ایران ۳ مزیت وسعت، نیروی انسانی و منابع را همزمان دارد

در آیین گشایش این همایش، کوروش شهریار رییس همایش، مرتضی احمدی رییس انجمن مکانیک سنگ، سیدرحمان ترابی دبیر علمی همایش، ابوالقاسم مظفری مشاور وزیر نیرو و نادعلی اسماعیلی‌دهج رییس سازمان نظام مهندسی معدن و همایون کتیبه ریاست دانشکده معدن دانشگاه امیرکبیر سخنرانی کردند، جعفر سرقینی معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز از سخنرانان بود که به‌دلیل تداخل برنامه‌های معدنی در این همایش حضور نداشت. این همایش، میزبان دو سخنران خارجی، محمد اِل‌تانی از لبنان و تیراپونگ پیپات‌پونگسا از ژاپن نیز بود. مطالعات بنیاد، پیشرفت‌ها و افق‌های جدید، آموزش و پژوهش در مکانیک سنگ، تحلیل و پایداری تونل‌ها و فضاهای زیرزمینی، تحلیل و پایداری شیروانی‌ها و ترانشه‌های سنگی، مکانیک سنگ در پروژه‌های معدنکاری، مهندسی نفت و گاز و نظامی و محیط‌زیست، ابزاربندی و رفتارسنجی در مهندسی سنگ، روش‌های عددی در مکانیک سنگ، مطالعات جریان سیال در محیط‌های سنگی، بهسازی زمین‌های سنگی و آزمون‌های برجا و آزمایشگاهی مکانیک سنگ، موضوعاتی بودند که این همایش درباره آنها برگزار شد.
 

همایش و امکان اطلاع‌رسانی و انتقال دانش

کوروش شهریار، رییس همایش در متن سخنرانی خود اظهار امیدواری کرد این کنفرانس نقطه آغازی برای آشنایی‌های جدید و توسعه روابط قدیمی باشد. وی در ادامه، اهداف نهایی همه طرح‌ها و پژوهش‌ها را تولید، ساخت یا شروع یک پروژه عنوان کرد و افزود: یک مهندس باید از قدرت ارتباط بالایی برخوردار باشد و تا زمانی که نتواند نظر کارفرما یا جامعه را نسبت به شایستگی طرح خود جلب کند، کارش ارزشی نخواهد داشت. بنابراین مهارت انتقال افکار و قدرت رساندن دانش فنی به دیگران باید از سوی مهندسان طراح کسب شود و این همایش‌ها محلی است برای اطلاع‌رسانی، انتقال دانش یا تبادل یافته‌ها. شهریار در ادامه بیان کرد: برای آنکه بتوان از قافله کشورهای پیشرفته عقب نماند باید هر روز بیش از روز گذشته تلاش کرد و در مسیر بقا تندتر و تندتر دوید. نگاهی به شرایط جهان نشان می‌دهد تمام کشورهایی که بر دنیا سلطه دارند با «گردن‌کلفتی» بر دنیا مسلط نشدند، بلکه علم و فناوری است که اینها را آقای دنیا کرده و پیش انداخته است. ما هم باید در این زمینه سرمایه‌گذاری و تلاش کنیم و بیشتر و بهتر کار کنیم تا فاصله خود را با این کشورها کمتر کنیم و از نیاز خود به آنها بکاهیم. او در خاتمه گفت: مهندسان موظف هستند تشکل‌های صنفی خود را حمایت کنند و در فعالیت‌های آنها مشارکت داشته باشند که در صورت رشد و بالندگی تشکل، اعضای آن نیز رشد خواهند کرد و نگاه جامعه به آنها تغییر می‌کند.

