به گزارش می متالز، در روزهای گذشته و با نزدیک شدن به آغاز قرن ۱۴ هجری شمسی موضوع برنامه های افق ۱۴۰۴ در صنایع مختلف مطرح شده است و ما در این نوشتار به دنبال آن هستیم تا اسناد بالادستی حوزه فولاد اعم از نقشه راه صنعت فولاد و سند چشم انداز ۱۴۰۴ در بخش فولاد را مورد ارزیابی قرار دهیم.
در روزهای گذشته کلیات نسخه جدید طرح جامع فولاد و پیشنهاد ارائه مشوق برای سرمایه گذاری در زنجیره فولاد تصویب شد و این مصوبه عاملی شد تا بالاخره پس از سالها کش و قوس فراوان؛ فولاد کشور صاحب یک سند چشم انداز و برنامهای بعنوان نقشه راه صنعت فولاد شود. البته اسناد روشن و مشخصی با اهداف مشخص در صنعت فولاد توسط دولت و رهبری تدوین شده بودند که باید با این اسناد که به تازگی مطرح شده اند مورد ارزیابی و همگرایی قرار گیرد.
اما سوال اصلی این است که در چشم انداز و نقشه راه صنعت فولاد به چه آیتم هایی اشاره شده است؟ در نقطه ی شروع سیاست گذاری زنجیره ی فولاد باید به موضوع بومی سازی توجه کرد.در شرایط فعلی صنعت فولاد نیاز به نوسازی ناوگان و تجهیزات خود دارد و جایگزینی قطعات تولید ملی و باکیفیت مورد استفاده در صنعت فولاد با نمونه مشابه خارجی قطعا اقدامی است که با اسناد بالادستی چشم انداز افق ۱۴۰۴ صنعت فولاد همخوانی کامل دارد. لذا باید زیرساخت را در صنعت فولاد ارتقاء داد تا بتوان بهره وری را از یزان اسمی و ماکزیمم فعلی بالاتر برد.
موضوع دومی که در سند چشم انداز فولاد ایران به آن اشاره شده و باید برای آن سیاست های جدی اتخاذ شود موضوع استفاده از تکنولوژیهای جدید و بهکارگیری استعداد و نخبگان ایرانی که در صورت انجام و پشتیبانی نهتنها میتوانیم در کل زنجیره فولاد حرفهایی برای گفتن داشته باشیم، بلکه قدمی بزرگ برای انتقال تکنولوژی خود و ساخت کارخانههای تولید فولاد در دنیا است.
موضوع سومی که باید در بخش صنعت فولاد از امروز برای آن تلاش کنیم فاکتورهای مالی و سرمایه ای حاکم بر بازار فولاد است که همواره در نوسان بوده و سرمایه گذاران، تولید کنندگان و مصرف کنندگان نهایی را مستهلک کرده است. متاسفانه در شرایط فعلی نظام زنجیره تامین فولاد با تهدیدهای فراوانی دست و پنجه نرم می کند. در بخش سنگ آهن ضعف های بزرگی در تامین نیاز داخلی وجود دارد و در پی آن کمبود گندله و در نتیجه کمبود قابل ملاحظه آهن اسفنجی که متاسفانه همین کمبود باعث شد برنامهریزی که برای امسال بابت تولید ۲۸ میلیون تن فولاد در نظر گرفته بودیم کاملا محقق نشود.
تحریم های صنعت فولاد مساله است که رکود در بخش زنجیره ی پایین دست فولاد را تشدید می کند. تحریمهای جدید صنعت فولاد توسط آمریکا در زمینه کک سوزنی و الکترود گرافیتی به صورت بالقوه می تواند روند تولید و فراوری فولاد را در ایران با مشکل همراه کند.لذا باید زیرساخت های معدنی را در بخش فولاد تقویت کرد.یکی از اقدامات موفقی که در این راستا می تواند بازار را تحت تاثیر خود قرار دهد موضوع ارائه محصولات معدنی نظیر سنگ آهن در بورس باشد تا در تعادل قیمت ها کمک کند و از طرفی دسترسی خریدار واقعی را به محصولات زنجیره تامین تسهیل کند.
