سیاست دولت، توسعه راهبردی است نه انحصاری

به گزارش می متالز، در این میان نماینده‌ها و مقامات استانی شاید به عنوان یک وظیفه در راستای مسئولیت خود بیشتر بر این موضوع تاکید دارند؛ موضوعی که مورد انتقاد بسیاری از فعالان صنایع در استان‌های مختلف شده است.
منتقدان معتقدند اگر چنین رویه‌ای باب شود و هر استانی دارایی‌های خود را انحصاری کند کشورداری ممکن نخواهد بود زیرا در زمان تصویب یک طرح چنین موضوع‌هایی مورد توجه قرار نگرفته و استقرار واحدهای صنعتی به استناد تامین خوراک از داخل کشور تعریف شده است.

یک کیلو سنگ‌آهن هم از یزد خارج نمی‌شود

در همین راستا رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد گفت: با تعریف و تکمیل زنجیره کامل فولاد در سال ۱۴۰۴خورشیدی، حتی یک کیلوگرم سنگ‌آهن هم از استان خارج نمی‌شود.
محمدرضا علمدار یزدی، با اشاره به اینکه هم‌اکنون ۵۹۸ پروانه بهره‌برداری صنعتی با ظرفیت اسمی سالانه ۶۱ میلیون تن و ذخیره قطعی یک میلیارد و ۸۹۶میلیون تن در استان وجود دارد، گفت: در این بخش اشتغال بیش از ۱۲ هزار نفر با سرمایه‌گذاری اسمی ۱۳۰۰ میلیارد تومان فراهم شده است.
وی افزود: با تعریف و تکمیل زنجیره کامل فولاد در سال ۱۴۰۴خورشیدی، نه تنها یک کیلوگرم سنگ‌آهن از استان یزد خارج نمی‌شود بلکه از سایر نقاط باید سالانه ۴۰ میلیون تن سنگ‌آهن وارد استان کنیم و اکنون زنجیره فولاد ۶۰درصد پیشرفت دارد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد گفت: سالانه ۳۰ میلیون تن سنگ‌آهن در استان تولید می‌شود که ۵۰درصد خوراک صنایع فولاد کشور را استان یزد تولید می‌کند و از این لحاظ به‌عنوان قطب تولید فولاد در کشور شناخته شده‌ایم.
معاون معدنی سنگ‌آهن مرکزی بافق هم گفت: بر اساس مطالعات انجام شده تاکنون نزدیک به ۳۵ آنومالی آهن‌دار با ذخیره بیش از ۱.۷ میلیارد تن سنگ‌آهن در این منطقه شناسایی و اکتشاف شده است.
یزدی افزود: معدن سنگ‌آهن مرکزی بافق از قدیمی‌ترین معادن کشور است که بیش از نیم قرن فعالیت می‌کند و در این معدن تاکنون حدود ۱۶۹ میلیون تن سنگ‌آهن استخراج شده است.
وی گفت: از این میزان استخراج سنگ، حدود ۵ میلیون تن کنسانتره آهن در کارخانه فرآوری، تولید و به کارخانه‌های تولید فولاد حمل می‌شود اما برای فرآوری کامل این میزان استخراج، نیاز به تکمیل زنجیره فولاد در جوار ذخایر معدنی است.
معاون معدن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این زمینه گفت: نه تنها واردکننده مواد معدنی نیستیم بلکه صادرکننده مواد معدنی فرآوری شده هم هستیم.

اعتنا نکنید

در همین راستا مدیر روابط عمومی یکی از واحدهای صنعتی معدنی کشور اظهار کرد: مطرح کردن این موضوع‌ها جز تفرقه‌گرایی و اختلاف بین استان‌ها نتیجه دیگری نخواهد داشت و با اینکه یکی از معادن بزرگ سنگ‌آهن کشور را داریم، حاضر نیستیم چنین دیدگاهی را بر تولید خود حکمفرما کنیم.
وی افزود: متاسفانه چند وقتی است چنین مسائلی مطرح می‌شود و من معتقدم نباید به آنها اعتنا کرد و دامن زد.

