صنعت ریل از فولاد جا ماند

به گزارش می متالز، این در حالی است که به گفته کارشناسان این حوزه به موازات رشد صنعت فولاد در کشور شبکه حمل‌ونقل کشور توسعه نیافته است. صنعت فولاد در کل زنجیره خود تا افق چشم‌انداز نیازمند سرمایه‌گذاری حدود ۱۳۰۰میلیون یورو است.

صنعت ریل در جا زده است

در این‌باره رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران معتقد است، صنعت فولاد باید به زیرساخت‌های اطراف خود نیز نگاهی داشته باشد، به‌ویژه در حوزه حمل‌ونقل، چراکه این بخش خیلی از بخش صنعت فولاد عقب است و در سال‌های گذشته صنعت ریلی درجا زده و در آینده هرچقدر تولید داشته باشیم، قادر به جابه‌جایی محصول و مواد اولیه نخواهیم بود.
سیدرسول خلیفه‌سلطانی گفت: ۷۰ درصد از شبکه ریلی اختصاص به فولاد دارد بنابراین درعمل باید اداره شبکه ریلی به فولاد سپرده شود. صنایع ریلی نباید از صنعت فولاد فاصله بگیرد. وضعیت صنعت ریلی اگر به همین صورت باقی مانده و به حال خود رها شود نمی‌توان انتظار توسعه در بخش فولاد کشور را داشت. وی در ادامه افزود: حتی می‌توان دید که ظرفیت فولاد افزایش داشته اما ظرفیت جابه‌جایی‌های ریلی هنوز به حد مطلوب و مورد انتظار خود نرسیده است، بنابراین اگر بحث توسعه صنعت فولاد را مطرح می‌کنیم باید همزمان موضوع توسعه صنعت ریلی را مطرح و پیگیری کنیم تا توازنی در این بخش‌ها ایجاد شود. وی با تاکید دوباره بر این موضوع که صنعت ریلی به‌عنوان یکی از بخش‌های زیرساختی حوزه فولاد محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: در حمل‌ونقل ریلی خیلی عقب مانده‌ایم و باید این حوزه را توسعه دهیم.

۱۳۰۰میلیون یورو نیاز توسعه سامانه حمل‌ونقل تا افق

براساس مطالعات طرح جامع فولاد کشور (پایش سال ۱۳۹۵) که ازسوی شرکت ملی فولاد ایران انجام شده است، با تحقق برنامه‌های توسعه پیش‌رو در زمینه شبکه ریلی دستیابی به حمل‌ونقل فولاد در چشم‌انداز ۱۴۰۴ (به میزان ۵۵ میلیون تن) طول شبکه ریلی کشور به ۲۵هزار کیلومتر (سند چشم‌انداز) برآورد می‌شود که ۱۴۵۸۰ کیلومتر توسعه را نشان می‌دهد از این مقدار توسعه سهم فولاد عبارت است از مجموع طول خطوط توسعه تا پایان سال ۱۴۰۴ به میزان ۱۳۴۵ کیلومتر، مجموع خطوط دوم جدید احداث شونده تا پایان سال ۱۴۰۴ به میزان ۲۱۰۰ کیلومتر و مجموع طول خطوط تراک‌بندی ۱۸۰۰ کیلومتر برآورد می‌شود. صنعت فولاد در سال‌های گذشته رشد مناسبی در کشورمان داشته است. تولید کنونی فولاد در کشور در سال۹۵ به نزدیک ۱۸میلیون تن در سال رسید. در سال ۱۴۰۴ تولید حدود ۵۵ میلیون تن فولاد پیش‌بینی شده که برای تامین مواد اولیه آن به حدود ۱۲۸میلیون تن مواد خام در کشور نیاز است. با تحقق برنامه توسعه جاده‌ای و ارتباطی و شبکه ریلی و به‌منظور امکان‌پذیری حمل‌ونقل فولاد در چشم‌انداز پیش‌رو و برای دستیابی به طول جاده‌های کشور به ۱۲۲۷ کیلومتر (حدود ۵۶۰میلیون یورو) و همچنین به‌منظور رسیدن به طول شبکه ریلی کشور به ۳۱۴۵ کیلومتر (حدود۴۸۰۰ میلیون یورو) باید سرمایه‌گذاری کرد. به‌منظور توسعه شبکه حمل‌ونقل دریایی، با توجه به موازنه در کل زنجیره برای رسیدن به تولید ۵۵میلیون تن و میزان ۳۵ تا ۵۰ میلیون تن برای توسعه بنادر تجاری و تجهیزات بنادر به‌منظور استفاده از تمام ظرفیت آن نیاز به سرمایه‌گذاری حدود ۱۳۰۰میلیون یورو پیش‌بینی می‌شود.