برای اینکه اهداف صنعت فولاد مطابق برنامه ریزی های افق و چشم انداز ۱۴۰۴ پیش برود باید به دو مقوله ی مهم دقت کرد. الف) تحقیق و توسعه برای تولید در داخل ب) خرید تکنولوژی و مشارکت با شرکتهایی که در شرایط کنونی توان و علاقه همکاری با شرکتهای ایرانی را دارند که بتوان این وابستگی را به حداقل رساند و امیدواریم در سالهای آتی از یک واردکننده مطلق به صادرکننده تبدیل شویم.
به نظر بهترین سیاست، روش رهاسازی و آزادسازی قیمتها در کل زنجیره فولاد است و اینکه اجازه دهیم عرضه و تقاضا جایگاه خود را پیدا کنند و در هر قسمتی که خلأ و کمبود وجود دارد به خاطر سودآوری بالاتر سرمایهها به سمت آن حرکت کند تا شاهد تعادل در کل زنجیره در سالهای آتی باشیم.
*** کلید واژه های اصلی سند چشم انداز ۱۴۰۴ صنعت فولاد حول و حوش چه مواردی متمرکز شده است؟
اما کلید واژه های اصلی سند چشم انداز صنعت فولاد حول و حوش چه مواردی متمرکز شده است؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت که استفاده از ظرفیت تهاتر، فروش داخلی؛ بورس کالا، برنامه عملیاتی احیا و فعالسازی معادن کوچک مقیاس؛ بومیسازی و رونق تولید در صنعت فولاد، انرژی، آب، محیط زیست و اقتصاد چرخهای در بهرهوری صنایع فولاد و سنگآهن، بهرهوری، نوآوری و تکنولوژی؛ ارتباط موثر و کارآمد صنعت و دانشگاه و اثرات اقتصادی آن، سنگآهن فرصتها و تهدیدها، صادرات، چالشهای داخلی و تحریمهای بینالمللی و بررسی مهمترین مسائل روز صنعت فولاد و صنایع وابسته محورهای اصلی سند برنامه ی فولاد است.
ایران در زمینه فولاد سازی اکنون رتبه دهم جهان را کسب کرده و انتظار میرود در قالب سند چشمانداز (۱۴۰۴) و دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی به رتبه هفتم دنیا ارتقا یابد. علاوه براین در زمینه تولید آهن اسفنجی که اکنون بعد از هند رتبه دوم جهانی را کسب کردهایم، انتظار می رود از میزان ۳۰ میلیون تن در سال ۹۸ رقم ۳۳ میلیون تن را امسال ثبت کنیم.
براساس نقشه راه معدن قرار است در سال ۱۴۰۰ میزان استخراج سنگ آهن به ۱۰۷ میلیون تن، و کنسانتره نیز به رقم ۵۱ میلیون تن برسد که به مفهوم تداوم رشد تولید است. میزان استخراج سنگ آهن درسال ۹۶ (شروع کار دولت دوازدهم) با سال ۱۴۰۰پایان فعالیت آن، افزایش ۲۲ میلیون تنی را ثبت خواهد کرد که این امر در شرایط تحریمها و موانع مختلف بینالمللی، مثال زدنی است.
پیشبینی شده میزان تولید شمش فولادی که در سال ۱۳۹۶ رقم ۲۲ میلیون تن بود، درسال ۱۴۰۰ به سطح ۳۴ میلیون تن برسد که افزایش ۱۲ میلیون تنی پیشبینی شده است. وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سال ۹۸ دستیابی به صادرات حدود ۱۰ میلیون تن فولاد را پیشبینی کرده بود و در عین حال در قالب سند چشم انداز ۱۴۰۴ انتظار می رود ۱۵ تا ۲۰ میلیون تن صادرات فولاد محقق شود.