عارضه‌های «عوارض صادراتی» برای معادن کوچک و متوسط

به گزارش می متالز، مسوولان دولتی معتقدند این عوارض موجب حمایت از ایجاد ارزش افزوده در مخالفت با خام‌فروشی است، ضمن اینکه نگران تامین سنگ‌آهن مورد نیاز فولادی‌ها هستند.
اما موضوع وقتی مورد بحث قرار گرفت که مشخص شد این عوارض نه‌تنها برای سنگ‌آهن بلکه برای صادرات تمام مواد معدنی است. فعالان معدنی مطرح می‌کنند چنین عوارضی به ضرر مواد معدنی دیگر به‌ویژه معادن کوچک و متوسط تمام می‌شود و نمی‌تواند در شرایط فعلی اقتصاد مشکل‌گشا باشد.
گفتنی است بخش خصوصی در اعتراض به تعیین عوارض ۲۵درصدی برای صادرات مواد معدنی جلسه‌های متعددی را برگزار و انتقادهای خود را مطرح کرده و خواستار تجدیدنظر مسوولان مربوط درباره این تصمیم شده است. آنها معتقدند دولت نباید در روند قیمت‌گذاری محصولات معدنی دخالت کند چراکه نظم بازار را به‌هم می‌ریزد و اجازه نمی‌دهد معادن کوچک و متوسط به حیات خود ادامه دهند.
 در ادامه گزارش‌های اخیر در گفت‌وگو با مسوولان و دست‌اندرکاران معادن سنگ‌آهن و فولادسازان، این بار با سایر فعالان حوزه معدن و بخش خصوصی مصاحبه کرده ایم.

هیچ منطقی ندارد

سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران گفت: عوارض برای صادرات هیچ منطقی ندارد، هیچ جای جهان عوارض صادراتی در نظر نمی‌گیرند بلکه جایزه هم می‌گذارند.
او اظهار کرد: در دوره‌ای که ما تحریم نفتی هستیم و دولت به خاطر آن ذره‌بین گذاشته که یک دلار ارز وارد کشور شود، وضع ۲۵درصد عوارض به یکباره غیرمنطقی است.
صمدی با بیان اینکه کسانی که نرخ عوارض را تعیین کرده‌اند یک روز هم معدنکار نبوده‌اند، گفت: مثل این است که عده‌ای در تجریش و نیاوران زندگی کنند و فکر کنند بقیه هم وضع‌شان خوب است.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران ادامه داد: برای برخی معادن که تعدادشان به‌اندازه انگشتان دست است و گل سرسبد معادن ایران نیز هستند، با افزایش عوارض مشکل چندانی پیش نمی‌آید. برای نمونه سنگان، گل‌گهر و چادرملو که حاشیه سودشان بالاست، رونق و توسعه در مناطق مختلف کشور ایجاد کرده‌اند. بیشتر آنها نیز درآمدهای بالا و ذخیره حدود ۱.۵میلیارد تن دارند اما این وضعیت برای معادن سنگ‌آهن کم‌عیار در یزد یا زنجان که حاشیه سود بی‌نهایت کمی دارند زیان‌ده است و می‌تواند منجر به تعطیلی آنها شود.
صمدی با بیان اینکه به‌عنوان معدنکار حتی حاضریم محصولات‌مان را ۳۰درصد زیر نرخ جهانی به مصرف‌کننده داخلی بدهیم، گفت: اما مصرف‌کننده داخلی توقع بیش از این‌ دارد و می‌خواهد مواد معدنی بخرد که ۸۰درصد زیر نرخ جهانی باشد. در نتیجه این سیاست، معادن کوچک و متوسط تعطیل می‌شوند.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران با بیان اینکه این عوارض به ذخایر غیرمتعارف ما ضربه می‌زند، گفت: افزایش عوارض، فعالیت معادن کوچک و متوسط را غیراقتصادی کرده و آنها را در نهایت خاموش می‌کند. امروز ۷۰۰میلیون تن سنگ‌آهن هماتیتی در شمال هرمزگان داریم که فرآوری بسیار دشوار و پیچیده‌ای دارد و نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین است اما جهان از این محصول استفاده می‌کند و ما هم باید از آن استفاده کنیم.
 اگر قرار است تولید سنگ‌آهن را افزایش دهیم، باید کاری کنیم که تولید معادن اقتصادی شود. در این روند، ذخایر کم‌عیار، معادن کوچک و متوسط و ذخایر عمیق و هماتیتی با قیمت‌های جهانی اقتصادی می‌شوند.

