سازوکار اجرایی اوراق خرید دین کالایی تشریح شد/ ابزار جدید بورس کالا برای تامین مالی خریداران کالا

به گزارش می‌متالز، علیرضا ناصرپور معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران در ابتدای این جلسه با اشاره به این نکته که اوراق خرید دین کالایی به نوعی تامین مالی مناسب برای خریداران است گفت: در میان ابزار‌های مالی فعلی بورس کالای ایران در حوزه تامین مالی که به لحاظ حجم انتشار قابل توجه است، اوراق سلف موازی استاندارد بوده که عمدتا برای تامین مالی عرضه کنندگان کاربرد دارد. در همین راستا همواره درخواستی از سوی خریداران کالا‌ها برای تامین مالی این گروه نیز به بورس کالا وجود داشت، لذا بررسی‌ها انجام شد تا ابزار و روش تامین مالی برای خریداران هم طراحی شود که اوراق خرید دین کالایی مطرح و پیشنهاد شد.

ناصرپور افزود: این اوراق مبتنی بر کالا‌های معامله شده در بورس کالاست و دیون ایجاد شده، لزوما ناشی از معاملات در بورس کالاست و از این رو تا حدودی تسهیلاتی در فرآیند انتشار آن در نظر گرفته شده و فرآیند ثبت این اوراق نیز ساده‌تر دیده شده است. در روند اجرای انتشار اوراق خرید دین، مجوز‌هایی به صورت عمومی به عرضه کننده داده می‌شود تا سقفی از انتشار را در طول سال و به صورت قرارداد‌های نسیه داشته باشد و در آن امکان تنزیل نیز وجود خواهد داشت.

وی با بیان اینکه دستورالعمل اوراق خرید دین کالایی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار مصوب و ابلاغ شده اظهار داشت: بورس کالای ایران با برگزاری نشست‌های هم اندیشی در تلاش است تا با دریافت پیشنهاد‌های مختلف، رویه‌های اجرایی مناسب را در پیشبرد اهداف انتشار این اوراق لحاظ کند.

ناصرپور در ادامه به ساختار بازار‌های بورس کالای ایران اشاره کرد و گفت: بورس کالای ایران از سه بازار فیزیکی، بازار مشتقه و بازار مالی تشکیل شده که اوراق خرید دین کالایی در بخش بازار مالی و در کنار ابزار‌هایی از جمله سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های کالایی قرار دارد که هدف اصلی بخش بازار مالی بورس کالای ایران، تامین مالی است.

معرفی اوراق خرید دین کالایی

معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران، اوراق خرید دین کالایی را اوراق بهادار بانامی خواند که به منظور خرید مطالبات با سررسید کمتر از یکسال، ناشی از قرارداد‌های نسیه در بورس کالای ایران منتشر می‌شود؛ همچنین براساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار در تاریخ ۱۱ اسفند ۹۴ اوراق خرید دین کالایی به عنوان ورقه بهادار شناخته شد.

ناصرپور همچنین گفت: در این روش تأمین مالی، تولیدکننده محصولات تولیدی را به صورت نسیه در بستر معاملاتی بورس کالای ایران به فروش می‌رساند. سپس مطابق با دستورالعمل خرید دین کالایی برای نقد کردن مطالبات مدت دار خود، اقدام به انتشار اوراق مذکور می‌کند. در واقع اوراق خرید دین کالایی به عنوان یک ابزار مالی، مختص خرید دینِ ایجاد شده ناشی از فروش نسیه در بورس‌های کالایی طراحی شده است.

او اظهار داشت: فرآیند عملیاتی این اوراق بدین ترتیب است که پس از وقوع فروش نسیه در بورس کالا، فروشنده کالا که دارنده مطالبات است به عنوان ناشر اقدام به انتشار اوراق خرید دین می‌کند و سرمایه‌گذاران نیز این اوراق را با انگیزه بهره‌گیری از ارزش زمانی پول به تنزیل خریداری می‌کنند به بیان ساده‌تر فروشنده کالایی را به خریدار می‌فروشد، اما پول را به جای خریدار از بازار سرمایه و سرمایه گذاران مالی دریافت می‌کند.

