تغییر سازوکار بررسی لایحه بودجه در مجلس/ لوایح بودجه «دو شوری» بررسی می‌شوند

به گزارش می‌متالز، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی امروز (یکشنبه، ۵ دی ماه) خانه ملت، طرح دو فوریتی اصلاح ماده (۱۸۲) قانون آیین‌نامه داخلی مجلس مورد بررسی قرار دادند و پس از بحث و بررسی با کلیات و جزییات آن موافقت کردند.

براساس این مصوبه مجلس با اصلاح ماده ۱۸۲ قانون آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی که درباره روند بررسی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق صحن مجلس علنی است، روند رسیدگی به لوایح بودجه سنواتی به صورت دوشوری در مجلس مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در واقع لایحه بودجه در ابتدا به همراه پیوست‌ها و جداول به کمیسیون تلفیق ارجاع می‌شود. کمیسیون تلفیق موظف است حداکثر ظرف مدت پنج روز از زمان وصول لایحه، گزارش خود را در مورد کلیات منتشر کند.

گزارش کمیسیون تلفیق مطابق آئین نامه داخلی در اولین جلسه علنی مجلس مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. در جلسه رسیدگی به کلیات، بعداز گزارش کمیسیون تلفیق، گزارش کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات نیز به مدت ده دقیقه استماع می‌شود، سپس مطابق بند ج ماده ۱۸۲ قانون آئین نامه داخلی در مورد کلیات لایحه بودجه دولت رأی گیری به عمل می‌آید، چنانچه کلیات به تصویب مجلس برسد، نمایندگان می‌توانند حداکثر ظرف مدت ده روز پیشنهاد‌های خود را به کمیسیون‌های تخصصی تقدیم نمایند.

پس از انتشار گزارش شور دوم نیز کمیسیون‌های تخصصی و نمایندگان ۱۰ روز فرصت دارند تا پیشنهاد‌های خود را ثبت کنند، در صورتیکه کلیات لایحه بودجه به تصویب مجلس نرسد، مراتب به دولت اعلام می‌شود تا حداکثر ظرف مدت ۱۵ روز لایحه را اصلاح و به مجلس ارائه کند تا در صورت تصویب کلیات در مجلس، رسیدگی به جزئیات مطابق فرایند این ماده انجام شود. این مدت با موافقت هیئت رئیسه حداکثر تا مدت ۱۰ روز قابل تمدید است.

موافقان و مخالفان طرح اصلاح ماده (۱۸۲) قانون آیین‌نامه داخلی مجلس چه گفتند؟

سیدناصر موسوی لارگانی نماینده مردم فلاورجان، محمد خدابخشی نماینده مردم الیگودرز و محمدرضا صباغیان نماینده مردم بافق در مجلس سه مخالف کلیات طرح مذکور بودند که کمرنگ شدن نقش نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه مهم‌ترین دلیل مخالفت آن‌ها بود.

* به عنوان مثال موسوی لارگانی در تشریح دلایل مخالفت خود گفت: یکی از مهمترین فعالیت‌های مجلس در طول یک سال بررسی لایحه بودجه سالانه و تصویب آن است که با تصویب این طرح وظیفه اصلی را از صحن علنی برای چکش کاری و رفع برخی از ایراداتی که از چشم اعضای کمیسیون تلفیق پنهان مانده، می‌گیریم.

* محمد خدابخشی نماینده مردم الیگودرز نیز در سخنان خود خاطرنشان کرد: بنده به دوفوریت این طرح رأی مثبت دادم، اما طبق جلساتی که با کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس داشتیم، مقرر بود نظر کمیسیون برنامه هم در جریان بررسی دوشوری لحاظ شود، اما متاسفانه علی رغم توافقی که در کمیسیون صورت گرفت، گزارش بارگذاری شده خلاف آن است.

وی با بیان اینکه مجلس باید به سازوکار‌های تخصصی خود احترام بگذارد، عنوان کرد: کارویژه اصلی کمیسیون برنامه و بودجه بررسی لایحه بودجه است و اگر می‌خواهیم بر کلیات بودجه نظری تخصصی داده شود، باید مطابق با بررسی یک کمیسیون دائمی که اعضای آن تجربه و تخصص بررسی لایحه بودجه را داشته و همواره آن را آسیب شناسی می‌کنند، باشد. با توجه به اینکه در کمیسیون برنامه و بودجه، کلیات لایحه مورد بررسی قرار می‌گیرد، هیچ تعارض منافعی هم وجود ندارد.

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نظرات کارشناسی کمیسیون برنامه و بودجه باید در صحن علنی مطرح شود، گفت: پس از بررسی بودجه در کمیسیون برنامه صفر تا ۱۰۰ کار به کمیسیون تلفیق ارسال شود. این موضوعی است که کمیسیون آیین نامه هم پذیرفته بود که به جای کمیسیون تلفیق نظر کمیسیون برنامه و بودجه لحاظ شود، هر چند آن‌ها استدلال می‌آوردند که امکان رد کلیات در صحن وجود دارد که استدلال کاملا نادرستی است، چرا که نظر کارشناسی و درستی باید در صحن تبیین شود و نمایندگان خود قضاوت کنند.