شاهد مرگ معادن خواهیم بود

قدیر قیافه، نایب رئیس کنفدراسیون صادرات ایران نیز درباره عوارض ۲۵درصدی مواد معدنی اظهار کرد: باید مراقب باشیم که با این تصمیم‌ها معادن‌ مشمول مرگ زودرس نشود. او ادامه داد: با شیوه‌ای که پیش می‌رویم، مسیری که انتخاب‌شده و فشارهای دولت، به‌زودی شاهد ورشکستگی و مرگ برخی معادن ازجمله معادن کوچک و متوسط در تمام حوزه‌ها ازجمله مس، روی و سرب خواهیم بود.
قیافه در ادامه تاکید کرد: برخی قواعد به ایجاد ارزش‌افزوده و رونق اقتصادی منجر نمی‌شوند بلکه به اقتصاد ملی و توسعه معدن به‌شدت آسیب می‌زنند و به مرگ آن منتهی می‌شوند. نایب رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با بیان اینکه وضع عوارض ۲۵درصدی به معنای فاجعه در بخش معدن است، اظهار کرد: عددی که در عوارض پیشنهادی می‌بینیم، غیرمعقول است چراکه برخی معادن از صحنه محو می‌شوند.
این فضای سنگین و سخت که ضد بخش معدن به‌ویژه در حوزه سنگ‌آهن به‌وجود آمده و صداوسیما هم به آن دامن زده، یک نوع رفتار پوپولیستی است برای اینکه فقط در ظاهر رضایت افکار عمومی را جلب کنند. او با گله از رفتارهای آزمون‌وخطایی اظهار کرد: یکی از کسانی‌ که به‌عنوان متولی، این قضیه را دنبال می‌کند به صراحت در یکی از جلسه‌ها مطرح کرد که ۶ماه صبر کنیم تا نتیجه رفتارمان مشخص ‌شود اما آیا رفتار آزمون‌وخطایی کافی نیست؟ آیا نیازمند کار کارشناسی نیستیم؟ نایب رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به مذموم بودن خام‌فروشی و ضرورت سرمایه‌گذاری معدنکاران و تولیدکنندگان در فرآوری و تولید محصولات سنگ‌آهن گفت: با دریافت سیگنال از سوی معدنکاران کوچک و متوسط، آنها اقدام به سرمایه‌گذاری در ایجاد واحدهای تولید کنسانتره و گندله از محل ارزهای صادراتی کرده و در مسیر تامین و ایجاد توازن زنجیره ارزش فولاد گام‌های بلندی برداشته‌اند که متاسفانه وزارتخانه بدون توجه به این موضوع بر محصولات سنگ‌آهنی عوارض صادراتی کمرشکن و مرگ‌آور وضع کرد. قیافه ادامه داد: در زنجیره ارزش فولاد، بیشترین میزان ارزش‌افزوده مربوط به بخش زنجیره ارزش فولاد از سنگ‌آهن تا آهن اسفنجی است و پس از آن دیگر با ارزش کاهنده در نرخ تمام‌شده روبه‌رو می‌شویم. ضمن اینکه در سال گذشته هدف‌گذاری برای صادرات ۱۰میلیون تن فولاد بود. بر اساس آمارهای موجود حدود ۸میلیون تن صادرات فولاد داشتیم یعنی حدود ۲میلیون تن از پیش‌بینی عقب‌تر هستیم. آن زمان هنوز تحریم‌های حوزه فلزات از سوی ترامپ اعمال نشده بود. نایب رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به آمارهای رسمی گفت: بر اساس آمارها حدود ۳۳میلیون تن ظرفیت اسمی تولید فولاد داریم، حدود ۱۷میلیون تن نیز فولاد در داخل تولید می‌شود که باید مصرف یا انبار شود. سال گذشته مصرف فولاد کشور حدود ۱۳میلیون تن بود و امسال با توجه به رشد اقتصادی منفی و تحریم‌های امریکا امکان صادرات محدودتر شده است. درنتیجه در امسال ناچار هستیم حتی بخشی از تولید ۲۵میلیون تن را در انبارها ذخیره کنیم و نمی‌توانیم همه آن را به بازار جهانی ارائه دهیم. او تاکید کرد: بنابراین اینکه برخی می‌گویند اگر صادرات سنگ‌آهن نداشتیم، می‌توانستیم ۵میلیون تن بیشتر فولاد صادر کنیم، واقع‌بینانه‌ نیست.