۲۰۰ میلیون تن جابه‌جایی

۵۵ میلیون تن تولید فولاد در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ به طور یقین نیازمند سامانه حمل‌ونقل مناسب و توسعه‌یافته است. در این‌باره فرزاد ارزانی مدیرعامل فولاد هرمزگان عنوان کرد: ناوگان جاده‌ای و ریلی در هر کشوری نشانه‌های توسعه‌یافتگی در آن کشور به‌شمار می‌رود. ارزانی در ادامه خاطرنشان کرد: براساس آمار تا سال گذشته ما قادر به تولید ۱۸ میلیون تن فولاد در کشور بوده‌ایم. بنابراین باید بتوانیم برای این میزان و بیشتر از آن نیز سامانه حمل‌ونقل مناسبی را پایه‌ریزی کنیم، چراکه در افق ۱۴۰۴ به میزان ۵۵میلیون تن فولاد در نظر گرفته شده است و با توجه به چنین چشم‌اندازی سامانه حمل‌ونقل کنونی و میزان پیشرفت آن وضعیت پیچیده و بغرنجی را به نمایش می‌گذارد، چراکه وضعیت ریلی کشور به هیچ‌وجه جوابگوی این میزان تولید و صادرات نخواهد بود. وی تاکید کرد: برای این میزان تولید و صادرات فولاد در کشور در افق چشم‌انداز که۲۰ میلیون تن صادرات در نظر گرفته شده است، به‌طور حتم نیازمند سامانه حمل‌ونقل مجهز و ریل و اسکله جداگانه هستیم، زیرا ۲۰میلیون تن صادرات فولاد به‌طور یقین سامانه ترابری کشور را قفل خواهد کرد. البته برای موضوع امنیت باید بیش از پیش به سمت سامانه حمل ریلی پیش برویم. از این‌رو باید ایجاد توسعه ریلی را به طور حتم در برنامه توسعه قرار بدهیم. مدیرعامل فولاد هرمزگان با تاکید بر این مسئله که تامین آب و برق و حمل‌ونقل یکی از زیرساخت‌های ایجاد کارخانه است، گفت: ایجاد کارخانه به همان اندازه که تامین برق و آب نیازمند است به سامانه حمل‌ونقل هم نیازمند است و بدون ایجاد این زیرساخت، احداث کارخانه کار بیهوده‌ای به‌شمار می‌رود. ارزانی گفت: حدود ۲۰۰ میلیون تن جابه‌جایی مواد اولیه و محصول برای ۵۵میلیون تن تولید فولاد در افق چشم‌انداز در نظر گرفته شده است، از این‌رو سامانه ریلی به طور حتم باید بیش از این آماده باشد. یکی از راه‌های کمک به سامانه حمل‌ونقل این است که برای احداث کارخانه‌های فولادی به سمت مناطقی برویم که نزدیک به دریا باشند که صادرات آن راحت‌تر می‌شود. برای مثال اگر ما بتوانیم ۱۰ میلیون تن فولاد در استان هرمزگان داشته باشیم صادرات آن به مراتب آسان‌تر خواهد بود تا اینکه از استان‌های مرکزی یا نقاط دیگری از کشور آن را صادر کنیم. وی در پاسخ به این پرسش که سامانه حمل‌ونقل دریایی برای صادرات فولاد در چه جایگاهی قرار دارد، گفت: در سامانه دریایی هم با همین مشکلات روبه‌رو هستیم. البته اگر به روش اف‌اوبی (F.B.O) محصولات را به فروش برسانیم، یعنی در این زمینه که خریدار کالا را تحویل بگیرد با مشکلی روبه‌رو نیستیم که البته بیشتر در کشور به همین روش انجام می‌شود اما اگر خودمان بخواهیم کالا را تحویل دهیم سامانه حمل‌ونقل دریایی ما نیز با مشکلاتی روبه‌رو است.