خروج مواد معدنی از آذربایجان شرقی

استان آذربایجان شرقی نیز یکی از استان‌هایی است که برخی مسئولان محلی آن بر حفظ ارزش افزوده مواد معدنی در خاک این استان تاکید می‌کنند.
سیروس سازدار، یکی از نمایندگان مردم آذربایجان شرقی در مجلس شورای اسلامی، نداشتن نیروی متخصص و برخوردار نبودن از فناوری روز را آفت بزرگ معادن کشور به‌ویژه آذربایجان شرقی دانست و گفت: زمانی که از نیروی متخصص و فناوری‌های نوین در بخش معدن استفاده نمی‌کنیم، طبیعی است تولیدات معدنی کشور نیز هر روز کاهش ‌یابد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: نبود برنامه‌ریزی مناسب در هنگام راه‌اندازی کارگاه‌های تولید مواد معدنی یکی از مشکلاتی است که در تمام نقاط دارای ذخایر معدنی به چشم می‌خورد. نبود صنایع پایین‌دستی در مجاورت معادن فعال نیز مسئله‌ای است که سال‌هاست مورد اعتراض معدنکاران قرار گرفته اما گویا گوش شنوایی برای شنیدن اعتراض‌ها و گلایه‌های آنها نیست. وی ادامه داد: دور بودن صنایع پایین‌دست باعث افزایش نرخ تمام شده و حمل‌ونقل کالای معدنی می‌شود، در حالی که اگر این صنایع در مجاورت معادن ساخته می‌شدند کالاهای تولیدی به‌دلیل پایین بودن نرخ تمام شده، توان رقابت در بازارهای داخلی و خارجی را داشتند.
سازدار با اشاره به برداشت کنسانتره از معدن سونگون تاکید می‌کند: کارخانه‌های جانبی که بتوانند به تولید و فرآوری کنسانتره اقدام کنند هنوز در کنار معدن سونگون به چشم نمی‌خورند که باعث شده است این فرآورده به‌طور خام از استان، خارج و در سایر استان‌ها به مس تبدیل شود. این امر علاوه بر افزایش هزینه تمام شده کالا باعث خروج فرصت‌های اشتغال موجود در استان می‌شود.

خروج سرمایه‌های معدنی کرمان نگران‌کننده است

معاون آموزشی و پژوهشی مرکز تحصیلات تکمیلی صنعتی کرمان گفت: خروج سرمایه‌های حوزه معدنی کرمان به شکل خام‌فروشی یا ارسال به دیگر استان‌ها و کشورها، نگران‌کننده است.
حسین مهرابی پیش از این در سی‌ودومین گردهمایی علوم زمین ایران در سالن زغال‌سنگ کرمان اظهار کرده بود: باید با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری به بهترین شکل از منابع استفاده شود زیرا رشد، متکی بر منابع یا بهره‌وری است.
وی بیان‌ کرد: در بررسی‌های به عمل آمده، حدود ۳ هزار میلیارد تومان سرمایه‌های استان به‌وسیله فرآورده‌های معدنی یا خام‌فروشی مواد خارج می‌شود که انتقال این سرمایه به تهران، یزد، اصفهان و مشهد و خارج از کشور جای نگرانی دارد.
معاون آموزشی و پژوهشی مرکز تحصیلات تکمیلی صنعتی کرمان، افزود: باید برای نگهداری این سرمایه‌ها آسیب‌شناسی کنیم زیرا بخشی از این خروج سرمایه مربوط به مسائل فرهنگی است.
مهرابی بیان‌کرد: در شرایط فعلی باید از فرار سرمایه جلوگیری شود زیرا با توجه به شرایط اقصادی ایران در ۶ ماه گذشته و ثبات نسبی در بخش ارز و اقتصاد کشور، امیدهایی برای بهبود فضای کسب و کار وجود دارد.
وی با تاکید بر وجود ۴ میلیارد تن ذخایر شناخته شده در حوزه معدن کرمان، گفت: این ظرفیت، کرمان را به یکی از استان‌های مهم معدنی کشور تبدیل کرده است.
مجری طرح آمایش سرزمین استان گفت: نتایج حاصل از این طرح، نشان می‌دهد بخش معدن ذخایر خوبی برای منابع رشد اقتصادی دارد.
مهرابی، آینده معدنی استان را روشن دانست و اظهار کرد: معدن در آینده اقتصاد استان، اهمیت ویژه‌ای دارد و در بلندمدت می‌تواند حرکت روبه جلوی مناسبی داشته باشد.
معاون آموزشی و پژوهشی مرکز تحصیلات تکمیلی صنعتی کرمان با اشاره به اینکه نیروی بومی ارزان و قابل اعتمادی در اختیار حوزه معدن است، گفت: در هر یک از حوزه‌های معدنی و کانی‌های مشخص استان باید برنامه‌ریزی‌ها، ارزیابی‌های مالی و اقتصادی و ریسک در حوزه معدن در نظر گرفته شوند.

