پاسخ گمرک به ابهامات ایجاد سامانه ارزش/ مستندات هماهنگی tsc با دستورالعملهای WCO ارائه شود

به گزارش می متالز، سخنگوی گمرک ایران در پاسخ به مطلب مندرج در خبرگزاری تسنیم مورخ 19 اسفند ماه سال‌جاری با عنوان "پشت پرده تبدیل یک سامانه گمرکی به خط قرمز" اظهارداشت: این سامانه براساس ضوابط قانونی و منطبق با قانون امور گمرکی و آیین‌نامه اجرایی آن عمل می‌کند.

سید روح اله لطیفی با اشاره به مشکلات ارزش‌گذاری کالا در گمرک قبل از راه‌اندازی سامانه الکترونیکی ارزش گمرکی (TSC) و همچنین اصلاحات انجام شده در این زمینه پس از جلسات متعدد با حضور کارشناسان خبره گمرگ، نمایندگان کارگروه تنظیم بازار، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور اقتصادی و دارایی گفت: روش‌های تعیین ارزش کالاهای وارده در ماده 15 قانون امور گمرکی قید شده و براساس اعلام انکتاد به اعضا که یکی از نهادهای سازمان ملل است و پذیرش سازمان جهانی گمرک،کشورمان نیز که یکی از اعضای قدیمی و فعال این سازمان جهانی است ضمن دنبال کردن روش های نوین برای کاهش خطای انسانی واقدام مشترک اعضا با استناد به ماده 15 قانون امور گمرکی  پیاده سازی و اجرا شد.

گمرک: سامانه ارزش مورد استقبال سایر کشورها قرار گرفته است

وی افزود: سامانه تعیین ارزش کالاهای وارداتی نیز به استناد همین ماده قانونی ایجاد شد و بررسی‌های معمول نشان می‌دهد که رجوع به سامانه و بررسی سوابق موجود در آن دقیقاً با مفاد قانون امور گمرکی و آیین‌نامه اجرایی آن مطابقت دارد و این سامانه یکی از روش‌های مدرن بررسی ارزش در گمرکات کشور به‌شمار می‌رود که مورد استقبال سایر کشورها نیز قرار گرفته است.

پیگیر بروز رسانی سامانه ارزش هستیم

لطیفی اضافه کرد: گمرک ایران در حال به‌روزرسانی و هوشمندسازی سامانه مزبور با رفع نواقص احتمالی  بوده به نحوی که صاحبان کالا و فعالان اقتصادی به راحتی بتوانند از این سامانه به‌صورت هوشمند بهره‌برداری کنند و از طرفی نیز با هوشمند سازی و شفافیت بیشتر دراین سامانه بتوان مانع از بروز اشکالات و تصمیمات فردی شد.
وی افزود: تمامی رکوردهای موجود در این بانک اطلاعاتی فنی براساس سوابق موجود در گمرکات ایجاد شده و ادعای این مورد که این شناسه‌ها به‌صورت دستوری از سوی مقامات داخل و بیرون از سازمان ایجاد شده‌اند از سوی مسئولین مرتبط کاملا رد می شود؛ برهمین اساس طبق قوانین مسلم حقوقی، مدعی این موضوعات باید نسبت به ارائه مدارک و مستندات مربوطه اقدام کند در غیر این صورت اگر مقام مسئولی به کوچکترین تخلفی در اعمال و ورود شناسه های موجود در سامانه واقف بوده می بایست به مافوق و نهادهای نظارتی مستنداً و نه با کلی گویی، گزارش تخلف را ارائه می کرد تا طبق قانون به آن  رسیدگی شود.
لطیفی در ادامه تاکید کرد: مدیران و کارشناسان خبره، سرمایه انسانی سازمان گمرک هستند و استفاده از ظرفیتها، نظرات و مباحث کارشناسی به دور از هیجانات و نگاه‌های غیر مرتبط بستری است برای بهبود روش ها و اقدامات، بنابراین ضمن احترام به همه همکاران دلسوز، جابجایی و تغییرمسئولیتها را به منزله عدم توجه به نظرات کارشناسی نباید تلقی کرد زیرا  تغییر مدیران  در دستگاهها و گردش نخبگان در دنیای امروز امری بدیهی است.