وسعت، نیروی انسانی و منابع همزمان در ایران

نادعلی اسماعیلی‌دهج، رییس سازمان نظام مهندسی معدن در سخنرانی خود، سازمان نظام مهندسی معدن کشور را از سازمان‌های شناسنامه‌دار و قانونمند کشور دانست و گفت: این سازمان به عنوان چتری در اختیار انجمن‌ها و گروه‌های صنفی و صنعتی است و به عنوان بازوی بخش معدن فعالیت می‌کند. اسماعیلی در ادامه گفت: بخش عمده‌ای از کارهای غیرحاکمیتی وزارتخانه به سازمان نظام مهندسی واگذار شده است. این سازمان بیش از ۳۵هزار عضو دارد که حدود ۱۰هزار نفر از آنها از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در رشته‌های معدن، اکتشاف، نقشه‌برداری و متالوژی در گریدهای ارشد ۱، ۲ و ۳ تایید صلاحیت شدند. پیشنهاد ما حاضر است و به زودی به وزارتخانه ارسال می‌شود و پس از بررسی به ما ابلاغ می‌شود. بعد از این ما می‌توانیم جایگاهی ویژه برای مکانیک سنگ به منظور تشکیل دفاتر مکانیک سنگ عضو سازمان نظام مهندسی در استان‌های کشور همانند دفاتر معدنی داشته باشیم. او همچنین افزود: ما انتظار داریم امتیاز مهندسان مشاور در بین مهندسان معدن نیز مانند مهندسان عمران باشد و رتبه‌بندی‌ها همگِن شود. وی در پایان بر لزوم تسلط کشور به علم روز و تسلیح به تولید اشاره کرد و گفت: حرف نخست را در کشور تولید می‌زند، اگر این مشی را پیگیری کنیم همیشه محفوظ خواهیم بود. ایران کشوری توانمند است که وسعت، نیروی انسانی و منابع را همزمان دارد و این مزیت را در هر کشوری نمی‌توان یافت.

خوشامدگویی
 به مهمانان خارجی
همایون کتیبه، رییس دانشکده معدن دانشگاه امیرکبیر این جمع را فرصت مغتنمی برای استفاده از تجربه، علم و فناوری روز دنیا و کشور و تبادل آن با یکدیگر شمرد و خطاب به مهمانان خارجی به زبان انگلیسی به آنها خیرمقدم و خوشامد گفت.

هدف، کیفیت بخشیدن به علم مکانیک سنگ است

مرتضی احمدی، رییس انجمن مکانیک سنگ، سخنران دیگر این همایش گفت: پیش از این ۵ کنفرانس مکانیک سنگ را برگزار کردیم که چهارمین کنفرانس ما در سال ۱۳۹۰ کنفرانس ملی و منطقه‌ای بود و کنفرانس آسیایی مکانیک سنگ را در ایران برگزار کردیم. وی در ادامه توضیح داد: انجمن مکانیک سنگ در سال ۱۳۷۲ با گرد هم آمدن متخصصان و استادان مکانیک سنگ کشور تاسیس شد و اعضایی از تیم‌های دانشگاهی و صنعتی داشت. علم مکانیک سنگ و مهندسی سنگ سال‌ها در کشور ما غریب بود. یکی از کارهایی که ما سعی کردیم در این زمینه انجام دهیم شناساندن علم مکانیک سنگ به جامعه تخصصی کشور بود. در سال ۷۳ مقطع کارشناسی ارشد در رشته مکانیک سنگ در کشور بنا شد و دانشجویان این رشته به محض ورود به مقطع ارشد، جذب و مشغول صنعت می‌شدند که نشان می‌دهد این رشته جای خود را در کشور باز خواهد کرد. احمدی افزود: یکی از فعالیت‌هایی که این انجمن داشته و در آن موفق بوده شناساندن علم مهندسی و مکانیک سنگ به جامعه تخصصی کشور بوده و اکنون در بیشتر سازمان‌ها و نهادها یک گروه مکانیک سنگ وجود دارد. همچنین در بسیاری از مناطق نفت‌خیز جنوب می‌توان یک گروه مکانیک سنگ را دید و این نشان می‌دهد ما توانسته‌ایم نقش خود را در کشور ایفا کنیم. از آخرین کارهای انجمن، انتشار نشریه «مهندسی مکانیک سنگ» است که دو دوره آن چاپ شده و از متخصصان، تقاضای همکاری برای کمک به تغییر چارچوب آن از علمی ترویجی به علمی پژوهشی می‌شود. رییس انجمن مکانیک سنگ در ادامه از وجود دو گروه تخصصی مکانیک سنگ در جنوب شرق و شمال غرب خبر داد و از امید به برگزاری مسابقه مکانیک سنگ در بین دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد گفت که می‌تواند به رشد مکانیک سنگ در کشور منجر شود و افزود: هدف از انجمن مکانیک سنگ، کیفیت بخشیدن به علم مکانیک سنگ است که این اتفاق می‌تواند پس از فارغ‌التحصیل شدن دانشجویان و فعالیت‌های پژوهشی انجام شود.

