دپیلماسی تجاری، راهگشای بازار صادراتی صنعت خاکستری

به گزارش می متالز، یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش صادرات سیمان از دست رفتن بازار عراق است که ۵۰درصد صادرات سیمان ایران را به خود اختصاص می‌داد. از این‌رو می‌طلبد که با انتخاب دیپلماسی تجاری صحیح این صادرات به سمت کشورهای اطراف سوق داده شود.

افزایش ۲/۱درصد صادرات کلینکر

در ۶ ماه امسال ۳۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تن کلینکر و حدود ۲۹میلیون تن سیمان تولید شده است. چندی پیش دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان درباره میزان تولید سیمان در امسال با اعلام این خبر عنوان کرد: از این میزان ۲۵میلیون و ۴۰۰هزار تن در داخل توزیع شده و ۳میلیون تن کلینکر و ۳میلیون تن سیمان صادر شده است.
عبدالرضا شیخان گفت: در گذشته بخش زیادی از صادرات سیمان کشور به عراق بوده که کاهش یافته است، البته صادرات کلینکر ۲/۱درصد افزایش داشته است. وی تصریح کرد: به‌دلیل اینکه هزینه حمل در مسیرهای دور بیشتر می‌شود سیمان کالای تجارت‌پذیری نیست و باید به کشورهای اطراف صادر شود. وی پیش‌بینی کرد که در ۶ ماه دوم، صادرات سیمان و کلینکر به ۱۰/۵میلیون تن برسد. دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با بیان اینکه در گذشته مقرر شده بود به این صنعت یارانه صادراتی پرداخت شود، گفت: هنوز اتفاقی در این زمینه نیفتاده و خبری هم نیست.

افزایش صادرات سیمان؛ نیازمند دیپلماسی قوی‌تر

به یقین صادرات و افزایش آن نیازمند مشوق‌هایی است تا تولیدکنندگان را ترغیب به این سمت کند. یکی از مسائل مطرح شده در حوزه صادرات سیمان، مشوق‌های صادراتی است. درباره مشوق‌های صادراتی، سیف‌الله امیری مدیرکل دفتر صنایع معدنی غیرفلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت عنوان کرد: یکی از مشوق‌هایی که قرار است به سیمانی‌ها تعلق بگیرد یارانه حمل‌ونقل است که البته مدتی از طرح درخواست آن گذشته و ما نیز به‌دنبال خواسته این صنعتگران هستیم و در این زمینه نامه‌نگاری‌ها و مکاتبه‌های انجام داده‌ایم اما هنوز پاسخی دریافت نکرده‌ایم اما همچنان پیگیر این موضوع هستیم.
امیری با اشاره به این موضوع که صادرات برای سیمانی‌ها بسیار مهم به‌شمار می‌رود، عنوان کرد: موضوع مشوق‌های صادراتی برای تولیدکنندگان سیمان بسیاری مهم به‌شمار می‌رود و یکی از این مشوق‌ها هزینه‌های حمل‌ونقل است. از آنجا که حمل‌ونقل نیز ۴۰درصد هزینه‌های این صنعت را شامل می‌شود در پی یارانه‌های حمل‌ونقل برای آنها هستیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته سیمانی‌ها مشوق‌های صادراتی برای نمایشگاه دارند، اما هنوز مشوق‌های حمل‌ونقل را دریافت نکرده‌اند. از آنجا که حمل‌ونقل و زیرساخت‌های آن برای صادرات سیمان چندان مناسب نیست باید به فکر کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل در این صنعت بود. حمل‌ونقل کشورهای دیگر بیشتر از طریق کشتی و دریا انجام می‌شود، درحالی‌که در کشور ما این حمل‌ونقل به‌صورت جاده‌ای انجام می‌شود که سبب بالا رفتن هزینه حمل شده است.
مدیرکل دفتر صنایع معدنی غیرفلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به این پرسش که با از دست رفتن بازار عراق دیپلماسی تجاری چه نقشی می‌تواند در احیای این بازار داشته باشد، گفت: دیپلماسی تجاری در این زمینه بسیار می‌تواند تاثیرگذار باشد زیرا ما دو کشور همسایه هستیم که در جنگ‌های عراق، به این کشور کمک و یاری رسانده‌ایم، هم‌اکنون نیز نوبت آنهاست و این موضوع تنها با دیپلماسی برطرف می‌شود. بنابراین سازمان توسعه و تجارت با رایزنی‌هایی که می‌تواند انجام دهد، باید بتواند زمینه رفع این مشکل را برطرف کند.
امیری ادامه داد: از آنجا که بازار عراق در سال‌های گذشته۵۰درصد صادرات سیمان ایران را به خود اختصاص داده بود، کاهش واردات این بازار از ایران سبب شده است نزدیک به ۵۰درصد صادرات ایران کاهش پیدا کند اما با توجه به نیازی که این کشور به ساخت‌وساز دارد، نیازمند مصرف بالای سیمان است. این در حالی است که این کشور تنها از ما کلینکر خریداری و به سیمان تبدیل می‌کند. البته اگر وضعیت به همین منوال ادامه داشته باشد باید صادرات کلینکر به عراق را هم ساماندهی کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که برای افزایش صادرات سیمان به‌صورت کلی چه راهکارهایی در پیش گرفتید، عنوان کرد: درحال‌حاضر کشورهای همسایه به صادرات و سیمان ما نیاز دارند، از این‌رو نیازمند دیپلماسی قوی‌تری در این زمینه هستیم و سازمان توسعه و تجارت باید برای گسترش روابط و دیپلماسی قوی عمل کرده و برای کشف این بازارها فعال باشد. امیری در ادامه تاکید کرد: البته یکی از مهم‌ترین مشکلات تولیدکنندگان ما بازاریابی خوب است که در این زمینه ضعیف عمل می‌کنند چراکه بازاریاب آموزش‌دیده و ماهر می‌تواند به بهترین شکل محصول خود را معرفی کند.