تکمیل ارزش افزوده معدن در رأس فعالیت‌ها

مهرابی، خواستار تکمیل زنجیره ارزش افزوده در معادن استان شد و گفت: توجه به تکمیل زنجیره ارزش معدنی، موضوعی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز آن را پیگیری می‌کند و یکی از رویکردهای این وزارتخانه، تکمیل زنجیره‌های ارزش است.
معاون آموزشی و پژوهشی مرکز تحصیلات تکمیلی صنعتی کرمان، تصریح کرد: طرح آمایش معدن در کرمان باید از سوی تعاونی معدنکاران و با حمایت سازمان‌های دولتی برنامه‌ریزی شود و به مرحله اجرا برسد.

استراتژی دولت این نیست

در همین زمینه، خداداد غریب‌پور، رئیس هیات عامل ایمیدرو اظهار کرد: رویکرد ما درباره چنین اظهار نظرهایی، بر مبنای راهبرد ملی و توسعه کشوری است. وی گفت: همان‌گونه که در منطقه سنگان، پروژه‌های مختلف کنسانتره و گندله متعلق به فولاد خوزستان و مبارکه در حال اجراست و آلومینای جاجرم در خراسان شمالی نیز به المهدی و ایرالکو فرستاده می‌شود.
غریب‌پور ادامه داد: چنین اظهار نظرهایی مورد تایید دولت نیست. دولت مخالف خام‌فروشی مواد معدنی است اما رویکرد انحصارگرایانه را برنمی‌تابد و در این شرایطی که کشور در آن قرار گرفته، مطرح کردن چنین مسائلی منطقی نیست.

وزارتخانه با خام‌فروشی مخالف است اما...

در اینجا باید دقت کرد که مرز تاکید بر فرآوری مواد معدنی در استان و ممانعت از خام‌فروشی کجاست. شاید خلط مبحث‌های انجام شده بین مسئولان، برداشت و تلقی نادرستی از این موضوع‌ها ایجاد کرده است.
معاون امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، استراتژی دولت را در این زمینه تصریح کرد و گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت با خام‌فروشی موافق نیست و در سال رونق تولید باید مواد معدنی را در داخل کشور به ارزش افزوده تبدیل سپس صادر کنیم.
جعفر سرقینی با بیان اینکه این برنامه از سال ۹۲ در دستور کار وزارتخانه قرار گرفته، افزود: جلوگیری از خام‌فروشی با لغو معافیت مالیاتی صادرکنندگان مواد معدنی خام شروع شده که ۲۳ میلیون تن صادرات سنگ‌آهن خام در سال ۹۱، در سال گذشته به ۷میلیون تن رسید و ۱۶ میلیون تن آن به جای صادرات خام، در زنجیره ارزش افزوده فولاد قرار گرفت.
وی در حاشیه نمایشگاه فرصت‌های ساخت داخل و رونق تولید گفت: این وزارتخانه با خام‌فروشی موافق نیست و در سال رونق تولید باید مواد معدنی را در داخل کشور به ارزش افزوده، تبدیل سپس صادر کنیم.
وی افزود: در چند سال گذشته، وزارت صنعت، معدن و تجارت اقداماتی برای جلوگیری از خام‌فروشی مواد معدنی انجام داده که مهم‌ترین آن ایجاد محدودیت قانونی برای صادرات مواد خام معدنی بود و به این منظور معافیت‌های مالیاتی صادرات مواد خام معدنی برداشته شد؛ به این ترتیب از راه قانون و وضع عوارض دست‌کم ۵ درصدی بر صادرات مواد خام برای سال ۹۷، ۸ درصد برای امسال و ۱۰ درصد برای سال آینده، خام‌فروشی کنترل شد.
بر اساس آمارها، ایران، پنجمین کشور ثروتمند جهان در ذخایر منابع طبیعی و دهمین کشور ثروتمند جهان در زمینه ذخایر سنگ‌آهن است و با داشتن یک درصد جمعیت جهان، بیش از ۷ درصد منابع معدنی جهان را در اختیار دارد.