سهم ۲۰ درصدی شرکت‌های معدنی در بورس/ چالش های پیش روی صنعت مس

به گزارش می متالز، بهروز رحمتی در سومین همایش چشم‌انداز صنایع فلزات غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته با نگاهی به تولید و بازار گفت: ایران با دارا بودن بیش از ۵۷ میلیارد تن ذخایر معدنی متفاوت (بدون احتساب نفت و گ‍از طبیعی) دوازدهمین کشور بزرگ معدنی جهان بشمار می‌رود. عملیات اکتشافی انجام ‌شده در ایران، وجود ۶۰ نوع ماده معدنی مختلف را به اثبات رسانده و ۱۴ نوع ماده معدنی دیگر نیز در حال اکتشاف است. از این‌جهت در کمتر کشوری، چنین تنوع مواد معدنی وجود دارد.

وی افزود: اکنون تنها ۷درصد ذخایر معدنی اکتشاف و استخراج می‌شود و هنوز روی ۹۳درصد از منابع قابل استخراج فعالیت اکتشافی قابل‌توجهی انجام نشده است. ۲۰ درصد از ارزش بورس به‌ غیر از نفت و گاز در اختیار شرکت‌های معدنی قرار دارد. در میان منابع معدنی، مس با تولید جهانی حدود ۵. ۲۳ میلیون تن در سال ۲۰۱۹ پس از فولاد و آلومینیوم، سومین فلز استراتژیک و پرمصرف دنیا محسوب می‌شود.

سه متغیر مهم برای سرمایه‌گذاری در صنعت مس

این مقام مسوول ادامه داد: در سال ۹۸ شاهد افزایش میزان ذخایر زمین‌شناسی مس در ایران بودیم به‌گونه‌ای ‌که در نتیجه اقدامات اکتشافی در سال گذشته ۵۲۹ میلیون تن به ذخایر مس افزوده شد. در حال حاضر ایران با دارا بودن حدود ۳۶ میلیون تن ذخایر مس محتوی، رتبه هفتم دنیا را به خود اختصاص داده است. ظرفیت‌های معدنی، اقتصادی بودن فرآیند براساس اقتصاد آزاد بین‌الملل و امکان تامین مالی اقتصادی طرح‌های توسعه‌ای، سه متغیر مهم برای سرمایه‌گذاری در صنعت مس است.

رحمتی عنوان کرد: با بررسی و مقایسه سه متغیر مذکور برای فلزات مس، آلومینیوم، سرب، روی و... می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که صنعت مس از بیشترین مزیت جهت سرمایه‌گذاری و توسعه در ایران برخوردار است و تقریبا بیشترین شرایط لازم و کافی همچون ذخایر معدنی، اقتصادی بودن فرآیند براساس اقتصاد آزاد بین‌الملل و امکان تامین مالی بخشی از CAPEX مورد نیاز برای توسعه حتی از محل سود داخلی شرکت برای توسعه صنعت مس فراهم است و با حسن تدبیر بیشتر امکان خلق فرصت‌های غیرقابل‌انکار و افزایش چند برابری ظرفیت تولید وجود دارد.

وی با بیان اینکه پروژه فاز ۲ تغلیظ سونگون نمونه بارز تولید ثروت و ارزش‌آفرینی است، اضافه کرد: این پروژه تنها در عرض دو سال میزان سرمایه‌گذاری انجام‌ گرفته را برگردانده و در سال‌های بعد با اندک هزینه عملیاتی، سود کلانی را متوجه کشور می‌کند. پروژه‌های مس بهترین و ایده‌آل‌ترین گزینه سرمایه‌گذاری بشمار می‌روند این سرمایه‌گذاری علاوه بر بازگشت اصل سرمایه در کمترین زمان ممکن و سودهای متعاقب آن مباحث اشتغال‌زایی را رفع می‌کند و با اقداماتی که شرکت‌ها در راستای مسئولیت‌های اجتماعی انجام می‌دهند، کمک شایانی می‌کند زیرا صنعت مس می‌تواند در بدترین شرایط و باوجود تمامی مشکلات همچون شرایط نامناسب بین‌المللی سودآوری خوبی به همراه داشته باشد.

فلزی که جایگزین ندارد

معاون توسعه و اکتشافات ملی مس تاکید کرد: مس جایگزینی نداشته و نخواهد داشت مگر اینکه فلز جدیدی کشف شود. از ابتدای سال تا به امروز با ۷۶ هزار متر حفاری اکتشافی رکورد فعالیت‌های اکتشافی طی ۷ سال اخیر شکسته شده است. ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار متر حفاری اکتشافی در دوره ۵‌ساله آینده، راه‌اندازی پایگاه داده‌های اکتشافی ۹ Fusion برای نخستین‌بار با قابلیت اعتبارسنجی و کنترل داده‌های اکتشافی و ایجاد بانک‌های اطلاعاتی لاگ، آنالیز و ... از جمله مهم‌ترین اقدامات در دست اجرای شرکت ملی مس در حوزه اکتشافات بشمار می‌روند.

