری رسیده و امکان دسترسی شرکت‌های تابعه، از جمله فولاد سنگان، به برق خورشیدی فراهم شده است. این پروژه، بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی کشور محسوب می‌شود و با اتصال به فولاد سنگان، امکان مدیریت سبد انرژی درون گروهی فراهم می‌شود. این موضوع باعث کاهش خرید برق از شبکه عمومی در ساعات پیک و کاهش هزینه‌های انرژی می‌شود. هم‌افزایی خورشیدی و بادی، پروفایل تولید برق شرکت را هموار می‌کند و نوسانات تولید انرژی را کاهش می‌دهد. خاموشی‌های برق و گاز موجب کاهش نرخ بهره‌برداری تجهیزات و توقف تولید در خطوط پیوسته، از جمله کنسانتره و گندله‌سازی، می‌شود. هر مگاوات ظرفیت برق تجدید پذیر، نه تنها منبع انرژی پایدار، بلکه ابزاری برای مدیریت ریسک عملیاتی و افزایش بازده سرمایه‌گذاری است. نیروگاه بادی با هزینه‌های عملیاتی پایین و بدون ریسک سوخت، نقش کلیدی در تأمین برق بار پایه و پیک سایی دارد. با توجه به اینکه هر ساعت خاموشی در فرآیند تولید، هزینه‌های هنگفتی به شرکت تحمیل می‌کند، سرمایه‌گذاری در انرژی بادی و خورشیدی، به معنای تبدیل ریسک توقف تولید به سرمایه‌گذاری سودآور است.

کریدور خواف-سنگان یکی از مناطق بادخیز شرق کشور است. شدت و سرعت باد، به ویژه در ساعات عصر و شب‌های گرم تابستان، هم‌زمان با نیاز صنعتی، از مزایای این منطقه برای احداث نیروگاه بادی است. این ویژگی باعث می‌شود که ضریب ظرفیت نیروگاه بالاتر از متوسط ملی باشد و بهره‌وری اقتصادی پروژه افزایش یابد. ترکیب منابع بادی و خورشیدی، مکمل یکدیگر عمل می‌کند. انرژی خورشیدی عمدتاً در نیمروز و فصل گرم تولید می‌شود، در حالی که باد در ساعات غیرپیک خورشید فعال است. این موضوع امکان کاهش نوسانات انرژی و تأمین پایدار برق بار پایه و پیک را فراهم می‌کند. استفاده از چارچوب EPCF نشان دهنده انتقال بخشی از ریسک‌ها به پیمانکار و هم راستایی منافع اجرایی و مالی است. بانک‌پذیری پروژه وابسته به کیفیت قرارداد خرید برق (PPA)، سازوکار شاخص‌گذاری تعرفه و تضمین بازپرداخت است. حضور فولاد مبارکه به عنوان هلدینگ بزرگ، نقش مهمی در افزایش قدرت چانه‌زنی برای جذب فاینانس و کاهش ریسک مالی دارد.

توربین‌های یوتیلیتی‌اسکیل (۳ تا ۶ مگاوات) عمدتاً وارداتی هستند و وابستگی ارزی دارند. بومی‌سازی برخی قطعات و فازبندی پروژه (۴×۵۰ مگاوات) باعث کاهش ریسک‌های نقدینگی و تسریع درآمدزایی می‌شود. اما در این میان محدودیت خطوط انتقال شرق کشور می‌تواند مانع اتصال کامل شود. پیشنهاد می‌شود هم‌زمان با احداث نیروگاه، پست اختصاصی ساخته و با برق منطقه‌ای و توانیر هماهنگ شود. همچنین ثبات قوانین ساتبا و نرخ‌های خرید تضمینی برای بانک‌پذیری حیاتی است. قرارداد‌های درون گروهی نیز می‌تواند بخشی از ریسک را کاهش دهد؛ و در کنار این موارد رعایت الزامات حفاظت حیات‌وحش، فاصله از سکونتگاه‌ها و کنترل صوت، با مطالعات EIA و طراحی دقیق میکروسایتینگ باید انجام شود. فولاد سنگان با تمرکز بر نیروگاه بادی ۲۰۰ مگاواتی و اتصال به ظرفیت خورشیدی آفتاب شرق، یک هجینگ ساختاری در برابر ناترازی انرژی ایجاد کرده است. این استراتژی، هم امنیت انرژی و پایداری تولید را تقویت می‌کند و هم جایگاه شرکت در حوزه ESG و بازار‌های سرمایه را بهبود می‌دهد. کلید موفقیت، اجرای دقیق نقشه راه، تضمین بانک پذیری پروژه، مدیریت بهره‌برداری و هماهنگی با نیروگاه‌های خورشیدی گروه است. با تحقق این برنامه، فولاد سنگان می‌تواند الگویی برای مدیریت فعال سبد انرژی و خودتأمینی سبز در صنایع انرژی‌بر ایران باشد.

منبع: صنایع معدنی فولاد سنگان