پذیرش ۱۰۸ مقاله از ۱۹۸ مورد

سیدرحمان ترابی، دبیر علمی همایش و از اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی شاهرود نیز در سخنان خود به دریافت ۱۹۸ مقاله برای این همایش اشاره کرد و توضیح داد: با کمک ۵۱ داور از این تعداد ۱۰۸ مقاله شامل ۵۲ مقاله شفاهی و ۵۶ مقاله پوستری ارائه شد. هدف اجرای طرح پوستری پوشش ضعف حضور نداشتن احتمالی ارائه‌کننده بود.

۴ خواسته وزارت نیرو از جامعه دانشگاهی

ابوالقاسم مظفری، مشاور وزیر نیرو دیگر سخنران همایش بود و در ابتدای سخنان خود علم مکانیک سنگ را علم جوانی معرفی کرد که پیشینه آن در دنیا به ۵۰سال و در ایران به ۲۳ سال می‌رسد. او گفت: نخستین دانش‌آموختگان این رشته مربوط به دهه ۷۰ و اوج‌گیری طرح‌های توسعه کشور به‌ویژه درباره سد و تونل هستند. در آن دوره با احداث فضاهای زیرزمینی، نیاز به این علم به ویژه در وزارت نیرو احساس شد و دانشگاه‌های تربیت مدرس و امیرکبیر اقدام به پذیرش دانشجو کردند به گونه‌ای که در طول این ۲۳سال رشد کمی و کیفی مکانیک سنگ چشمگیر بوده است. این رشته در احداث فضاهای بزرگ زیرزمینی، حفر تونل‌های حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای از میان کوهستان‌های کشور، حفاری‌های عمیق در صنعت نفت، احداث مخازن زیرزمینی نفت و گاز، توسعه معادن، آشیانه‌های زیرزمینی و حفاری و نگهداری تراشه‌ها و پی‌های سنگی عمیق کاربرد دارد. مظفری در ادامه افزود: در زمینه مقاله‌هایی هم که در این رشته ارائه می‌شود رشد چشمگیری داشتیم و در زمینه مقالات تونل و فضای زیرزمینی این رشد به ۴۰۰درصد می‌رسد یعنی تعداد مقاله‌هایی که در کنفرانس ششم عرضه شده ۴ برابر مقاله‌هایی بود که در نخستین کنفرانس مکانیک سنگ عرضه شد. معاون وزیر نیرو در ادامه سخنان خود ۴ خواسته وزارت نیرو از جامعه دانشگاهی را به این شرح توضیح داد: بومی‌سازی روش‌های تجربی مورد استفاده در مکانیک سنگ به‌ویژه طبقه‌بندی سنگ که جایگاه ویژه‌ای در طراحی مهندسان مشاور و... دارد، نخستین انتظار وزارتخانه است و موضوع دوم به تحلیل ریاضی و عددی برمی‌گردد که در بسیاری از موارد با داده‌های کم انجام می‌شود. مقالات و پایان‌نامه‌های دانشجویی نیز در این تیپ در حال رشد هستند که کاربردی نیستند و خوب است با توجه به حجم زیاد پروژه‌های عمرانی کشور، با استفاده از داده‌های رفتارنگاری انجام شود و با نزدیکی بیشتر دانشگاه و صنعت، این مقالات و پایان‌نامه‌ها با هدف رویکرد ماموریت‌گرا و مشکل‌گشا تعریف شود و ما شاهد پایان‌نامه‌های کاربردی‌تر باشیم. او ادامه داد: موضوع سوم به نظام فنی و اجرایی کشور برمی‌گردد. در عمده طراحی‌هایی که مهندسان مشاور انجام می‌دهند، بازخوردی از آن طراحی‌ها به مهندسان مشاور برنمی‌گردد و حضور تیم طراحی در اجرا، یا وجود ندارد یا خیلی کمرنگ است. در نتیجه طراح متوجه اشتباه خود نمی‌شود، علم توسعه نمی‌یابد و هزینه‌های کار هم افزایش می‌یابد و درنهایت آخرین مسئله استفاده نکردن دستگاه‌های مجری از ظرفیت و توانمندی انجمن‌های علمی کشور است. این انجمن‌ها متشکل از افراد توانمند است اما متاسفانه هیچ استفاده‌ای از این تشکل‌ها در سیستم برنامه‌ریزی کشور و تهیه استانداردهای فنی نمی‌شود.