واکاوی بازار قراضه و الزامات جدید آن (۱)

می متالز - خارج از موضوع فراز و نشیب های ادواری و اکنون بازار فولاد و به تبع آن بازار قراضه که موضوع روز است و نگرانی های زیادی را برای همکاران ایجاد نموده است اما جا دارد و لازم است تا یک نگاه تاریخی و فرایندی نیز به تحولات این بازار داشته باشیم.

به نظر می رسد تغییراتی در شیوه های تامین قراضه در بازار در حال اتفاق است و به همین سبب تامین کنندگان سنتی قراضه نیز دیر یا زود ناگزیر خواهند بود تا خود را در جریان این تغییرات قرار دهند و یا جای خود را به آنهایی واگذار کنند که با الزامات جدید بازار آشنایند و این اتفاق در جریان است.
چند عامل در این رخداد سهم داشته اند:
اولین رخداد یا عامل، ظهور و بروز فراگیر فضای مجازی با تمامی اثرگذاری اش در بازار قراضه ای بوده که گردش اطلاعات در آن بشدت کند بود. همین گردش آزاد اطلاعات عامل مهمی بود در تغییر ماهیت نسبتا انحصاری بازار به سمت بازار رقابتی تر و با شفافیت بیشتر و عمومی تر شدن اطلاعات قیمتی و مشتریان.
عامل یا رخداد دیگر توسعه افقی صنعت فولاد در دهه گذشته و با تعداد بازیگران فراوان (تولید کنندگان شمش) که سهم انحصار در خرید را نیز در بازار قراضه دچار تغییر کرد و آن را فرو کاست.
و عامل یا رخداد سوم تاثیرات ورود تکنولوژی و تجهیزات جدید فرآوری قراضه در ایران است که تغییر بزرگی را در نگرش و فرهنگ و اقتصاد شیوه های فرآوری سنتی بوجود آورده است.
عامل چهارم رخدادی است که به توسعه و رشد ظرفیت تولید آهن اسفنجی به عنوان کالای جایگزین قراضه در ایران مربوط می شود که در شکستن عدم تعادل عرضه و تقاضا در بازار سهم غیر قابل انکاری را ایفا نمود و قدرت یا سهم انحصار بازار طرف عرضه را مهار کرد.
این رخدادهای مهم و برخی عوامل کمتر مهم دیگر کافی بود تا مناسبات موجود دهه گذشته را با شرایط فعلی بازار قراضه را دگرگون سازد.
مسیر کلیت بازار به سمت و سوی رقابتی تر و شفاف تر و طبعا اقتصادی تر و نه الزاما سالم تر است. بله این اتفاقی است که شروع شده و در جریان است و این البته به این معنا نیست که در جای جای بازار و با اثرات مشابهی این اتفاق را در حال حاضر شاهدیم.
تداوم چنین پدیده ای قطعا در آینده به سالم تر شدن مناسبات در حال تغییر بین تامین کنندگان و مصرف کنندگان و حتی کیفیت قراضه و فولاد نیز خواهد انجامید هر چند متاسفانه همچنان در این بازار نیز نظیر بسیاری از بازار ها وجود رانت و رابطه و معاملات غیر شفاف وجود دارد.