ناصرپور ادامه داد: جذابیت این اوراق به گونه‌ای است که خریدار به دلیل مواجهه با مشکلات مربوط به تامین سرمایه در گردش به دنبال خرید نسیه مواد اولیه مصرفی خود است. در طرف مقابل فروشنده مواد اولیه نیز به دلیل نیاز به سرمایه در گردش تمایلی به فروش نسیه ندارد، زیرا اگر به صورت نسیه کالای خود را بفروشد در تامین سرمایه در گردش خود با مشکل مواجه می‌شود؛ اما با این راهکار فروشنده با انتشار اوراق خرید دِین، پول خود را نقد دریافت می‌کند و خریدار به صورت نسیه مواد اولیه مصرفی خود را خریده است.

مشارکت ۳ گروه در اوراق خرید دین کالایی

ناصرپور در بخش دیگری از صحبت‌های خود مشارکت کنندگان اوراق خرید دین را ۳ گروه تولیدکنندگان، خریداران کالا و فعالان بازار مالی عنوان کرد و افزود: این اوراق به نوعی هم به نفع خریدار و هم فروشنده است. به نفع خریدار است، چون فروش نسیه را تقویت می‌کند و به نفع فروشنده است، چون علیرغم انجام فروش نسیه، اما پول خود را زودتر دریافت می‌کند؛ این اوراق در شرایط رکودی قطعا از استقبال زیادی برخوردار خواهد بود.

به گفته ناصرپور، تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی، نفتی، صنعتی و کشاورزی امکان استفاده از این ابزار را خواهند داشت. همچنین خریداران کالا‌ها برای خریداری جهت مصارف واسطه‌ای و نهایی امکان بهره گیری از این ابزار را دارند و از سوی دیگر برای فعالان بازار‌های مالی با هدف کسب سود بدون ریسک، امکان سرمایه گذاری بر روی اوراق خرید دین کالایی فراهم است.

برخی مزایای انتشار این اوراق

وی از جمله مزایای انتشار اوراق خرید دین کالایی را تأمین مالی تولیدکننده، نقدشوندگی مطالبات پیش از موعد سررسید و تشویق به فروش نسیه با ضمانت معاملات توسط بورس دانست و خاطرنشان کرد: هدایت پس انداز جامعه به سمت بخش واقعی اقتصاد و تأمین مواد اولیه مورد نیاز مصرف کنندگان واسطه‌ای و نهایی با پرداخت مدت دار از مزایای دیگر راه اندازی این اوراق است. همچنین معافیت از مالیات بر درآمد، تحریک اقتصاد در شرایط رکودی و حمایت از بخش صنعت با جذب سرمایه‌های عمومی از دیگر مزایای این ابزار مالی به شمار می‌آید. از سوی دیگر در صورت مرسوم شدن این ابزار می‌توان شاهد بود که سررسید فروش‌های نسیه بلندمدت‌تر انجام شود.

۶ فرآیند عملیاتی تأمین مالی از طریق اوراق خرید دین

ناصرپور ضمن اشاره به ۶ فرآیند عملیاتی تأمین مالی از طریق اوراق خرید دین در بستر بورس کالای ایران تصریح کرد: این فرآیند‌ها شامل عرضه به روش نسیه در بازار فیزیکی بورس کالا توسط فروشنده، تودیع تضامین اولیه جهت ثبت سفارش توسط خریداران، برگزاری حراج در بازار فیزیکی، فرآیند تسویه و تحویل، انتشار اوراق خرید دین و امکان انجام معاملات ثانویه و پرداخت مطالبات به دارندگان اوراق در سررسید هستند.

براساس این گزارش، در پایان این نشست، اعضای حاضر در جلسه که مدیران شرکت‌های تامین سرمایه بودند به تبادل نظر پیرامون نحوه عملیاتی شدن اوراق خرید دین کالایی و ارائه راهکار‌های مناسب در جهت اجرای کارا و ساده این ابزار تامین مالی در بورس کالای ایران پرداختند.

منبع: بورس کالای ایران