نزول جایگاه صادراتی سیمان

در زمینه صادرات سیمان به غیر از بازار عراق می‌توان بازارهای دیگری را شناسایی کرد. در این‌باره حسن صباغیان‌ بیدگل کارشناس حوزه سیمان اظهار کرد: بیشترین بازار صادراتی ایران تا پیش از سال ۹۳ مربوط به عراق بود که از سال۹۴ به بعد دیگر تنها از ایران کلینکر خریداری می‌کند اما از آنجا که کلینکر فرآوری کامل نشده است، ارزش‌افزوده سیمان را ندارد. در حقیقت باید سایش روی مواد اولیه سیمان انجام شود و از آنجا که عراقی‌ها با اروپایی‌ها تعامل برقرار کردند از سال ۹۴ به بعد سیمان را خودشان تولید می‌کنند. صباغیان‌ بیدگل ادامه داد: البته ایران پس از عراق هدف خود را بیشتر بر کشور عمان و بازار آن متمرکز کرده است. پس از آن کشور قطر بازار هدف قرار گرفته است، چراکه میزبان مسابقات جام جهانی فوتبال و خواهان سیمان خاکستری و سیمان سفید است. بنابرین در غرب و جنوب کشور این ۳ بازار مطرح هستند. از سوی دیگر در شرق کشور، افغانستان را داریم که صادرات به این کشور به قوت خود باقی است. البته اگر اجازه سازندگی بدهند این کشور مشتری ایران از سمت شرق خواهد بود. وی در ادامه عنوان کرد: باید به صادرکنندگان بیش از پیش توجه شود. هرچند مشوق‌های لازم در این زمینه برای صادرکنندگان سیمان وجود دارد و این مشوق‌ها از گذشته هم وجود داشته و تولیدکنندگان نیز مشتاق صادرات هستند اما موضوع اصلی این روزهای سیمان همکاری کشورهای هدف است تا بتوانیم صادرات معقولی داشته باشیم. این کارشناس حوزه سیمان با اشاره به تنزل مقام صادراتی ایران در ۲-۳ سال گذشته عنوان کرد: در سال ۹۴ جایگاه صادراتی سیمان از مقام سوم به هشتم در جهان نزول کرده است. البته در سال ۹۳ رتبه دوم را دارا بودیم و در سال ۹۵ به جایگاه سوم رسیدیم، تا پایان سال۹۷ نیز پیش‌بینی می‌شود به جایگاه هشتم نزول کنیم. البته این تنزل جایگاه بیشتر به دلیل از دست دادن بازار عراق بوده است چراکه بیشتر برنامه‌های تولید سیمان در چند سال گذشته بر مبنای بازار عراق بوده است. در دو سال گذشته سیاست کشور عراق برمبنای واردات کلینکر برنامه‌ریزی شد. از این رو شرکت‌های داخلی به‌دلیل رکود حاکم بر واحدهای تولیدی ترجیح می‌دهند کلینکر خود را صادر کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که صادرات به کشورهای افریقایی به کجا رسید، گفت: صادرات سیمان به کشورهای دوردست از نظر حمل‌ونقل دارای توجیه اقتصادی نیست. طبیعی است برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل باید از کشورهایی خرید کنند یا کشورهای صادرکننده، کشوری را بازار هدف خود قرار دهند که به همدیگر نزدیک‌تر باشند.
صباغیان‌بیدگل در ادامه یادآور شد: شعاع بازار سیمان در صادرات به ۳۰۰کیلومتر بیشتر نباید برسد، چراکه بیشتر از این مسافت از نظر اقتصادی توجیه نخواهد داشت. از این‌رو واحدهای سیمانی صادراتی بیشتر در مرز کشور ساخته شده‌اند.