فاز 11 پارس جنوبی در غیاب چینی‌ها به کدام سو می‌رود؟

به گزارش می متالز، «تکمیل فاز ۱۱ پارس جنوبی به‌عنوان آخرین فاز نیمه‌کاره این پالایشگاه به‌زودی آغاز می‌شود» این خبری بود که بیژن زنگنه در تشریح برنامه‌های وزارت نفت در نشست با کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس داد.

وی بابیان اینکه وزارت نفت، تکمیل فاز ۱۱ پارس جنوبی را به‌عنوان آخرین فاز نیمه‌کاره این پالایشگاه به‌زودی آغاز خواهد کرد و پس‌ازاین به سمت فشار افزایی و بالا بردن سقف تولید می‌رود، افزود: فاز ۱۴ پارس ‌جنوبی نیز سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد هرچند مابقی اقدامات در دریا رو به اتمام است.

در این زمینه رضا پدیدار رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران تأکید می‌کند تجدیدنظر در بهای تمام شده فاز 11 پارس جنوبی و ضریب مشارکت فعالان بخش خصوصی و سهمی که می‌توانند این بخش در تکمیل پروژه ایفا کند، بسیار مهم است.

 پدیدار بر این باور است که دولت باید نقش حاکمیتی را کنار بگذارد. او خاطرنشان می‌کند: تکمیل فاز 11 پارس جنوبی یک قرار برد- برد است و باید سهم هریک از مشارکت‌کنندگان در این بخش به‌طور شفاف معلوم باشد.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران با تأکید بر این نکته که عملیات اکتشاف و حفاری فاز 11 پارس جنوبی به‌گونه‌ای است که حتماً باید در آب‌های پرعمق صورت گیرد، گفت: همان زمان هم که قرارداد تکمیل فاز 11 پارس جنوبی با شرکت توتال بسته شد و وزیر نفت هم دو سه ماه پیش در سخنرانی به این موضوع اشاره کرد؛ قرار بود که از دانش فنی این شرکت در آب‌های پرعمق استفاده شود که متأسفانه به دلیل تحریم‌های آمریکا این طرح نیمه کاره ماند و حالا اعلام‌شده که قرار است شرکت پتروپارس عملیات تکمیل این فاز را بر عهده گیرد.

او در همین زمینه خاطرنشان کرد: اینکه گفته شود شرکت پتروپارس می‌تواند تا پایان سال تکلیف فاز 11 پارس جنوبی را مشخص کند، به نظر من کمی دور از ذهن است. معتقدم باید این کار با تشکیل کنسرسیومی از شرکت‌های داخلی صورت گیرد.

پدیدار در ادامه افزود: در نشستی هم که با وزیر نفت داشتیم، بنده از طرف بخش خصوصی پیشنهاد دادم که باید شرکت پتروپارس این کنسرسیوم را با حضور سازندگان، پیمانکاران، مشاوران، مهندسان ساخت و به خصوص کسانی که درزمینهٔ EPC فعالیت می‌کنند، تشکیل دهد تا تکمیل فاز 11 عملیاتی شود.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران در پاسخ به این سؤال که ضرورت تشکیل این کنسرسیوم برای عملیاتی شدن فاز 11 پارس جنوبی چیست؟ اظهار داشت: دولت در حال حاضر با کمبود منابع مالی روبه‌روست و از طرف دیگر هم تمام توان اجرایی برای تکمیل این پروژه را ندارد. از طرفی حدود 67 شرکت فعال درزمینهٔ اکتشاف و تولید فعالیت دارند که مورداطمینان وزارت نفت هم هستند و می‌توان از توان آن‌ها برای تکمیل این پروژه استفاده کرد.

پدیدار همچنین با اشاره به این موضوع که ایران فاقد بخشی از دانش فنی روزآمد است، تأکید کرد: نبود این دانش فنی باعث می‌شود تا هزینه تمام شده پروژه بسیار بالاتر شود. باید محاسبه شود که در شرایط جدید نسبت به هزینه کنسرسیوم توتال، CNPCI و پتروپارس که حدود 5 میلیارد یورو برآورد شده بود، چقدر هزینه خواهد داشت، آیا تمام کسانی که شریک تجاری پتروپارس خواهند بود یا حتی خود پارو پارس با این قیمت کار خواهد کرد؟ من شک دارم؛ به این دلیل که کشور در حال حاضر با یک تورم لجام‌گسیخته مواجه است که مانعی بر سر راه فعالان اقتصادی است.

