هر شغل معدنی ۱۷ شغل در «پایین‌دست» ایجاد می‌کند

به گزارش می متالز، براساس آمارهای رسمی، برآورد شده است که هر شغل معدنی، ۱۷ شغل در صنایع پایین‌دست خود یعنی صنایع معدنی ایجاد می‌کند. این صنایع به نوبه خود توانسته‌اند در کشور به‌طور مستقیم و غیرمستقیم اشتغالزایی بسیاری ایجاد کنند که البته هدف بیشتر این صنایع اشتغالزایی نبوده است، اما در دل خود به اشتغالزایی قابل‌قبولی دست یافته‌اند.

اشتغالزایی صنعت فولاد

درباره اشتغالزایی صنعت فولاد، سیدرضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد اظهار کرد: فولاد به‌طور کلی در سطح جهان یک صنعت اشتغالزا به‌شمار می‌رود و در کل زنجیره آن که از معدن شروع می‌شود تا تولید محصول نهایی، تامین تجهیزات و مصرف انرژی و... ظرفیت بسیاری برای اشتغالزایی دارد. وی درباره چگونگی اشتغالزایی صنعت فولاد در سطح جهان عنوان کرد: البته در جهان فناوری، میزان اشتغالزایی در صنعت فولاد را مشخص می‌کند. درحال‌حاضر ۳ فناوری برای تولید فولاد وجود دارد و در پیشرفته‌ترین فناوری در جهان، برای تولید هزار تن فولاد ۵نفر اشتغالزایی ایجاد می‌شود.
شهرستانی در ادامه خاطرنشان کرد: این درحالی است که در ایران برای تولید هزار تن فولاد، ۲۰نفر اشتغالزایی شده است یعنی حدود ۴ برابر اشتغالزایی در جهان و این موضوع درحقیقت نشان‌دهنده سطح فناوری صنعت فولاد کشور است. حال اگر این میزان اشتغالزایی را در ۲۵هزار تن فولاد یعنی میزان تولید هم‌اکنون کشور ضرب کنیم، اشتغالزایی مستقیم زنجیره فولاد به ۵۰۰هزار نفر خواهد رسید. حدود ۴برابر این میزان نیز اشتغالزایی غیرمستقیم در صنعت فولاد شکل می‌گیرد که به حدود ۲میلیون نفر می‌رسد.
وی با اشاره به تولید فولاد در افق ۱۴۰۴ عنوان کرد: در این چشم‌انداز قرار است ۵۵میلیون تن فولاد تولید شود که برنامه‌ریزی شده برای این میزان تولید در زنجیره برای هزار تن ۱۵نفر اشتغالزایی ایجاد شود که میزان اشتغال در این صنعت به‌طور مستقیم را به ۸۵۰نفر و غیرمستقیم را به حدود ۳میلیون نفر می‌رساند.
این عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در ادامه توضیح داد: زمانی که کارخانه‌های فولاد به‌طور خودکار پیش می‌روند، بکارگیری و استفاده از ربات‌ها بسیار افزایش پیدا می‌کند، به‌گونه‌ای که یک ربات می‌تواند جای ۳ نفر را در این صنعت بگیرد. اگر بخواهیم چنین رباتی را در ایران به‌کار بگیریم باید ۱۰۰هزار دلار برای آن سرمایه‌گذاری کنیم. این درحالی است که حقوق و دستمزد نیروی انسانی در ایران ماهانه ۱۰۰دلار است که سالانه به ۱۲۰۰دلار می‌رسد و سالانه برای ۳نفر به ۳هزار و ۶۰۰ دلار خواهد رسید. حال با توجه به نیروی انسانی ارزان، هزینه‌های اشتغالزایی به‌ٌصرفه‌تر خواهد بود. از این‌رو برای توجیه اقتصادی باید این موضوع را درنظر بگیریم که با چه سطح فناوری، کارخانه فولاد ایجاد کنیم.
شهرستانی در پاسخ به این پرسش که آیا براساس سیاست‌های خاصی در دولت‌ها، نیروی انسانی به واحدهای فولادی تحمیل شده است، گفت: این موضوع جداگانه‌ای است. برای نمونه شرکت ذوب‌آهن اصفهان نیاز به این همه نیروی مازاد ندارد، اما در دولت نهم و دهم نیروی انسانی بسیاری به این واحد فولادی تحمیل شد. این سیاست اشتباهی بود که برخی واحدها را با زیاندهی روبه‌رو کرد و هم‌اکنون نیز چوب آن را می‌خوریم.
وی در ادامه با اشاره به ۷ طرح فولادی نیز عنوان کرد: در زمینه ۷ طرح فولادی، نمایندگان شهرها اشتغالزایی واحدهای فولادی را به هر قیمتی ایجاد کردند و میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری شد، این درحالی بود که این واحدها جانمایی مناسبی نداشتند.
این عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در پاسخ به این پرسش که در کل می‌توان ادعا کرد که با توجه به سطح فناوری کارخانه‌های فولاد، میزان اشتغالزایی آن واقعی است، گفت: میزان اشتغالزایی به این موضوع برمی‌گردد که کشور تا چه اندازه به سمت صنعتی شدن در حال پیشروی است. از سوی دیگر تا چه اندازه برای نیروی انسانی ارزش قائل می‌شویم. شهرستانی ادامه داد: هم‌اکنون نیز باید به سمت تجهیزات مدرن برویم. تجهیزات کارخانه‌ها در حال هوشمند شدن است، از این‌رو باید به سوی هوشمند شدن برویم.

