وعده پتروپالایشی وزیر نفت چگونه محقق می‌شود؟

به گزارش می‌متالز، با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تغییر در ترکیب مدیران نفتی به نظر می‌رسد رویکرد‌ها و راهبرد‌ها نیز در صنعت نفت ایران تغییر کرده است و وزارت نفت دولت جدید با نگاه و تحلیل متفاوتی نسبت به تحولات انرژی در دنیا، رویکرد نوینی را صنعت نفت کشور دنبال خواهد کرد.

در این بین اصلی‌ترین تغییر رویکرد وزارت نفت فعلی، عزم این وزارتخانه برای احداث پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها است. جواد اوجی وزیر نفت تاکنون در تمامی موضع‌گیری‌های خود بر لزوم توسعه پتروپالایشگاه‌ها و ایجاد پارک‌های شیمیایی ذیل آن‌ها تاکید کرده است.

دو رویکرد وزارت نفت برای احیای صنعت پالایشی در کشور

به طور کلی برنامه وزیر نفت برای صنعت پالایشی کشور به دو محور اساسی تقسیم می‌شود: ۱- تدوین و پیاده‌سازی طرح جامع ارتقا کمی و کیفی پالایشگاه‌های موجود کشور با هدف کاهش میزان تولید نفت کوره و افزایش تولید محصولات با ارزش بالاتر، ۲- ضرورت توجه به توسعه پتروپالایشگاه‌ها با هدف تأمین پایدار خوراک صنایع پتروشیمی و صادرات فرآورده‌های نفتی.

این دو محور در برنامه جواد اوجی با عنوان «برنامه وزارت نفت، خط مقدم جنگ اقتصادی» در ذیل محور «توسعه متوازن و پایدار زنجیره ارزش نفت و گاز در جهت جلوگیری از خام‌فروشی» مطرح شده است.

البته خود وزیر نفت نیز در جریان بازدید از پالایشگاه تهران در جمع خبرنگاران بر پیگیری این دو محور تاکید کرده و می‌گوید: «وزارت نفت در دولت سیزدهم دو دستور کار در بحث پالایشگاه‌ها دارد، مورد نخست ارتقای کمی و کیفی پالایشگاه‌های کنونی و دوم ایجاد ظرفیت پالایشی به‌وسیله ساخت پالایشگاه‌های نو یا همان پتروپالایشگاه‌ها خواهد بود».

اوجی در ادامه اظهار داشت: «خوشبختانه سرمایه‌گذاران در بحث ایجاد و توسعه ظرفیت پالایشی مشخص شده‌اند و توافق‌هایی هم با وزارت نفت شده است و طبق برنامه زمانبندی شده، مسیر توسعه کمی و کیفی پالایشگاه‌ها طی خواهد شد، برای پالایشگاه‌های نو هم مطابق برنامه‌ای که سرمایه‌گذاران متعهد شده‌اند، دولت نیز بحث مجوز تنفس خوراک را برای آن‌ها در نظر گرفته است».

رمزگشایی از مسیر وزارت نفت برای ساخت پتروپالایشگاه‌ها

با توجه به اشارات مکرر وزیر نفت به اعطای مجوز «تنفس خوراک» برای جذب سرمایه، به نظر می‌رسد جواد اوجی رهایی از خام‌فروشی در صنعت نفت را از مسیر اجرای «قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» یا همان قانون پتروپالایشگاه‌ها دنبال خواهد کرد.

«قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» از جمله طرح‌های مهم و راهبردی که با هدف کاهش خام‌فروشی نفت و تسهیل ساخت پتروپالایشگاه‌ها در کشور تدوین شده و در مجلس دهم به تصویب رسیده است. طبق این قانون وزارت نفت موظف شده است با اعطای تنفس خوراک به مدت یک الی دو سال پس از تاسیس واحد‌های پتروپالایشی، مشوق اقتصادی لازم برای تامین مالی احداث این واحد‌ها را ایجاد کند.

در روش «تنفس خوراک» پتروپالایشگاه‌های احداث شده، از شروعِ بهره‌برداری خوراک رایگان دریافت می‌کند و این موضوع تا زمانی ادامه دارد که ارزش خوراک دریافت شده برابر هزینه سرمایه احداث پتروپالایشگاه شود. سپس مجریان طرح‌ها این مبلغ دریافتی در قالب تنفس خوراک را به صورت یک وام ۸ ساله به صندوق توسعه ملی بازپرداخت می‌کنند.

طبق این قانون همچنین تنفس خوراک به طرح‌های بهینه‌سازی و ارتقای کمیت و کیفیت فرآورده‌های پالایشگاه‌های موجود نیز اختصاص می‌یابد البته به شرطی که ترکیب تولید فرآورده آن‌ها اساساً به محصولات سبک‌تر و میان تقطیر تغییر یابد.