سابقه یک قرارداد بزرگ

دوازدهم تیرماه 1396 بود که قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیوم توتال، سی ان پی سی و پتروپارس به امضا رسید. طرحی که هدف آن تولید حداکثری و پایدار روزانه 2 میلیارد فوت مکعب (برابر با حدود 56 میلیون مترمکعب) گاز غنی ترش از منابع بخش فراساحل فاز 11 میدان گازی مشترک پارس جنوبی و انتقال آن به خشکی بود و پیش بینی می‌شود در صورت اجرایی شدن این طرح، در طول 20 سال دوره قرارداد 335 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی غنی و ترش از این میدان مشترک تولید شود که از این گاز غنی ترش می‌توان حدود 290 میلیون بشکه میعانات گازی، 14 میلیون تن گاز مایع، 12 میلیون تن اتان و 2 میلیون تن گوگرد به همراه 315 میلیارد مترمکعب گاز سبک شیرین تولید کرد.

شرکت توتال 50.1 درصد، شرکت چینی 30 درصد و شرکت «پتروپارس» ایران نیز بقیه سهم پروژه را در اختیار داشتند.

مطابق زمان‌بندی پیش‌بینی‌شده، 40 ماه بعد از امضای قرارداد، تولید اولیه از میدان آغاز شد و با توجه به پیچیدگی ساخت تأسیسات فشار افزایی در فاز دوم، 36 ماه زمان برای مطالعه و آماده‌سازی و 60 ماه زمان برای ساخت سکو در نظر گرفته شد.

توتال کار خود را در این فاز آغاز و طبق برنامه حرکت کرد. ساخت نخستین جکت فاز ۱۱ پارس جنوبی توسط شرکت‌های ایرانی، شروع به کار دفتر توتال در ایران، انجام کار توتال در فاز ۱۱ طبق زمان‌بندی، برگزاری مناقصه، هزینه ۹۰ میلیون دلاری توتال در فاز ۱۱ ازجمله مهم‌ترین اقدامات توتال بود.

اما بعد از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت‌ماه، شرکت توتال، اعلام کرد تنها در صورتی می‌تواند این پروژه را ادامه دهد که بتواند از آمریکا معافیت بگیرد. ایران دو ماه به توتال فرصت داد که از آمریکا معافیت بگیرد و سرانجام شرکت توتال اعلام کرد که آمریکا موافقت نکرده و از پروژه کنار رفت. سرانجام این شرکت 29 مرداد 97 در بیانیه‌ای رسماً خروج خود را از این پروژه اعلام کرد: «اگرچه درباره آینده و شرایط شرکت چینی سینوپک درباره آینده به ما اطلاعی نداده‌اند اما همچنانکه قبلاً هم گفته بودیم این شرکت دولتی چین در صورت تمایل حق ادامه این پروژه را دارد.»

تریک پویانه، مدیر ارشد اجرایی توتال پس از خروج از پارس جنوبی در مصاحبه با سی. ان.بی. سی گفت: اداره یک شرکت بین‌المللی بدون دسترسی به تأمین مالی آمریکا یا سهامداری آمریکا، غیرممکن و این واقعیت جهان است که ما حق معامله با ایران را نداریم. بانک‌های آمریکایی در حدود ۹۰ درصد فعالیت‌های تأمین مالی این شرکت مشارکت دارند و حدود ۳۰ درصد سهام این شرکت متعلق به سرمایه‌گذاران آمریکایی است. بیش از ۱۰ میلیارد دلار از سرمایه توتال در فعالیت‌هایی در آمریکا است.

بعد از توتال، طبق مفاد قرارداد مسئولیت این شرکت، سهم توتال به شرکت چینی واگذار شد. بیژن زنگنه وزیر نفت همان زمان اعلام کرد که باید با چینی‎‌ها مذاکره کنیم تا مشخص شود فعالیت عملیاتی و اجرایی را از چه زمانی آغاز می‌کنند. مذاکره‌ای که به نتیجه نرسید و سرانجام چهاردهم مهرماه سال جاری، وزیر نفت از کنار گذاشته شدن چینی‌ها از فاز ۱۱ خبر داد و گفت: این فاز به‌طور ۱۰۰ درصد به پتروپارس رسید.