اشتغالزایی صنعت سیمان

صنعت سیمان به‌طور مستقیم ۲۸هزار نفر و به‌طور غیرمستقیم ۲۵۰هزار نفر در کشور اشتغالزایی کرده است. این مطلب را نادر غفاری، معاون فنی انجمن تولیدکنندگان سیمان ایران عنوان و اظهار کرد: ۷۶ کارخانه سیمان در کشور مشغول کار بوده که به‌طور مستقیم برای ۲۸هزار نفر در این صنعت اشتغالزایی کرده‌اند. به عبارت دقیق‌تر هر کارخانه به‌طور متوسط ۳۵۰ تا ۴۰۰نفر اشتغالزایی مستقیم و حدود ۴هزار نفر اشتغالزایی غیرمستقیم کرده است.
 غفاری در ادامه با اشاره به این موضوع که صنعت سیمان به‌طور غیرمستقیم زمینه اشتغالزایی بسیاری دارد، خاطرنشان کرد: بسیاری از فعالیت‌های صنعت سیمان وابستگی بسیاری به ساخت‌وساز و عمران دارد. در شرایط فعلی حدود ۲۵۰هزار نفر به‌طور غیرمستقیم در صنعت سیمان مشغول کار هستند که با رونق ساخت‌وساز تا حدود ۴۰۰نفر نیز قابل‌افزایش است.
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که سیمان به‌طور کلی خمیرمایه سازندگی است، عنوان کرد: هر اندازه فعالیت‌های سازندگی در کشور بیشتر شود، اشتغالزایی غیرمستقیم در این صنعت افزایش می‌یابد. امیدواریم رونق ساخت‌وساز به‌زودی اتفاق بیفتد و میزان اشتغالزایی در این صنعت افزایش پیدا کند.
معاون فنی انجمن تولیدکنندگان سیمان ایران در پاسخ به این پرسش که آیا این میزان اشتغالزایی در صنعت سیمان موردنیاز است، گفت: کارخانه سیمان را براساس اشتغالزایی ایجاد نمی‌کنند؛ چراکه کارخانه سیمان به‌طور مستقیم اشتغالزایی بالایی ایجاد نمی‌کند. درحقیقت کارخانه سیمان براساس برنامه‌های توسعه‌ای کشور ایجاد می‌شود و بحث اصلی اینکه باید خمیرمایه سازندگی در کشور قابل‌تامین باشد. براساس برنامه‌های توسعه‌ای کشور بررسی می‌شود که سرانه مصرف سیمان چه اندازه است و براساس آن کارخانه سیمان ایجاد می‌شود و بخشی هم به صادرات اختصاص می‌یابد، از این‌رو اشتغالزایی در این صنعت هدف نیست، بلکه وسیله است. نادری در ادامه خاطرنشان کرد: این میزان اشتغالی که در صنعت سیمان وجود دارد، واقعی و به اندازه این صنعت است.

اشتغالزایی صنعت شیشه

صنعت شیشه نیز منجر به ایجاد اشتغالزایی در کشور شده است. حسین زجاجی، دبیر انجمن صنفی صنعت شیشه درباره اشتغالزایی این صنعت اظهار کرد: در تمام حوزه‌های شیشه که شامل شیشه تخت، جام و خودرو و... می‌شود، این صنعت توانسته به‌طور مستقیم برای ۵۰هزار نفر اشتغال ایجاد کند. اما به‌طور غیرمستقیم از معدن تا حمل‌ونقل و سایر مشاغل مرتبط با آن حدود ۲برابر یعنی ۱۰۰هزار نفر اشتغال ایجاد کردهاست.
زجاجی در ادامه با اشاره به این موضوع که صنایع پایین‌دست شیشه اشتغال بیشتری را ایجاد کرده است، گفت: صنایع پایین‌دست شیشه شامل شیشه‌بری، نقاشی روی شیشه، دکورهای شیشه‌ای و شیشه‌های دوجداره، نصاب شیشه‌های ساختمانی و نصاب شیشه‌های خودرو، شیشه‌هایی که بین مبل و صندلی استفاده می‌شوند، شیشه‌های لوازم خانگی و... است. وی در پاسخ به این پرسش که این میزان اشتغالزایی در این صنعت موردنیاز است، عنوان کرد: این میزان اشتغال در صنعت شیشه به صورت واقعی موردنیاز این صنعت است. درحقیقت اشتغالزایی هدف این صنعت نیست و به اندازه نیاز اشتغالزایی کرده است.