معاملات مشتقه، گامی به‌سوی پیشرفته شدن بازار

به گزارش می متالز، در این میان چون طلا یک سرمایه محسوب می‌شود معاملات آن همواره برای تجار و فعالان این عرصه جذاب بوده و طلا پای ثابت همه معاملات است. در ایران نیز معاملات آتی طلا در بورس کالای ایران در جریان است و استقبال خوبی از سوی تجار و معامله‌گران از آن به‌عمل آمده است. در حقیقت با ایجاد چنین ابزارهایی می‌توان به رونق گروه‌های کالایی در کشور تا حد زیادی امیدوار بود.

در دنیای امروز، معاملات مشتقه و به‌خصوص قراردادهای آتی، همواره جزء جدایی‌ناپذیر تمامی بورس‌های کالایی و غیر کالایی محسوب می‌شود. به‌طوری که طبق آمار منتشر شده در سال 2016 بیش از 25 میلیارد قرارداد مشتقه در بورس‌های مختلف دنیا مورد داد و ستد واقع شده است که نزدیک به 16 میلیارد آن مربوط به قراردادهای آتی است. این در حالی است که این آمار برای سال 2007، تنها حدود 7 میلیارد بوده است. از این رو افزایش بیش از 100 درصدی معاملات آتی نشان از اهمیت و لزوم این ابزار در بورس‌های کالایی دنیا دارد. اهمیت این معاملات به خاطر مزایای بسیار زیاد آن است که از جمله این مزایا می‌توان به امکان پوشش ریسک، کشف نرخ‌های شفاف و مبتنی بر عرضه و تقاضا، دوطرفه بودن بازار، کاهش سفته‌بازی و نوسانات بازارهای نقدی و... اشاره کرد؛ لازم به ذکر است که در این میان طلا به خاطر ویژگی‌های خاص و جایگاه آن در داد و ستدها و سرمایه‌گذاری‌ها، در تمامی کشورهای دنیا همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران و فعالان بازارهای مختلف است، بنابراین تقریبا در تمامی بورس‌های کالایی (و در برخی از موارد غیر کالایی) دنیا، معاملات طلا به اشکال مختلف در جریان است. از این رو می‌توان عنوان کرد که تقریبا در تمامی بورس‌های مشتقه کالایی دنیا قراردادهای آتی طلا جزو مهم‌ترین و پرمعامله‌ترین قراردادهای مشتقه است.

این موضوع در رابطه با بورس‌های کشورهای در حال توسعه نمود بیشتری دارد؛ چرا که در این بورس‌ها به‌دلیل نوپا بودن آن‌ها و مورد توجه بودن طلا، قراردادهای مشتقه طلا با استقبال بالاتری در مقایسه با سایر قراردادهای مشتقه مواجه می‌شوند و به عبارت بهتر، به‌عنوان پیشران سایر قراردادهای آتی کالایی عمل می‌کنند. در واقع در تمامی بورس‌های کشورهای در حال توسعه قراردادهای آتی طلا جزو اولین قراردادهای راه‌اندازی شده بوده است و پس از آن با توجه به مزایای آن و آشنایی فعالان مختلف با سازوکار معاملات مشتقه، سایر قراردادهای مشتقه کالایی و غیر کالایی نیز به تدریج راه‌اندازی شده است.

جایگاه معاملات مشتقه و آتی طلا در بورس کالای ایران

در ایران نیز همانند سایر کشورهای در حال توسعه قراردادهای آتی طلا جزو اولین قراردادهای مشتقه راه‌اندازی شده بوده است. معاملات قرارداد آتی سکه طلا که از سال 87 در بورس کالای ایران راه‌اندازی شده است هم اکنون دارای سابقه 10 ساله در کشور است که در این دوره، با توجه به نوپا بودن این گونه معاملات، استقبال خوبی از این قراردادها صورت گرفته است؛ به‌طوری که تا کنون تعداد زیادی کد معاملاتی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی در این بازار صادر شده است. هر چند در طول این دوره 10 ساله فراز و نشیب‌های زیادی پیش روی معاملات قراردادهای آتی طلا قرار داشته است و حتی در برخی از مقاطع زمانی با توجه به شرایط پیش‌آمده، انتقادهایی نیز در رابطه با آن مطرح شده است؛ عدم آشنایی با بازار قراردادهای آتی و سازکار معاملاتی، مهم‌ترین دلیل این انتقادها بوده است. در نتیجه یکی از مهم‌ترین ملزومات توسعه و افزایش عمق بازار سرمایه کشور وجود معاملات مشتقه و به خصوص قراردادهای آتی است. امروزه هیچ بورس معتبری در دنیا پیدا نمی‌شود که فاقد معاملات قراردادهای مشتقه باشد.