به دنبال صفر کردن معافیت مالیاتی مواد خام و ۳۰ درصدی کالاهای واسطه ای هستیم

«می متالز» گفت و گویی با سعید زرندی در حاشیه نمایشگاه ماینکس انجام داده است که در ادامه می خوانید:

ارزیابی شما از نمایشگاه ماینکس چگونه بود؟

از دست اندرکاران نمایشگاه تشکر می کنم که در شرایط کرونا این شرکت ها را دور هم جمع کردند. شرکت های حاضر، جهت گیری های خوبی دارند. اقدامات خوبی در حوزه فرآوری، استخراج و اکتشاف انجام شده که نشان می دهد بخش معدن کشور آمادگی تغییر و تحول دارد. الحمدلله از چند سال گذشته توجه خوبی شروع شده اما می توان کار جدی تری برای معدن انجام داد.

برنامه های وزارت صمت برای حمایت از بخش معدن و صنایع معدنی برای امسال چیست؟

در وزارتخانه روی چند جهت گیری کار می کنیم که برای ما مهم است. نخستین موضوع، نگاه به زنجیره های ارزش است. اعتقاد داریم که زمان این شده که از معدن درآمد جدی برای کشور داشته باشیم. به ویژه وقتی نفت دیگر جزو درآمد نیست و اگر قرار است بخش دیگری جایگزین نفت شود، باید این سهم را در اقتصاد کشور جبران کنیم. یکی از بخش هایی که پتانسیل دارد، بخش معدن است. اما نه بخش معدنی که در آن فناوری نباشد، بلکه بخش معدنی که با فناوری های بالا، مراحل تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا را فراهم کنیم. روی کاربردهای مواد معدنی کم کار کرده ایم. تمرکزی که از امسال در همه حوزه ها با تمرکز بر بخش معدن گذاشته ایم اینکه روی کاربردهای جدید مواد معدنی کار کنیم. در پایین دست ها. در  ۴-۵ گام نخست عمده صنایع خوب جلو رفته ایم، به ویژه در حوزه فولاد، با قدرت می توانیم بگوییم که اهداف ۱۴۰۴ با همین رویه فعلی و در صورت ایجاد نشدن خللی در آن، حتما محقق می شود. 

اما در همه صنایع باید به سمت ارزش افزوده بالاتر رویم. ما در صنایع روی موضوع لیتیوم و غیره باید بیشتر کار کنیم.

بنابراین هدفگذاری نخست ما، ایجاد ارزش افزوده بیشتر و فناورانه است. الان سهم ما در سرانه ارزش افزوده تولید بالا نیست و باید آن را ارتقا دهیم. یکی از این بخش ها، معدن است. موضوع دوم، وجود ظرفیت های خالی که معتقدیم می توانیم اینها را به بهره برداری یا بهره برداری مجدد برسانیم.

امسال هم در حوزه صنعت و هم معدن، یکی از جهت گیری های جدی وزارتخانه این است که ظرفیت های ایجاد شده را به بهره برداری مجدد برسانیم. در حوزه معادن، معادن تعطیل بررسی، دسته بندی و هدفگذاری شده اند. بخش معدن خوب شکل گرفته و دوستان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی، خانه معدن و سازمان نظام مهندسی کمک کردند و ایمیدرو و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی فعال شدند. این روند، نویدبخش این است که با نگاه جدید که از ظرفیت های موجود استفاده کنیم. اتفاق مناسب فناوری و تغییرات قیمت در حال رخ دادن است و بسیاری از معادنی که فعالیتشان صرفه اقتصادی نداشته، الان شرایط فراهم شده تا آنها را به بهره برداری برسانیم. معادن سنگ آهن با عیار ۷ درصد جزو مواردی بود که بدان توجهی نمی شد اما الان با اقدامات انجام شده طی یکی دو سال اخیر، به چرخه تجاری تبدیل می شوند. این نویدبخش این است که ذخایر جدیدی را در کشور مدنظر قرار دهیم.

