کارنامه کارگزاری‌ها در آخرین ماه تابستان

می متالز - بورس تهران در حالی شهریور‌ را با افت ۳/ ۶ درصدی شاخص کل به پایان رساند که نگاهی به عملکرد ۱۰۹ شرکت کارگزاری فعال در بازار سرمایه طی آخرین ماه تابستان حکایت از دادوستد ۴۶۳ هزار میلیارد تومانی دارد که هر چند در قیاس با دو ماه ابتدایی تابستان روندی نزولی داشته است، اما نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد بیش از ۶ برابری را نشان می‌دهد.

به گزارش می متالز، رکود نسبی معاملات در شهریور به دنبال کاهش شتابنده قیمت سهام یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش ۳۳ درصدی ارزش دادوستدهای ثبت شده در کارگزاری‌ها طی این ماه نسبت به مرداد بود. با این حال بررسی اعداد و ارقام ثبت شده نسبت به گذشته حاکی از جهش قابل توجه درآمد کارگزاری‌ها در سال جاری دارد. در این میان یکی از انتقادات همیشگی به عملکرد این واسطه‌های بورسی، عدم بهبود در عملکرد سامانه‌های معاملاتی و خدمات ارائه شده توسط آنها با وجود افزایش درآمدها است.

سهمی ۷۲ درصدی معاملات آنلاین

بررسی دقیق‌تر آمار معاملات کارگزاری‌ها در ششمین ماه سال نشان از اختصاص ۷۲درصد از کل ارزش معاملات شهریور، به دادوستدهای آنلاین دارد. به این ترتیب در ماه مورد بررسی، ارزش خرید و فروش‌های آنلاین شرکت‌های کارگزاری ۳۳۴ هزار و ۴۵۶ میلیارد تومان برآورده شده است و باقی دادوستدها به ارزش ۱۲۸ هزار و ۹۹۳ میلیارد تومان معادل ۲۸ درصد به معاملات معمولی اختصاص داشت. همچنین بررسی عملکرد کارگزاری‌های فعال بازار سرمایه به تفکیک فعالیت در بازار اوراق و صندوق‌های قابل معامله نشان می‌دهد این نهادهای مالی در ماه گذشته درآمدی در حدود ۳ هزار و ۳۹۶میلیارد تومان در خرید و فروش اوراق در بازار بدهی داشته‌ و در بخش بازار اوراق مشتقه نیز درآمد این نهادهای مالی بیش از ۱۵۶میلیارد و ۴۴۰ میلیون تومان بود. ضمن آنکه ۴۶ هزار و ۱۳۹میلیارد تومان از ارزش خرید و فروش کارگزاری‌ها در شهریور مربوط به معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس است.

پرمعامله‌ترین کارگزاران شهریورماه

بررسی آمارها نشان می‌دهد «کارگزاری مفید» نه تنها رتبه نخست کارگزاری‌ها را در ارزش دادوستد شهریور در اختیار داشت، بلکه در معاملات آنلاین نیز پیشرو بود. ارزش معاملات ثبت شده در کارگزاری مفید طی آخرین ماه تابستان ۹۱ هزار و ۶۳۳ میلیارد تومان (معادل ۸/ ۱۹ درصد از کل) بود که ۸۷ هزار و ۶۳۸ میلیارد تومان یعنی ۶/ ۹۵ درصد آن مربوط به معاملات آنلاین و مابقی به دادوستدهای معمولی اختصاص داشت. این کارگزاری بیش از ۲۶درصد از معاملات آنلاین بازار سهام را به خود اختصاص داده است. «کارگزاری آگاه» دیگر صدرنشین در آخرین ماه تابستان است. آگاه در این ماه ۴۸ هزار و ۷۰۰میلیارد تومان (معادل ۵/ ۱۰ درصد از کل معاملات) ثبت کرد که ۴۴ هزار و ۵۸۱ میلیارد تومان آن به معاملات آنلاین و ۴ هزار و ۱۳۲ میلیارد تومان دیگر به دادوستدهای معمولی اختصاص داشت. کارگزاری آگاه در این ماه ۳/ ۱۳ درصد از کل معاملات آنلاین را در اختیار داشته است. رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش کل معاملات شهریور با اختلاف به ترتیب به شرکت‌های «کارگزاری مبین سرمایه»، «کارگزاری بانک پاسارگاد» و «کارگزاری فارابی» اختصاص پیدا کرد. در این میان بیشترین ارزش دادوستدهای معمولی با معامله ۶ هزار و ۵۳۷ میلیارد تومانی در اختیار کارگزاری بانک پاسارگاد بود.

این در حالی است که کارگزاری «پارس‌نمودگر» با خرید و فروش ۶/ ۵ میلیارد تومانی به‌عنوان ضعیف‌ترین کارگزاری در ماه گذشته شناخته شد. کارگزاری «آبتین استاک» و «شاخص سهام» نیز از دیگر کارگزاری‌هایی بودند که در فهرست کم‌فعالیت‌ترین‌های شهریور جای گرفتند. خرید و فروش کارگزاری شاخص سهام بالغ بر ۷/ ۲۶ میلیارد تومان بوده است. در همین راستا مبادلات ۴/ ۳۳ میلیارد تومانی نیز در کارنامه ماه گذشته کارگزاری آبتین استاک ثبت شد.