در حال حاضر ۸ طرح پتروپالایشگاهی شامل ۵ طرح احداث پتروپالایشگاه نفت خام و ۳ طرح پتروپالایشگاه میعانات گازی و ۱۲ طرح ارتقای بهینه‌سازی پالایشگاه‌های موجود ذیل قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی» مورد تایید وزارت نفت قرار گرفته‌اند که به شرح زیر است:

تصویر ۱ – طرح‌های احداث پالایشگاه نفت خام

تصویر ۲ – طرح‌های احداث پالایشگاه میعانات گازی

تصویر ۳ – طرح‌های بهینه‌سازی پالایشگاه‌های موجود

وعده‌های پتروپالایشی دولت سیزدهم محقق خواهد شد؟

تا بدین جا مشخص شد که نسخه وزیر نفت دولت سیزدهم برای رهایی از خام‌فروشی، اجرای «قانون پتروپالایشگاه‌ها» است. طبق این قانون به ظرفیت ۱.۴۶ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی مجوز تاسیس پتروپالایشگاه صادر شده است و ظرفیت پروژه‌های بهینه‌سازی و ارتقای پالایشگاه‌های موجود نیز ۴۳۳ هزار بشکه می‌باشد. حال با این پیش‌فرض، به تحلیل وعده‌های جواد اوجی در حوزه رهایی از خام‌فروشی می‌پردازیم.

وزیر نفت در نخستین حضور خود در برنامه گفتگوی ویژه خبری با اشاره به لزوم احداث دو پتروپالایشگاه در کشور گفت: «قانون، مشوق‌های خوبی را همچون یک تا دو سال مجوز تنفس خوراک پس از بهره‌برداری را برای پتروپالایشگاه‌ها در نظر گرفته که امتیاز بسیار بالایی است. امیدواریم با این مشوق و مشوق‌های دیگر حداقل یک تا دو واحد پتروپالایشگاهی در این دولت ساخته شود و به بهره‌برداری برسد».

جواد اوجی همچنین در جریان بازدید از پالایشگاه تهران وعده دیگری درباره افزایش ظرفیت پالایشی کشور در طول دولت سیزدهم داد و گفت: «طبق زمانبندی تعریف شده برای پالایشگاه‌های موجود و پالایشگاه‌های جدید در چهار تا پنج سال آینده ظرفیت پالایشگاه‌های کشور ۱.۵ برابر می‌شود. ظرفیت کنونی پالایش با احتساب نفت خام و میعانات گازی، ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز است که قرار است طبق برنامه‌ریزی‌ها این رقم به بیش از روزانه سه میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه برسد».

در نتیجه وزیر نفت در نظر دارد با اجرای قانون پتروپالایشگاه‌ها به طور همزمان دو وعده را در طول دولت سیزدهم عملی کند: ۱- ساخت حداقل دو واحد پتروپالایشگاهی ۲- افزایش ظرفیت پالایشی به میزان ۱.۳ میلیون بشکه در روز.

در مجموع با در نظر گرفتن اعداد و ارقام ذکر شده توسط وزیر نفت و طرح‌های تعریف شده ذیل قانون پتروپالایشگاه‌ها و همچنین ظرفیت فعلی کشور در ساخت واحد‌های جدید پالایشی و پتروپالایشی، به نظر می‌رسد با توجه به سهولت اجرای پروژه‌های اپگریدینگ، از ۱.۳ میلیون بشکه ظرفیت پالایشی وعده داده شده، حدود ۴۰۰ هزار بشکه آن مربوط به ارتقای کمی و کیفی پالایشگاه‌های موجود ذیل قانون پتروپالایشگاه‌ها است که در تصویر ۳ نمایش داده شده است.

در نتیجه مابقی ظرفیت ۹۰۰ هزار بشکه‌ای پالایش نفت خام و میعانات گازی نیز از طریق توسعه احداث حداقل ۲ واحد یا بیشتر پتروپالایشگاه جدید در کشور ایجاد خواهد شد. در این بین هر چند پیشرفت فیزیکی برخی پروژه‌های پالایشی سیراف یا پالایشگاه مهر خلیج فارس کمی کار وزارت نفت را در دستیابی به این وعده وزیر نفت آسان می‌کند، اما کماکان تحقق کامل وعده‌های وزیر نفت در صنعت پالایشی کشور، نیازمند عزم و اراده جدی در وزارتخانه و به خصوص شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است و البته در صورت وجود این لوازم تحقق آن عملی و ممکن خواهد بود.

منبع: ایران پترونت