چالش‌های پیش‌روی صنعت مس

رحمتی درخصوص چالش‌های پیش‌روی این صنعت گفت: تحریم‌ها تنها ۱۰درصد توانسته‌اند چالش ایجاد کنند این در حالی است که ۹۰ درصد چالش‌های ایجادشده خودتحریمی هستند. برای نمونه حقوق و عوارض معدنی دولتی در تمام دنیا بصورت میانگین ۴ درصد است در ایران هم‌حدود ۴ درصد بود اما یکباره در سال ۹۷ به ۱۲ درصد رسید. به عبارت دیگر سه بار بیشتر از قبل از معدنکاران حقوق و عوارض معدنی دریافت می‌کنند.

وی ادامه داد: کشوری که ۲۸۰هزار تن مس تولید می‌کند و کل مصرف کمتر از ۱۴۰ هزار تن است و بیش از ۵۰ درصد مازاد تولید دارد باید این میزان مازاد تولید را چه کند؟ کشوری که سال گذشته نزدیک ۲۰۰ هزار تن روی تولید کرده و کل مصرف واقعی روی ایران کمتر از ۵۰ هزار تن است باید ۱۵۰ هزار تن مازاد روی را چه کند؟ ملی مس تنها دارنده کارخانه ذوب در ایران است  از این رو، نمی‌توانیم بپذیریم دولت نسبت به صنعت مس دلسوزتر از شرکت ملی مس است که برای آن تعرفه‌های بالای صادراتی کنسانتره تعریف می‌کند. 

این مقام مسوول با تاکید براینکه چالش شرکت‌های کوچک بخش‌خصوصی زمانی آغاز می‌شود که در مسیر سودآوری قرار می‌گیرند، عنوان کرد: متصدیان با تصمیم‌های خلق‌الساعه مانع و سد در برابر این مسیر ایجاد می‌کنند یا با ایجاد محدودیت‌هایی در عرضه در بورس کالا، فرآیند شفاف این بازار را از بین می‌برند و پرسش این است که سا زو کارهای شفاف چه مشکلاتی دارند که باید مجبور شویم به دستورالعمل‌های دستوری روی بیاوریم.

بازتعریف مفهوم خام‌فروشی

رحمتی به موضوع خام‌فروشی اشاره کرد و گفت: در ادبیات بین‌المللی واژه با عنوان خام‌فروشی معنایی ندارد. هر کس محصولی که برای جامعه ایجاد درآمد می‌کند و بیشترین حاشیه سود را داشته باشد باید آن محصول فروخته شود. برای نمونه استرالیا که کشور ضعیفی نیز نیست، سالانه چند صد تن صادرات سنگ آهن یا کنسانتره دارد. آیا این کشور به صادرات آگاهی ندارد؟ پس اجازه دهیم صنایع تصمیم‌گیری کنند و اگر تصمیم‌هایی از سوی قوای مقننه یا مجریه انجام می‌شود، حداقل با حضور صاحبان آن صنایع باشد.

وی افزود: در دنیا حقوق و عوارض معدنی برای مس ۴ درصد، طلا ۷. ۳ درصد، سنگ آهن ۴ درصد و زغال‌سنگ نیز ۴ درصد در نظر گرفته شده است. این موضوع که در ایران این عوارض از ۴ درصد، ۱۲ درصد شود به هیچ عنوان قابل دفاع نیست در حالی که این ۴ درصد را نیز باید کاهش داد و در مقابل از ملی مس خواسته شود تمام سود را صرف افزایش سرمایه و طرح‌های توسعه‌ای کند و ظرفیت تولید را دوبرابر یا سه برابر کند که هم به اشتغال‌زایی کمک خواهد شد و هم با طرح‌های توسعه‌ای سبب ارزآوری می‌شود و به سودآوری صاحبان صنایع و GDP کمک کند.

پیشنهادهایی در راستای توسعه متوازن

رحمتی با ارائه توصیه‌هایی در راستای توسعه متوازن صنعت مس تصریح کرد: باید در صنعت مس نگرش توسعه توازن و پایدار ایجاد کرد و به ظرفیت‌سازی یک میلیون تنی مس محتوا دست یافت. تولید یک میلیون تنی و ارزآوری ۱۰ میلیارد دلاری در صنعت مس محقق‌شدنی است. در این راستا می‌توان معادن کوچک و متوسط را  احیا کرد که می‌تواند به صنعت مس کمک کند. بازیافت مس نیز حوزه‌ای است که بصورت کلی مغفول مانده  و در این حوزه سرمایه‌ گذاران و شرکت ملی مس می‌تواند سرمایه‌گذاری کند. در حوزه‌های طلا، نقره، عناصر گروه پلاتین و مولیبدن و اسیدسولفوریک و به‌ویژه اسیدفسفریک و کود شیمیایی فسفاته می‌توان سرمایه‌گذاری انجام داد. نرخ ارز برای واردات کود شیمیایی فسفاته ۴۲۰۰ تومانی بود که از چند ماه قبل حذف شده و ارز نیمایی به آن تعلق گرفت و این موضوع سبب شد قیمت کود شیمیایی به ۷ برابر برسد و دود این قضیه به چشمان کشاورزانی خواهد رفت که جزو مظلوم‌ترین افراد جامعه هستند. این در حالی است که صنعت مس حداقل می‌تواند دل ۳۰ میلیون کشاورز و ۵۰ میلیون سهامدار را شاد کند.