افزایش شکاف بین سرانه مصرف آلومینیوم ایران و مقدار جهانی لزوم حمایت از پایین‌دستی‌های آلومینیوم

می متالز - در ایران بخش قابل توجهی از آلومینیوم مصرف‌شده از منابع اولیه و معدنی تأمین می‌شود. مصرف آلومینیوم ایران طی ۱۰ سال گذشته در رنج ۳۰۰ تا حدود ۴۵۰ هزار تن در نوسان بوده در حالی که سرانه میانگین مصرف جهانی آلومینیوم طی ۱۰ سال گذشته روندی صعودی را طی کرده است.

به گزارش می متالز، این میزان برای ایران در حدود ۱/۵ کیلوگرم در نوسان بوده و سال به سال فاصله آن از میانگین جهانی در حال افزایش است.

امروزه آلومینیوم پس از آهن و فولاد از پرکاربردترین فلزات در صنایع مختلف محسوب می‌شود؛ تا آنجا که قرن حاضر را به نام این فلز پرمصرف نام نهاده‌اند. کاربردهای این فلز در این قرن به‌قدری رو به رشد بوده که بسیاری از مؤسسات، مصرف سرانه این فلز را جزو یکی از معیارها برای بررسی سطح زندگی جوامع مختلف مد نظر قرار داده‌اند.

در ایران بخش قابل توجهی از آلومینیوم مصرف شده از منابع اولیه و معدنی تأمین می‌شود. با در نظر گرفتن میانگین جهانی برای بازیافت، می‌توان آلومینیوم مصرف شده در ایران را تخمین زد. نمودار ۱، آلومینیوم مصرف شده (از منابع معدنی و هم از منابع ثانویه) در ایران را برای ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد. همان‌طور که در این نمودار نشان داده شده است، مصرف آلومینیوم ایران طی ۱۰ سال گذشته در رنج ۳۰۰ تا حدود ۴۵۰ هزار تن در نوسان بوده است و در سال ۱۳۹۳ که مصادف با بیشترین میزان تولید آلومینیوم اولیه بود، مقدار مصرف آلومینیوم نیز به بیشینه مقدار خود رسید. در این سال بیش از ۳۵۵ هزار تن آلومینیوم از منابع معدنی و آلومینا در ایران تولید شد. پس از آن با کاهش مقدار تولیدات اولیه و همچنین افول نقدینگی، مقدار مصرف آلومینیوم در ایران افت پیدا کرد. گفتنی است کمبود نقدینگی در بازار، به‌طور مستقیم در میزان مصرف واحدهای کوچک که عمدتا واحدهای پایین‌دستی را شامل می‌شود تأثیر گذاشته و باعث کاهش مصرف آلومینیوم شده است.

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، سرانه مصرف آلومینیوم یکی از معیارهای مهم در بررسی اقتصاد و رفاه جوامع مختلف محسوب می‌شود. در نمودار۲، سرانه مصرف آلومینیوم در ایران با میانگین جهانی آن مقایسه شده است. همان‌طور که در این نمودار نشان داده شده است، سرانه میانگین مصرف جهانی آلومینیوم طی ۱۰ سال گذشته روندی صعودی را طی کرده است؛ براساس داده‌های این نمودار، سرانه مصرف جهانی آلومینیوم طی این دوره به‌طور متوسط هر سال حدود ۳.۹ درصد رشد داشته است. گفتنی است که مقدار افت نشان داده شده در سرانه مصرف جهانی در سال ۱۳۸۸، متأثر از بحران جهانی اقتصاد بوده است.

در مقابل در ایران مقدار سرانه مصرف آلومینیوم رشد چندانی را طی نکرده است. مقدار سرانه مصرف در ایران طی دوره مورد بررسی، به‌طور میانگین در حدود ۵.۱ کیلوگرم به‌ازای هر نفر در هر سال بوده است. این در حالی است که در سال گذشته، مقدار مصرف سرانه جهانی این فلز سبک به بیش از ۸ کیلوگرم به‌ازای هر نفر رسیده بود. همان‌طور که در این نمودار نشان داده شده است، فاصله مصرف سرانه آلومینیوم در ایران از مقدار جهانی آن در حال افزایش است. این در حالی است که ایران به‌عنوان یکی از پایه‌گذاران صنعت آلومینیوم در منطقه خاورمیانه (که خود در حال حاضر یکی از قطب‌های صنعت آلومینیوم جهان است) شناخته می‌شود. کاهش این فاصله و افزایش سرانه مصرف آلومینیوم در ایران تنها با حمایت از تولیدکنندگان پایین‌دستی امکان‌پذیر خواهد بود؛ چرا که بخش قابل توجهی از زیرساخت‌های لازم و ظرفیت‌های مورد نیاز برای مصرف آلومینیوم پیش از این شکل گرفته‌اند.