سخنگوی گمرک تأکید کرد: بر اساس اعلام معاون فنی و گمرکی، تمامی اختیارات قانونی در راستای به‌روزرسانی سامانه تعیین و رسیدگی ارزش به دفتر تعیین ارزش و متصدیان ذیربط داده شده و اختیارات آن دفتر در راستای اصلاح و ویرایش سامانه "تی اس سی" تام بوده و هیچ مدرک و یا مستندی مبنی بر اینکه اعلام شده باشد اصلاحاتی در سامانه صورت نپذیرد وجود نداشته و با توجه به تأکیدات صورت پذیرفته در راستای انجام وظایف محوله به نحو صحیح به دفتر تعیین ارزش، همچنین لزوم به‌روزرسانی و ویرایش رکوردهای موجود در سامانه، ضمن تشکر از اقدامات صورت گرفته از سوی سرپرست دفتر مذکور، تعیین تکلیف و انتصاب مدیریت دفتر اشاره شده در دستور کار گمرک ایران قرار گرفته و این موضوع پس از طی مراحل قانونی، همزمان با  تعیین تکلیف و انتصاب مدیرکل دفتر تعرفه،  در یک روز صورت پذیرفته که ارتباط به موضوع دیگری ندارد ؛ البته باید توجه هم داشت که طبق بررسی های به عمل آمده و مستندات موجود، تاریخ و ساعت صدور و قرارگیری نامه سرپرست سابق دفتر ارزش ، بعد از تاریخ و ساعت انتصاب سرپرست جدید دفتر مزبور بوده است.
لطیفی درپایان گفت: الکترونیکی شدن و هوشمند سازی رویه ها و خدمات گمرکی برای کاهش خطاهای انسانی، جعل و سرعت بخشی اقدامات و اجرای دقیق قوانین و وظایف گمرکی است بنابراین هر اقدامی که در دقت بیشتر و جلوگیری از دخالت های انسانی برای انجام امور محوله نیاز باشد در دستور کار گمرک هوشمند قرار دارد و از همه کارشناسان و متخصصان این حوزه دعوت می شود تا به دوراز حاشیه‌ها نظرات و پیشنهادات خود را به این سازمان ارائه کنند.

پاسخ تسنیم

با نوجه به مباحث سخنگوی گمرک ایران در خصوص سامانه ارزش گمرک موسوم به  tsc  لازم است موارد زیر مدنظر قرار گیرد.

1- طبق اطلاعات موجود در سایت سازمان جهانی گمرک این سازمان در سال 1952 با نام شورای همکاری گمرک به عنوان یک نهاد بین دولتی با ماموریت افزایش کارایی و بهره وری گمرکات کشورهای عضو آغاز به کار نمود. سپس در سال 1994 نام کاری خود را به  WCO تغییر داد و هم اکنون تقریباً پردازش 98 درصد تجارت جهانی را برعهده دارد.

دستورالعمل آنکتاد یا سازمان جهانی گمرک/ معیار کدام است؟

گمرک ایران در سال 1959 به این سازمان پیوسته است. طبق اطلاعات موجود در سایت ، سازمان جهانی گمرک تنها مرجع صلاحیت‌دار تخصصی در امور گمرکی بوده و کشورهای عضو جهت انجام تشریفات گمرکی خود باید صرفاً از دستورالعمل ها، توصیه ها، استانداردها و کنوانسیونهای مربوطه در این خصوص پیروی نمایند.  شایان ذکر است که سازمان جهانی گمرک جهت رسیدگی به ارزش کالاها به موافقت نامه تعیین ارزش  اشاره نموده و کشورهای عضو باید از آن پیروی نمایند. بنابراین، دستورالعملهای آنکتاد در مورد رسیدگی به ارزش کالاها و  استفاده از سامانه  tsc مورد تایید سازمان جهانی گمرک نمی باشد.

