فرونشست زمین در دشت‌های بحرانی خراسان رضوی ادامه دارد

می‌متالز - مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق کشور با بیان این‌که پدیده فرونشست زمین در پنج دشت بحرانی خراسان رضوی همچنان ادامه دارد، گفت: تداوم پدیده خشکسالی ظرف دو دهه اخیر در بخش وسیعی از کشور از یک سو و همچنین برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی موجبات وقوع پدیده فرونشست زمین را در بسیاری از دشت‌های حاصلخیز فراهم کرده است.

به گزارش می‌متالز، دکتر جعفر طاهری ادامه داد: با توجه به کمبود آب شیرین در مناطق خشک، روش‌های غیرعلمی برداشت آب‌های زیرزمینی در بسیاری از مناطق در حال انجام است، این برداشت‌های بی‌رویه‌ سبب شده مشکلات جانبی به مسئله بحران آب افزوده شود که امروزه به صورت مشکلات اساسی درآمده‌ و نه تنها بحران آب را جدی‌تر کرده‌، بلکه پیامدهای منفی دیگری را نیز در پی داشته‌ است.

وی گفت: از جمله این مشکلات پدیده فرونشست دشت‌ها است که اگر اقدامی برای مقابله با آن صورت نگیرد به زودی از سایر مخاطرات طبیعی سبقت می‌گیرد.

مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی شمال شرق کشور افزود: این پدیده اثرات مخرب بسیار بر شرایط اقلیمی و محیطی منطقه دارد، خشک شدن زمین حاصلخیز، ایجاد شکست در ساختمان‌ها، پل‌ها، راه های ارتباطی و سایر سازه‌ها، ایجاد فروچاله‌ها و مشکلاتی از این قبیل از عواقب فرونشست دشت‌ها است.

طاهری ادامه داد: به منظور ارائه برنامه کاربردی برای مدیریت فرونشست زمین، سال ۱۳۹۵ اداره‌کل زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی شمال شرق کشور پروژه‌‌ای را با عنوان "پایش فرونشست در دشت‌های خراسان رضوی" با هدف تهیه نقشه پهنه‌‌بندی میزان نشست و نقشه خطر این مخاطره را به استانداری خراسان رضوی ارائه کرد که البته با وجود پیگیری‌های متعدد هنوز امکان جذب اعتبار استانی برای انجام کامل این پروژه فراهم نشده است.

وی گفت: در اسفند ماه سال ۹۶، از محل منابع در اختیار سازمانی، اعتباری برای پایش فرونشست در پنج دشت بحرانی خراسان رضوی اختصاص یافت که این مطالعات به عنوان جامع‌‌ترین مطالعات مرتبط با پدیده فرونشست در این استان به شمار می‌رود و نتایج آن به زودی به مراجع ذیربط ارسال می‌شود.

مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی شمال شرق کشور با بیان این‌که طبق مطالعات انجام شده از ۲ هزار و ۷۱۸ کیلومتر مربع مساحت دشت مشهد حدود ۱۰۰ کیلومتر مربع در محدوده فرونشست قرار دارد، تصریح کرد: بر اساس بررسی‌های به عمل آمده در حال حاضر دشت بردسکن از نظر وجود عوارض سطحی شامل درز و شکاف‌های ایجاد شده در مناطق مسکونی و دشت نیشابور از نظر نرخ بالای فرونشست زمین در بین پنج دشت بحرانی استان در بحرانی ترین حالت قرار دارند.

طاهری ادامه داد: پس از آن دشت مشهد از وضعیت بحرانی برخوردار است، دشت‌های جوین و خواف در رده‌های بعدی میزان فرونشست در این استان قرار دارند که پس از نهایی شدن پردازش داده‌ها و کنترل میدانی نتیجه آن در آینده نزدیک منتشر خواهد شد.

وی عوارض فرونشست زمین را شامل کاهش ظرفیت ذخیره آبخوان و شکاف‌‌هایی دانست که در مناطق دارای فرونشست زمین موجب تخریب مزارع، کانال‌‌های آبیاری و سازه‌ها می‌شود، این شکاف‌ها همچنین به بزرگراه‌ها و خطوط راه‌آهن آسیب وارد می‌کند.

به گفته مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی شمال شرق کشور با توجه به توان تخصصی و اجرایی لازم در بررسی فرونشست دشت‌ها با تامین اعتبارات لازم، مطالعات فرونشست در سایر دشت‌های استان تکمیل و با نصب تجهیزات فنی و پایش میدانی هدفمند، روند بررسی فرونشست زمین در این مناطق به صورت مستمر ادامه یابد

منبع: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور