شفاف‌سازی نرخ مواد اولیه نیاز امروز لوله و پروفیل فولادی

به گزارش می متالز، این واحدهای صنعتی در رده‌های کوچک، متوسط و بزرگ فعالیت دارند. ۵۰ سال پیش فقط ۲ واحد صنعتی لوله و پروفیل فولادی در تهران راه‌اندازی شده و فعالیت داشتند اما درحال‌حاضر به گفته امیرحسین کاوه، دبیر سندیکای لوله و پروفیل فولادی، بیش از ۱۶۰ کارخانه تولیدکننده لوله و پروفیل فولادی در بیشتر استان‌های کشور در حال فعالیت هستند. این حوزه از صنعت دراختیار بخش خصوصی است که توانسته براساس اهداف چشم‌انداز ۱۴۰۴ ظرفیت‌سازی کند اما مشکلات تامین مواد اولیه مانع تولید برمبنای ظرفیت اسمی شده است. وی در گفت‌وگویی از انحصار تولید شمش و ورق‌های فولادی در تعیین نرخ مواد اولیه گلایه و اظهار کرد: با تعامل مناسب مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و شورای رقابت با این سندیکا به عنوان نماینده بخش خصوصی فعال در صنعت اکنون قیمت‌گذاری مواد اولیه در بورس کالا شفاف شده اما نیاز است نظارت و رصد بازار از سوی مسئولان دولتی بیشتر شود تا نرخ در زنجیره تولید لوله و پروفیل فولادی کنترل و از انحصار خارج شود.

ادامه این گفت‌وگو را بخوانید: 

پراکندگی واحدهای صنعتی تولید لوله و پروفیل فولادی در کشور چگونه است؟

 کارخانه‌های تولیدی لوله و پروفیل در مقیاس‌های کوچک، متوسط و بزرگ متفاوت است و اشتغال در این واحدها به نسبت مقیاس از ۶، ۱۰ و تا۷۰۰ نفر را شامل می‌شود.
 این واحدها در تمام استان‌های کشور ایجاد شده است و این پراکندگی شامل استان‌های تهران، مرکزی، قزوین، سیستان و بلوچستان، فارس، اصفهان، مازندران، مشهد، گیلان و... می‌شود.

ظرفیت تولید لوله و پروفیل درحال‌حاضر چه میزان است و براساس چشم‌انداز ۱۴۰۴ چگونه هدف‌گذاری شده است؟

براساس افق ۱۴۰۴ باید تولید فولاد در کشور به ۵۵ میلیون تن برسد که ۲۵ ملیون تن آن شامل تولید ورق‌های فولادی است. ورق فولادی به صورت خام استفاده‌ای ندارد همان‌طور که ارزش افزوده‌ای ندارد.باید این ورق‌های خام به محصولات نیمه‌ساخته لوله و پروفیل تبدیل شود. اگر طبق برنامه در افق ۱۴۰۴ تولید ورق‌های فولادی به ۲۵ میلیون تن برسد، باید ظرفیت صنایع تکمیلی آن نیز در کشور ایجاد شده باشد.

بخش خصوصی چطور توانسته خود را با این چشم‌انداز همسو کند؟

با توجه به اینکه صنایع تولیدکننده لوله و پروفیل واحدهای کوچک و متوسط اداره‌شونده از سوی بخش خصوصی است، دقیق مطابق با چشم‌انداز ۱۴۰۴ به ظرفیت‌سازی پرداخته‌اند و اکنون ظرفیت اسمی این صنعت حدود ۱۲ میلیون تن ظرفیت تولید و تبدیل در صنعت لوله و پروفیل فولادی در کشور است.

چرا تولید محصولات لوله و پروفیل براساس برنامه‌ریزی‌ها پیش نمی‌رود؟

رکود حاکم بر کشور و گرانی مواد اولیه مانع صادرات مناسب شده است زیرا ورق فولادی مورد نیاز از مجتمع صنعتی فولاد مبارکه تامین می‌شود که تا ۶۰ درصد نیاز صنایع لوله و پروفیل‌سازی را برطرف می‌کند و بقیه نیز از طریق واردات تامین می‌شود.
با این حال، در سال‌های گذشته این مجتمع صنعتی نتوانسته به اندازه کافی تولید کند. تعرفه‌های واردات سنگین ۲۰ درصدی برای فعالان اقتصادی به‌صرفه نبوده و مانع ورود ورق‌های فولادی به کشور شده است. در نتیجه تولید محصولات میانی در صنعت لوله و پروفیل فولادی کاهش داشته است.

گرانی لوله و پروفیل فولادی بر صنایع وابسته چه تاثیری دارد؟

اگر این محصولات میانی گران شود، صنایع بعدی که از این محصولات استفاده می‌کنند مانند خطوط انتقال آب و گاز، مبلمان شهری، صنایع مرتبط با راه‌سازی و جاده‌سازی، ماشین‌سازی، خودروسازان، قطعه‌سازان، لوازم‌خانگی، برق و روشنایی و... نیز نرخ تمام‌شده تولیدات را افزایش می‌دهند. اکنون نرخ مواد اولیه در داخل کشور بیش از ۷۰۰ تومان در هر کیلو از میانگین نرخ جهانی بالاتر است. این امر ابتدا رقابت‌پذیری صنایع داخلی لوله و پروفیل فولادسازان را با مشکل صادرات و فروش محصول در بازارهای جهانی روبه‌رو می‌کند. اکنون عرضه‌کننده دومی در بورس کالا وجود ندارد و این امر بر موانع کسب‌وکار در این صنعت افزوده است. در نتیجه آن صنعتگران فعال در صنعت لوله و پروفیل فولادی ناچار به تهیه مواد اولیه با قیمت‌های بالاتر از میانگین جهانی هستند. لازم است در راستای حمایت از تولید داخلی برای شفافیت قیمت‌گذاری در بورس کالا باز هم شورای رقابت وارد عمل شود و بر عرضه و نرخ نظارت بیشتری داشته باشد.

برای رفع این مشکلات تاکنون چه اقدامی انجام شده است؟

این موانع تاکنون وجود داشته که با تعامل مثبت بین سندیکای لوله و پروفیل به عنوان بخش خصوصی فعال با مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان نهاد دولتی موضوعات و مشکلات مطرح شد و در نهایت تعرفه واردات ورق‌های فولادی کاهش یافت که مهم‌ترین مشکل برای ورود مواد اولیه به کشور بوده است. همچنین در بورس کالا شورای رقابت در نظام‌مند شدن قیمت‌گذاری به کمک صنعتگران و تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی آمده است.

وضعیت ماشین‌آلات و تجهیزات خط تولید در صنعت لوله و پروفیل فولادی چگونه است؟

کارخانه‌ها در صنعت لوله و پروفیل در مقیاس‌های کوچک، متوسط و بزرگ است که اشتغال در این واحدها به نسبت مقیاس از ۶، ۱۰ و تا۷۰۰ نفر متفاوت است. این واحدها با توجه به نوع تولیدات خود برای نوسازی تجهیزات اقدام کرده‌اند به نحوی که سازندگان خطوط انتقال نفت، آب، برق و گاز از جدیدترین تجهیزات و ماشین‌آلات استفاده می‌کنند. سطح این فناوری نیز در منطقه نسبت به سایر صنایع بالاتر است. ماشین آلات مورد استفاده در صنایع لوله و پروفیل فولادی از فناوری آلمانی است.  سازندگان لوله و پروفیل فولادی مورد نیاز در صنایع ساختمانی نیز تجهیزات خود را روزآمد کرده‌اند. این تجهیزات در داخل کشور تولید می‌شود و نوع وارداتی آن نیز وجود دارد.

برای ساخت یک کارخانه در زمینه تولید لوله و پروفیل فولادی چه میزان سرمایه نیاز است و چه تعداد اشتغال ایجاد خواهد شد؟

راه‌اندازی یک خط تولید در صنعت لوله و پروفیل فولادی به ۱۰ میلیارد تومان سرمایه برای تولید فقط یک نوع محصول با ۱۵ نفر اشتغال نیاز دارد. اما کارخانه تولید خطوط انتقال گاز و انرژی تا ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه می‌طلبد و ۵۰۰ نفر اشتغال مستقیم و تا هزار نفر اشتغال غیرمستقیم هزینه دارد.

سخن آخر...

امروز مواد اولیه مورد نیاز صنعت لوله و پروفیل وارداتی است و نرخ بسیاری دارد. درنتیجه به اندازه کافی و نرخ مناسب دراختیار کارخانه‌داران قرار نمی‌گیرد بنابراین صنایع بالادستی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. این درحالی است که ظرفیت‌سازی با چشم‌انداز ۱۴۰۴ در این کارخانه‌ها ایجاد شده اما براساس ظرفیت تولید نمی‌شود و صنایع بالادستی مطابق با افق ۱۴۰۴ پیش نرفته و از برنامه عقب هستند. اگر نرخ شمش و میلگرد فولادی را درنظر بگیرید متوجه تفاوت قیمت‌ها خواهید شد. اگر شمش فولادی ۱۸۰۰ تومان در هر کیلو باشد، میلگرد فولادی به نرخ ۲ هزار و ۱۰۰ تومان در هر کیلو خواهد رسید. به علت آنکه کارخانه‌های تولید میلگرد دراختیار بخش خصوصی و متعدد است اما تولید شمش و ورق‌های فولادی در کشور انحصاری است.
این مشکلات علاوه‌بر موارد عمومی است که صنعت با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ مشکلاتی مانند نرخ سود بالا، سرمایه در گردش، مشکلات تامین اجتماعی، حمل‌ونقل و... که تمام صنعتگران با آن روبه‌رو هستند. نیاز است هوشمندانه و با رشد بازار توازن مناسب را در زنجیره تولید و ارزش لوله و پروفیل فولادی ایجاد کرد.