نکته سوم که مدنظر داریم اینکه حوزه معدن اگر قرار است جایگزین حوزه نفت شود، کاری کوتاه مدت نیست. به اعتقاد من، با عزم جدی طی ۵ سال و در بدترین حالت، طی ۱۰ سال می توان این برنامه را عملی کرد. به هر حال باید به ۱۵- ۱۶ درصد اقتصاد ملی تبدیل شود یعنی ۴۰-۵۰ میلیارد دلار ارزآوری داشته باشیم که در آن، موضوع سرمایه گذاری مهم است. در حوزه معدن نیاز به سرمایه‌گذاری های بزرگ داریم. ما یکسری معادن دولتی داشتیم که با پشتوانه دولت سرمایه گذاری شده. باید کمک کنیم سرمایه‌گذاری های جدی شکل گیرد. کاری که در این حوزه پیگیری می کنیم تشکیل شرکت های سهامی عام پروژه با استفاده از ظرفیت بازار سرمایه است. هدفگذاری کردیم ۲ هلدینگ مان را در بخش معدن داشته باشیم. در وزارتخانه ۱۰ مورد را هدفگذاری کردیم، با بازار سرمایه جلسات زیادی برگزار کردیم و مدل آن را طراحی کردیم. با معاونت امور معادن و فعالان بخش خصوصی هم جلساتی برگزار کرده ایم. فکر می کنم حوزه معدن برای سرمایه گذاری و عامه مردم جذابیت ویژه ای دارد و می تواند کمک کند تا نقدینگی سرگردان را جمع کنیم. از این رو، نگاه ما به بخش معدن این است که آن بخشی را که می تواند در کوتاه مدت برای سرمایه گذاران خرد جذابیت داشته باشد فعال کنیم.

در حال تکمیل طرح هستیم و نیاز به همفکری برای تکمیل طرح دارد تا در یک ماه آینده اعلام رسمی داشته باشیم. فرصت بازار سرمایه می تواند گپ بازار سرمایه را برای ما کاهش دهد.

آقای دکتر! در چشم انداز، برای صادرات برنامه خاصی داریم یا کماکان باید به دنبال بازارهای صادراتی جدیدتر بگردیم؟

با توجه به شرایط کشور ناشی از تحریم، یک مدل جدید می طلبید. نگاهی که از سال قبل در وزارتخانه شروع کردیم، اینکه روی بخش هایی که پتانسیل صادراتی داریم کار کنیم. لذا تمرکز اصلی ما ۱۵ کشور همسایه است. تحلیل های زیادی انجام شده و روی پتانسیل هایی که داریم، کار کردیم. این کشورها حدود ۶۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد.

طبق آمار ۲۰۱۸، این منطقه یکهزار و ۱۶۰ میلیارد دلار واردات دارد. بنابراین پتانسیل بزرگ بازار مصرف اطراف کشور ما هست. در حال پتانسیل یابی برای اینکه چه وارداتی در این کشورها انجام می شود، هستیم. در برخی حوزه ها ضعف داریم که باید روی آنها کار کنیم اما در همین شرایطی که تولید می کنیم، پتانسیل داریم که تولید را افزایش دهیم.

در حوزه معدن، کاری باید انجام دهیم اینکه تولیدهای با فناوری بالاتر کار کنیم - هر چند که تولید در این شرایط سخت تر می شود - ما الان در جهت گیری هایی که در دولت داریم، در بحث اصلاح قانون مالیات ها هم که پیگیری کردیم، جهت ما بر این است که معافیت های روی صادرات مواد خام - حسب تشخیص دولت - به صفر برسانیم. درآمد کالای واسطه ای حداکثر تا ۳۰ درصد مشمول معافیت مالیاتی کنیم و هر چه به سمت تکمیل زنجیره حرکت کند معافیت ها را اعمال کنیم تا انشاالله با ابزارهای سیاستی استفاده کنیم تا تولید فناورانه را داشته باشیم. فکر می کنم با پیگیری های سازمان توسعه تجارت، مشکلات مربوط به مرزها حل شده و این فرآیند به روال عادی برگشته است. امیدواریم گپ صادراتی ایجاد شده در ابتدای سال، جبران کنیم.

