ایران، بزرگترین صادرکننده فولاد در «خاورمیانه»

به گزارش می متالز  ، در گزارش انجمن جهانی فولاد، اطلاعات مربوط به صادرات، واردات و مصرف فولاد ۷۴ کشور جهان در ۱۰ سال گذشته منتشر شده است که براساس این گزارش در سال۲۰۰۷ میلادی(۱۳۸۶خورشیدی) ایران با تراز تجاری منفی ۱۱/۶میلیون تن فولاد بزرگترین واردکننده منطقه بود، درحالی‌که در سال ۲۰۱۶ میلادی(۱۳۹۵خورشیدی) به بزرگترین صادرکننده منطقه تبدیل شده و با تراز تجاری مثبت ۹۷۱ هزار تن جایگزین ترکیه شد. در سال ۲۰۱۵ میلادی(۱۳۹۴) تراز تجاری فولاد ایران منفی ۶۷۴ هزار تن بود.
مصرف ظاهری فولاد در ایران در سال گذشته میلادی ۱۹میلیون و ۱۰۵هزار تن و سرانه ۲۳۸ کیلوگرم و مصرف واقعی فولاد نیز ۲۰میلیون و ۷۶۲ هزار تن و سرانه مصرف واقعی۲۵۹ کیلوگرم به ثبت رسید.

ایران در مقایسه با کشورهای برتر صادرکننده فولاد

مجموع صادرات ۷۴ کشور جهان، ۴۶۹ میلیون و ۴۵۲ هزار تن و مجموع واردات نیز ۴۱۲ میلیون و ۴۵۹ هزار تن گزارش شده است. بیشترین صادرات را چین با ۱۰۸میلیون و ۶۶هزار تن و پس از آن ژاپن با ۴۰ میلیون و ۵۰۵ هزار تن داشتند.
رتبه‌های سوم تا پنجم متعلق به کشورهای روسیه با ۳۱میلیون و ۱۵۵هزار تن، کره‌جنوبی با ۳۰ میلیون و ۵۸۶هزار تن و آلمان با ۲۵میلیون و ۸۷هزار تن بوده است. مجموع صادرات فولاد اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶ میلادی(۱۳۹۵) برابر با ۱۴۰میلیون و ۵۸۷هزار تن بود. صادرات ایران نیز با رتبه نخست منطقه به ۵ میلیون و ۶۵۴ هزار تن افزایش یافت (در سال ۲۰۱۵ میلادی -۱۳۹۴خورشیدی- این میزان ۳میلیون و ۷۹۸هزار تن بود).

ایران با کمترین سهم واردات فولاد در خاورمیانه

بیشترین واردات فولاد در سال ۲۰۱۶ میلادی (۱۳۹۵) متعلق به کشور امریکا به میزان ۳۰میلیون و ۹۱۳هزار تن بوده و پس از آن آلمان با ۲۵ میلیون و ۵۱۹هزار تن در رتبه دوم قرار دارد و کره‌جنوبی با ۲۳میلیون و ۲۸۵هزار تن، ویتنام با ۱۹ میلیون و ۹۴۹هزار تن و ایتالیا با ۱۹ میلیون و ۶۱۶هزار تن در رتبه‌های سوم تا پنجم جای گرفتند. واردات ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی(۱۳۹۵) برابر با ۴ میلیون و ۶۸۳ تن بود که کمترین میزان واردات کشورهای خاورمیانه را داشت.

توان ظرفیت صادرات یعنی ارتقای کیفیت

مثبت شدن تراز تجاری فولاد به این معناست که شرکت‌های داخلی قادر شده‌اند ظرفیت خود را از نظر تولید و کیفیت ارتقا دهند.
دراین‌باره مدیرعامل فولاد هرمزگان اظهار کرد: افزایش میزان صادرات فولاد ایران خبر خوبی برای این صنعت به‌شمار می‌رود. این موضوع نشان می‌دهد شرکت‌های ایرانی آنقدر قدرتمند شده‌اند و ظرفیت تولید آنها افزایش یافته که توان صادراتی بالایی پیدا کرده‌اند و قادر شده‌اند جایگاه خود را در بازار جهانی ارتقا دهند.
 فرزاد ارزانی در ادامه خاطرنشان کرد: زمانی که پای محصولات فولاد به بازار جهانی باز شود به این معنا خواهد بود که کیفیت محصولات ایرانی در حال افزایش است و تولیدات شرکت‌های ایرانی برای مشتریان خارجی مطلوب به نظر می‌رسد.
وی در ادامه تاکید کرد: دولت نیز در اقتصاد مقاومتی به‌دنبال افزایش میزان صادرات است. بنابراین تاکید دولت بر این امر است که شرکت‌ها در زمینه صادرات اهتمام بیشتری داشته باشند. با توجه به این سیاست، شرکت فولاد هرمزگان بیش از ۷۰درصد از محصولات خود را صادر کرده است. البته مسئله مهم این است که دولت کمک کند و در این زمینه مشوق‌های صادراتی بیشتری به تولیدکنندگان برای صادرات ارائه کند چراکه با ارائه مشوق‌های صادراتی، شرکت‌ها اشتیاق بیشتری برای صادرات خواهند داشت.
مدیرعامل فولاد هرمزگان در ادامه خاطرنشان کرد: البته تراز صادراتی کشور، زمانی مثبت شد که واحدهای تولیدی، مازاد بر نیاز خود را صادر کردند، چراکه اولویت واحدهای تولیدی، تامین نیاز داخلی بوده است.
در حقیقت اگر شرکت‌های داخلی نیازمند محصول ما باشند، شرکت‌های داخلی را تامین و مازاد را صادر می‌کنیم اما از آنجایی که ظرفیت شرکت‌های داخلی برای مصرف محدود است به همان اندازه جذب می‌شود و مازاد آن صادر خواهد شد.