نقش سازمان در بهبود عملکرد کارگزاران

علی پروین، کارشناس بازار سرمایه درخصوص وضعیت عملکردی کارگزاری‌ها می‌گوید:‌ حجم معاملات سال جاری نسبت به سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ در ارقامی بسیار بالاتر قرار دارد. تعمیق بازار توام با استقبال سهامداران تازه‌وارد منجر به افزایش حجم و ارزش معاملات بازار سهام شد و همزمان با رشد قیمت سهام، به‌صورت خودکار درآمد شرکت‌های کارگزاری‌‌ هم افزایش پیدا کرد. سنجش این پارامتر در بازه زمانی کوتاه‌‌تر به‌عنوان مثال ۲ ماه اخیر نشان می‌دهد که ریزش بازار باعث کاهش درآمد این نهاد‌های مالی نسبت به ماه‌های گذشته شده است. با توجه به اینکه شرکت‌های کارگزاری تنها حلقه ارتباطی سهامداران با سامانه معاملات در بازار سهام هستند، بنابراین سازمان بورس باید قوانینی را در راستای بهبود عملکرد این شرکت‌ها اتخاذ کند. وی ادامه داد: در موضوع آموزش بسیاری از کارگزاری‌ها فعال هستند، اما با توجه به حضور سهامداران جدید باید این مهم به‌صورت گسترده‌تری پیگیری شود. با توجه به قوانین و مقررات فعلی کارگزاری‌ها‌ نمی‌توانند تحلیل‌ها و بولتن‌هایی حاوی پیش‌بینی بازار سهام را به سهامداران ارائه کنند، بنابراین در صورت رفع این محدودیت سهامداران می‌توانند دید بهتری نسبت به آینده معاملاتی خود داشته باشند. پروین افزود:‌ سهامدار جدید باید پیش از ورود به بازار نخست از طریق صندوق‌های شرکت‌های کارگزاری اقدام به سرمایه‌گذاری کند. این در حالی است که سرمایه‌گذار پس از کسب دانش کافی با ارزیابی وضعیت معاملات می‌تواند به‌صورت مستقیم وارد جریان معاملاتی بازار شود. سازمان بورس نیز در این زمینه باید بستری مناسب مهیا کند تا شرکت‌های کارگزاری به‌جای اینکه یک حلقه واسط باشند به‌عنوان یک راهنما در بازار عمل کنند.

به گفته این کارشناس بازار سهام، افت ارزش معاملات بورس تهران در شهریور‌ نسبت به مرداد رقم قابل توجهی است. دلیل عمده این اتفاق به کاهش شاخص و روند نزولی کلیت بازار سهام مربوط می‌شود. به تعبیری بورس ایران بازاری یک‌طرفه است و بسیاری از سرمایه‌گذاران صرفا در روند صعودی خرید و فروش می‌کنند، بنابراین با در نظر گرفتن چنین فرضی سهامدار در بازار نزولی فعالیت کمتری دارد. بسیاری از نوسان‌گیران در بازار سهام زمانی که شاخص بازار در روندی نزولی قرار می‌گیرد، استراتژی خروج از داد و ستد‌ها را در دستور کار معاملاتی خود قرار می‌دهند.

به اعتقاد وی بسیاری از سهامداران فقط در سبد سرمایه‌گذاری خود سهام شرکت‌های مختلف را جای دادند. این دست از سرمایه‌گذاران از نقدینگی لازم برای خرید سهام هنگام ریزش شدید بازار برخوردار نیستند. از همین رو به دلیل ورود پرتفوی به مدار زیان در انتظار بازگشت بازار و جبران زیان به واسطه افزایش قیمت‌ها ماندند. این تحلیلگر بازار سهام معتقد است که حمایت‌های متعدد از بورس می‌تواند دلیل عدم فروش سهام این دست از سرمایه‌گذاران در نظر گرفته شود به‌طوری که برخی از سهامداران تحت تاثیر خوش‌بینی‌های ایجاد شده در سطح بازار همچنان باقی ماندند. به‌طور عمده معاملات الگوریتمی در روند صعودی قابل انجام است و کاهش عمده این نوع از معاملات در روند نزولی بازار به دلیل سنگینی فشار فروش در واقع کنار گذاشته می‌َشود. پروین با اشاره به اینکه حمایت‌‌های مقطعی سلب اعتماد قشر سرمایه‌گذار را به همراه دارد، گفت: قیمت سهام شرکت‌ها در محدوده ارزندگی است، بنابراین‌ در صورت حمایت واقعی و یکپارچه از کلیت بازار یقینا شرایط دستخوش تغییر می‌شود.

وی افزود:‌ بسیاری از حقوقی‌هایی که در اوج قیمتی اقدام به فروش سهام کردند، تا‌کنون وارد جریان معاملاتی بازار سهام نشدند. البته لحاظ ریسک انتخابات آمریکا و شرایط اقتصادی در این زمینه از سوی این دست از سرمایه‌گذاران دور از ذهن نیست. اکنون حقوقی‌های بازار سرمایه به منابع قوی‌تری نیاز دارند، در صورتی که سهام شرکتی در سال گذشته با یک‌صد میلیارد تومان مورد حمایت قرار می‌گرفت، در حال حاضر به یک هزار میلیارد تومان منابع برای حمایت از همان سهم نیاز خواهد بود.

پروین خاطرنشان کرد: تفکری مبنی بر اینکه سرمایه حاصل از نقد شدن سهام شرکت‌ها با حمایت از بازار بر باد می‌رود یقینا اشتباه است. با توجه به شرایط اقتصادی و میزان اثر‌گذاری عوامل تورمی در بورس، شاخص‌های سهام توانایی ریزش بیشتر را نخواهند داشت. در صورتی که قیمت سهام شرکت‌ها ۲۰ درصد پایین‌تر از سطوح فعلی نوسان پیدا کنند یقینا بازگشت به سمت سقف‌های قبلی راحت‌تر خواهد بود.