طرح احیا و توسعه معادن کوچک مقیاس، یکی از دستورات هیات دولت به وزارتخانه بود و ایمیدرو و شرکت تهیه و تولید اجرا کردند. آیا این پروژه عقیم مانده. آن جدیت را نمی بینم.

اتفاقا یکی از پروژه هایی است که در وزارتخانه به طور جدی پیگیری می کنیم. از سال گذشته، برنامه ریزی کردیم یه مقدار تغییرات مدیریتی ایجاد شد و یکی از شرکت های ایمیدرو، مسوولیت اجرای این پروژه را به عهده گرفت. قرار شد از ظرفیت اتاق بازرگانی، خانه معدن، سازمان نظام مهندسی و یکسری شرکت های بزرگ استفاده کند. نگاه ما به بحث معادن کوچک این است که در یک سرمایه گذاری بزرگ تر توجیه پیدا کنند. از این رو، پلنت های کوچک فرآوری مصداق پیدا کرده است. اگر بتوانیم زون هایی را تعریف کنیم که هر معدن کوچک به یک مینی پلنت فرآوری مرتبط شوند، می تواند مدلی باشد که معادن کوچک را وارد چرخه کند. پارسال احیای ۱۵۰ معدن را هدفگذاری کردیم که احیای ۱۴۶ معدن محقق شد. عارضه یابی هایی هم از دیگر معادن صورت گرفت.

امسال ظرفیت را افزایش دادیم و ۱۰۲۰ معدن کوچک را فراخوان دادیم تا بتوانیم احیا کنیم. یکی راهکارها این بود که معادن کوچک را به هلدینگ ها وصل کنیم و در قالب سهامی عام فعال کنیم.

در بخش ماشین آلات، انجام قرارداد با هپکو، اتفاق مبارکی بود که با حمایت ایمیدرو و خانه معدن انجام شد. واحد دیسپچینگ چادرملو را هم دیدیم که آنلاین ارائه می شود. در وزارت صنعت، معدن و تجارت چقدر برنامه ریزی داریم که فناوری را چاشنی تولید ماشین آلات کنیم؟

ما یک موضوع مهم داریم و آن اینکه اگر به دنبال رشد استخراج و جهش تولید در معدن هستیم، ماشین آلات می خواهیم. شرایط ارزی هم به گونه ای نیست که بتوان ماشین آلات وارد کرد. اتفاقات تحریمی سبب خیر شده که سیاست کلی داخلی سازی را جزو هدف هایمان بگذاریم. کاری که در هپکو انجام شد داریم با کمک خانه معدن و غیره تجمیع نیاز می کنیم و به سمت شرکتی روی می آوریم که قبلا پتانسیل داشته است. از یک جایی باید از ظرفیت بهره ورانه خود استفاده کند. اما در همین مجموعه چند هزار ماشین آلات سنگین در معادن داریم. تعمیر قطعات آنها بازار بسیار بزرگی است. نگاه ما این است که حتی شرکت های واردکننده از شرکای خود دعوت کنند و بخشی را حتی با عمق ساخت داخل کم شروع کنند. باید به سمت ساخت رفت و در آن فناوری لحاظ شود.

موضوع فناوری مهم است و همین اقدامی که انجام شده در دیسپچینگ (در معدن چادرملو به صورت آنلاین)، مدل هایی است که عدد استخراج و راندمان را بالا ببریم باید از این تکنولوژی ها استفاده کنیم. در حوزه حقوق دولتی هم بتوانیم از فضای ماهواره ای استفاده کنیم. اگر دوستان سازمان نظام مهندسی و خانه معدن بتوانند این موضوع را پیگیری کنند می تواند نویدبخش حرکت جدید باشد.

گفت و گو از علیرضا جعفری نژاد