استمرار تراز مثبت

ارزانی در ادامه یادآور شد: البته استمرار این تراز مثبت برای ما مهم به‌شمار می‌رود به علاوه اینکه این تراز هر سال باید با رشد صعودی همراه باشد. از این‌رو مشوق‌های صادراتی به شرکت‌های تولیدی کمک بیشتری می‌کند. وی در پاسخ به این پرسش که بیشترین مشوق‌های صادراتی برای واحدهای تولیدی چیست، عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین مشوق‌های صادراتی برای واحدهای تولیدی صادراتی معافیت از مالیات ارزش‌افزوده ۹درصدی است اما باید مشوق‌های بیشتری را در نظر گرفت و تسهیلات بیشتری را به این امر اختصاص داد. در زمینه زیرساخت‌ها نیز حمل‌ونقل، ریل و اسکله باید برای صنعت فولاد مهیا باشد. از سوی دیگر تسهیلات بانکی بیشتری به این امر اختصاص داده شود یا در پرداخت وام‌هایی که زمان سررسید آنها فرارسیده است امتیازهایی در نظر گرفته شود. مدیرعامل فولاد هرمزگان در پاسخ به این پرسش که آیا تقسیم‌بندی واحدها به‌عنوان واحدهای صادراتی و غیرصادراتی می‌تواند به صادرات کمک کند، گفت: واحدهای تولیدی همگی خصوصی هستند و در بورس هم سهام دارند. دولت در این زمینه تنها می‌تواند سیاست‌گذاری‌های کلان انجام دهد. یکی از سیاست‌های کلی که دولت می‌تواند در پیش بگیرد، این موضوع است که از صادرات مواد خام پیشگیری به‌عمل‌اید اما اینکه آیا واحدی به سمت صادرات بیشتر برود یا شرکت دیگری کمتر صادرات داشته باشد به سیاست این واحدها بازمی‌گردد.
ارزانی در ادامه با اشاره به تامین مواد اولیه واحدهای فولادی عنوان کرد: از سنگ آهن تا کنسانتره و پس از آن گندله‌سازی و آهن اسفنجی، مواد اولیه برای تولید شمش فولاد به‌شمار می‌روند که کمبود هر یک از این حلقه‌ها می‌تواند تامین مواد اولیه را برای تولید با مشکل روبه‌رو کند. درحال‌حاضر بیشتر واحدها با کمبود مواد اولیه روبه‌رو هستند و با توجه به این موضوع برای افزایش توان صادراتی واحدهای تولیدی باید تامین مواد اولیه این واحدها به‌عنوان اولویت در نظر گرفته شود.

کشورهای هدف خواهان محصولات میانی فولاد

یکی از موضوع‌های مطرح در صادرات این مسئله است که شرکت‌های فولادی تا چه اندازه قادر هستند صادرات محصول نهایی داشته باشند. در این‌باره سیدبهادر احرامیان، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران  اظهار کرد: تمایل بازار جهانی در صادرات فولاد بیشتر به سمت محصولات میانی فولاد است. در این بین نه تنها کشور ما بلکه بیشتر کشورهای دیگر در سطح دنیا علاقه‌مند به صادرات محصولات میانی هستند. به عبارت دیگر صادرات شمش است که ارزشمند به‌شمار می‌رود و کشورهای هدف نیز خواستار همین شمش هستند.
احرامیان در ادامه توضیح داد: البته در صنایع پایین‌دست ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد می‌شود اما کشورهای دیگر برای واردات محصولات نهایی و پایین‌دست به‌طور معمول با اعمال تعرفه‌هایی یا موانع شبه تعرفه‌ای محدودیت‌هایی را در نظر می‌گیرند، از این‌رو با تعدیل قیمتی که روی این محصولات روی می‌دهد ارزش‌افزوده این محصولات با ارزش‌افزوده شمش تفاوتی نخواهد کرد. وی در ادامه توضیح داد: تولید کارخانه‌های فولادی در کشور در حال افزایش است و با توجه به نبود تقاضای داخلی، بیشتر این امر به صادرات اختصاص پیدا می‌کند. ظرفیت‌های دیگری نیز امسال و سال آینده به این میزان تولید فعلی اضافه می‌شود که سال آینده میزان تولید و به پیروی از آن، میزان صادرات فولاد را افزایش خواهد داد. این عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در پاسخ به این پرسش که مشوق‌های صادراتی در زمینه فولاد چگونه عمل می‌کنند، گفت: یکی از مهم‌ترین مشوق‌های صادراتی در این زمینه، معافیت مالیاتی است که مناسب اعمال می‌شود. اما در کل هر اندازه مداخله دولت کمتر شود به‌گونه‌ای بهترین مشوق به‌شمار می‌رود.