سامانه حمل‌ونقل صنعتی مغفول مانده است

واحدهای فولادی برای سامانه حمل‌ونقل بیش از پیش نیازمند توسعه ریلی هستند، حمل‌ونقلی که در کشور مغفول مانده است. در این‌باره محمدرضا بنی‌اسدی مدیرعامل گروه صنایع فولادی صبح پارسیان اظهار کرد: مجموع کل فولاد که در حال راه‌اندازی است زیرنظر متولی خاصی راه‌اندازی می‌شود از این‌رو برای احداث واحدهای فولادساز زیر نظر هر ارگانی که باشد یا از طریق صندوق توسعه ملی یا فاینانس یا تسهیلات بانکی درباره آن اقدام می‌شود، اما برای ایجاد زیرساخت‌ها ازجمله سامانه حمل‌ونقل این سامانه حاکمیتی است که وظیفه ایجاد آن را برعهده دارد، به‌ویژه حمل‌ونقل ریلی که در بخش معدن بسیار مهم به‌شمار می‌رود. بنی‌اسدی در ادامه خاطرنشان کرد: البته درحال‌حاضر قیمت‌های جاده‌ای ارزان‌تر از قیمت‌های ریلی تمام می‌شود، از آنجا که خدمات مناسبی در بخش ریلی وجود ندارد و سامانه حمل‌ونقل ریلی هم دید درآمدی به سامانه دارد، در نتیجه سامانه حمل‌ونقل گران‌تر از سامانه جاده‌ای است. وی در ادامه با تاکید بر این موضوع که در توسعه ریل چندان قوی عمل نکرده‌ایم، گفت: بخش ریل کشور نیازمند توسعه بیشتری است. از آنجا که توسعه ریلی برمبنای مسافر توسعه یافته و بخش صنعت در وهله بعدی قرار گرفته است، از این‌رو چندان نتوانسته‌ایم در این زمینه عملکرد مناسبی داشته باشیم. بنی‌اسدی در ادامه بیان کرد: ایجاد زیرساخت‌ها به بودجه عمومی و عمرانی کشور بازمی‌گردد و در صنعت و معدن متولی خاصی ندارد. مدیرعامل گروه صنایع فولادی صبح پارسیان با اشاره به حمل مواد اولیه یا محصولات فولاد در افق چشم‌انداز عنوان کرد: برای ۵۵ میلیون تن فولاد باید ۲۰۰ میلیون تن جابه‌جایی انجام شود و این موضوع می‌تواند یکی از بحران‌های صنعت فولاد به‌شمار رود. این میزان حجم جابه‌جایی نیازمند توسعه همه‌جانبه سامانه حمل‌ونقل است که ممکن است ۲۰ سال دیگر هم به آن دسترسی پیدا نکنیم. بنی‌اسدی ادامه داد: در سامانه ریلی کشور برخی کارخانه‌ها که بزرگتر هستند و وضعیت مالی بهتری دارند، ممکن است واگن و کشنده را خود تهیه کنند، اما ریل را که دیگر خودشان نمی‌توانند راه‌اندازی کنند. بنابراین در این بخش سازوکار مناسبی دیده نشده است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا حمل مواد اولیه در صنعت فولادسازی نیازمند ایمنی خاصی است، عنوان کرد: در زمینه حمل مواد اولیه فولاد، تنها آهن اسفنجی است که احتیاط لازم باید برای آن در نظر گرفته شود. چراکه آهن اسفنجی باید به‌صورت خنک‌شده حمل شود تا مشکلی ایجاد نکند.
بنی‌اسدی در ادامه تاکید کرد: در رابطه با زنجیره کل فولاد با در نظر گرفتن سامانه حمل‌ونقل آن ضعیف عمل کرده‌ایم و این موضوع با توجه به چشم‌انداز این صنعت پایش نشده است.