ماده 14 قانون: اسناد تسلیمی صاحبان کالا به گمرک معیار اصلی رسیدگی به ارزش است

2- طبق ماده 14 قانون امور گمرکی و ماده 11 آیین نامه اجرایی آن اسناد تسلیمی صاحبان کالا به گمرک و ارزش معاملاتی معیار اصلی رسیدگی به ارزش است و گمرک در صورت رد ارزش مندرج در اسناد تسلیمی به استناد مدارک و دلایل قابل قبول از جمله سوابق ترخیص کالاهای مثل و مشابه و استعلام قیمت کالا از بازار داخلی می تواند به  ارزش کالاهای وارداتی رسیدگی نماید. با عنایت بر مبنا قرار ندادن اسناد تسلیمی صاحبان کالاها و عدم توجه به ارزش معاملاتی در سامانه ‏tsc عملاً سامانه مزبور با قانون امور گمرکی و آیین نامه اجرایی آن در تضاد آشکار قرار دارد.

 روسیه و کشورهای اوراسیا از کدام سامانه استفاده می‌کنند؟

3- کشورهای عضو سازمان جهانی گمرک  جهت رسیدگی به ارزش کالاها باید از قوانین و مقررات موافقت نامه تعیین ارزشWCO پیروی نمایند.

 با توجه به عضویت اکثر کشورهای جهان و همسایگان ایران ازجمله افغانستان و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا مانند روسیه در سازمانهای فوق به سادگی قابل اثبات است که این کشورها از کدام سامانه استقبال کرده‌اند.

4- بر اساس اعلام سرپرست پیشین دفتر ارزش، سامانه ارزش  هوشمند نبوده و کاملاً کارشناس محور می باشد. از سوی دیگر  طبق اظهارات آقای لطیفی سامانه مورد بحث در حال به روز رسانی است، به این ترتیب این جوابیه به صورت ضمنی ناکارآمدی در سامانه را تایید نموده است. بنابراین، مبنا قرار گرفتن سامانه غیر هوشمند برای صدور مصوبات کارگروه تنظیم بازار بر ابهامات قبلی می افزاید.

5- ظرف چند سال گذشته حدود 600 هزار رکورد در این سامانه ایجاد شده که طبق ادعای سخنگوی گمرک ایران باید به روزرسانی شوند. چنانچه این رکوردها طبق ادعای سخنگوی گمرک بر طبق مواد 14 و 15 قانون امور گمرکی ایجاد شده‌اند، باید در سامانه تی اس ای دارای شماره کوتاژ اظهارنامه باشند و در غیر این صورت مواد 14 و 15 قانون امور گمرکی در خصوص ایجاد آنها رعایت نشده‌اند و مبنای ایجاد آنها نامشخص و غیرقانونی است.

نامه‌های متعدد در انتقاد از نقایص سامانه

6- سرپرست پیشین دفتر ارزش در نامه خود به نامه‌های متعدد دیگری از جمله نامه مورخ نهم شهریورماه سال جاری بیست و نهم بهمن ماه سال نود و هشت و هجدهم آبان ماه امسال به مقامات ارشد گمرک ایران در خصوص مشکلات و نقایص سامانه اشاره کرده است. متاسفانه این نامه ها مورد توجه مدیران ارشد گمرک قرار نگرفته است. لذا این مطلب که نامه در روز آخر مدیریت به دلیل نارضایتی از جابجایی تدوین شده است کاملا نا درست است.  همچنین باید به این نکته توجه داشت که ظاهرا علت اصلی ناخشنودی مقامات، گزارش بیست و نهم بهمن ماه 1398 سرپرست قبلی دفتر ارزش در ارتباط با نامه رئیس سازمان بازرسی کل کشور در خصوص تایید ایراد سامانه تی اس ای بوده است که این موضوع باید مورد توجه نهادهای نظارتی قرار گیرد.

7- درخواست اصلی سرپرست سابق ارزش از رئیس کل گمرک ایران و معاونت امور گمرکی، جلوگیری از دسترسی وارد کنندگان به سامانه تی اس سی به منظور رعایت ماده 14 قانون امور گمرکی برای عدم دستکاری اسناد خرید جهت انطباق با رکوردهای سامانه مزبور بوده که  (نامه مورخ بیست و نهم مهرماه ) با عنایت به محدودیت اختیارات مدیر دفتر ارزش اجابت چنین درخواستی مستلزم صدور دستور مقامات ارشد گمرک ایران بوده که با آن موافقت نشده است.

8 – در نامه سرپرست پیشین دفتر ارزش اشاره شده که علی رغم مکاتبات متعدد در  خصوص موافقت نامه اوراسیا به ویژه پیوست دوم آن در مورد رسیدگی به ارزش کالاها و دریافت حقوق ورودی غیر ارزشی از 126 قلم کالای صادراتی ایران تاکنون نه تنها پاسخی به نامه‌های این مقام پیشین داده نشده بلکه با توجه به ریاست کارگروه ملی امور گمرکی اجرای موافقت نامه اوراسیا به جناب آقای ارونقی در گذشته چهار ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این موافقتنامه  جلسه ای نیز در این خصوص تشکیل نشده و زمان به سرعت به ضرر کشورمان در حال سپری شدن است. از اینرو، بهتر است گمرک ایران در این مورد نیز توضیحاتی ارائه می‌داد.

ظاهرا معاون امور گمرکی به دلیل مشکلات فراوان و صدور احکام متعدد برای ایشان مانند رئیس کارگروه بررسی و تعیین ارزش کالاهای وارداتی و صادراتی، رئیس کمیته رصد تحریم در گمرک ایران، رئیس کارگروه مدیریت خطر(ریسک)، عضویت در شورای هماهنگی امور گمرکی، عضویت در کارگروه انتصاب مدیران، عضویت در کارگروه فعالان اقتصادی مجاز، عضویت در کارگروه ساماندهی قراردادهای بین گمرک ایران و شرکت‌های بیمه، نماینده گمرک ایران در کمیسیون ماده یک، عضویت در شورای راهبری توسعه مدیریت گمرک ایران، عضویت در کمیته توسعه دولت الکترونیک و هوشمند سازی، عضویت در کمیته پدافند غیر عامل گمرک، عضویت در کمیته امور گمرکی بخش تولید فضای کسب و کار، عضویت در شورای راهبری فناوری اطلاعات و ارتباطات، عضویت در شورای علمی پژوهشی گمرک ایران، مسئولیت تنظیم گیری در مورد ماده 42 قانون امور گمرکی و ... وقت لازم جهت تشکیل کارگروه ملی امورگمرکی موافقت نامه اوراسیا را نداشته اند. بر این اساس لازم است در مورد تشکیل جلسات شفاف سازی شود.

سوال جدی که در اینجا وجود دارد این است که چگونه است که به جای اصلاح سامانه تی اس سی راهکار کاهش پرونده های بیش بودی از طریق بخشش 15درصدی بیش بود ارزش، در نظر گرفتن تلورانس وزنی و عطف به ماسبق نمودن مصوبات کارگروه تنظیم بازار مطرح شده است؟

10- در پایان در صورت آمادگی گمرک ایران این خبرگزاری نیز بدینوسیله آمادگی خود را جهت برگزاری مناظره جهت اصلاح سامانه ارزش با حضور مقامات فنی و مطلع گمرک ایران و همچنین کارشناسان منتقد در این حوزه اعلام می‌نماید.