* محمدرضا صباغیان بافقی نیز در مخالفت با کلیات طرح مذکور گفت: ما در طول یک سال درآمد‌ها و هزینه‌ها را برای مردم و دستگاه‌ها تعیین می‌کنیم و این محور کار مجلس شورای اسلامی است، از طرفی در برخی اوقات صحن علنی مجلس با نظر کمیسیون تلفیق مخالف بوده و آن را رد می‌کند، لذا با تصویب چنین طرحی، صحن چک سفید امضا در اختیار کمیسیون تلفیق قرار می‌دهد و نمایندگان از جریان بررسی حذف می‌شوند و هر آنچه که نظر کمیسیون تلفیق است مطابق با ماده ۱۵۰ آیین نامه داخلی تصویب شود.

وی ادامه داد: لایحه بودجه تکلیف مردم را برای یک سال مشخص می‌کند، لذا باید با حساسیت بیشتری مورد بررسی قرار گیرد. این مصوبه با هدف صرفه جویی در زمان طراحی شده است. مگر ما برای چه کاری به مجلس آمده ایم؟ وظیفه ما نمایندگان بررسی قوانین است. در طول ۴ دهه گذشته چندین بار مصوبه کمیسیون تلفیق در صحن علنی رد شده، حال چرا باید این اختیار را از خودمان سلب کنیم. باید چوب دست نمایندگان باشد که اگر کمیسیون تلفیق از مسیر خارج شد، بدانند صحن و نمایندگانی وجود دارند که مجدداً مواد لایحه را بررسی کنند. با وجود چنین طرحی دولت با رایزنی در کمیسیون تلفیق نظراتی را تصویب می‌کند که سرنوشت کشور با آن مشخص می‌شود و نمایندگان نمی‌توانند دخل و تصرفی داشته باشند.

زهره الهیان نماینده تهران، محمد علیپور نماینده ماکو و محمدرضا پورابراهیمی نماینده مردم کرمان در مجلس نیز به عنوان موافقان این طرح به دفاع از کلیات آن پرداختند که بالارفتن نگاه تخصصی و افزایش تمرکز بیشتر بر روی لایحه بودجه و همچنین جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه‌ها از دلایل موافقان این لایحه بود.

* براین اساس زهره الهیان با بیان اینکه دو شوری شدن بررسی بودجه چالش‌ها را برطرف می‌کند، گفت: با این اقدام با رویکرد علمی و تخصصی به بررسی بودجه خواهیم پرداخت و بیشترین امکان را برای اصلاح هزینه کرد و ساختار مالیاتی و رهایی تدریجی بودجه به نفت خواهیم داشت.

* محمد علی پور نیز در پاسخ به مخالفان طرح مذکور، گفت: اختیارات گذشته مجلس در این طرح سر جای خود است و اختیارات از مجلس سلب نمی‌شود. در واقع ۹ نفر از کمیسیون برنامه و بودجه در کمیسیون تلفیق وجود دارند و نمی‌توانیم بگوییم سایر نمایندگانی که عضو این کمیسیون نیستند اطلاعات و تخصصی در مورد بودجه ندارند. در این طرح تغییرات از یک شوری به دو شوری تبدیل شده و براساس آئین نامه کمیسیون ۵ روز فرصت دارد که کلیات لایحه را بررسی و نتیجه بررسی را به صحن علنی گزارش دهد.

* محمدرضا پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در موافقت با کلیات طرح مذکور، یادآور شد: دغدغه مخالفان عمدتا مبتنی بر این است که آیا می‌شود در رویکرد دو شوری بودجه پیشنهاد ارائه کرد یا نه؛ بحث دو شوری به صورت مجزا آورده شده و دغدغه برخی نمایندگان که امکان ارائه پیشنهاد وجود ندارد در متن مصوب لحاظ نشده و جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد و هیچ کس مخالف عدم ارائه پیشنهادات نیست؛ ما مدت‌ها و ساعت‌ها بر روی این موضوع کار کردیم و کاری تخصصی برای اصلاح محتوای بودجه انجام شده است.

وی افزود: خروجی این طرح به رویکرد بودجه ریزی دقیق در مجلس کمک می‌کند و بر عملکرد و کارایی مجلس یازدهم اثرات مثبت بر جای خواهد گذاشت.

* محمدحسین حسین‌زاده بحرینی رئیس کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی نیز به عنوان رئیس کمیسیون بررسی کننده این طرح به دفاع از کلیات این طرح پرداخت و گفت: براساس این طرح زمانی که کلیات لایحه در کمیسیون تلفیق بررسی می‌شود صحن نیز نظر خود را در خصوص کلیات لایحه بودجه مطرح می‌کند و دیگر اینگونه نیست که یک ماه کمیسیون بر روی لایحه کار کند و سپس صحن بخواهد نظر خود را اعلام کند.

وی افزود: هیچ فرآیندی نسبت به قبل عوض نمی‌شود همانند سال‌های گذشته نمایندگان حق ارائه پیشنهاد دارند ما فقط به دنبال تسریع کار هستیم تا اگر صحن با کلیات مخالف بود دیگر زمان در کمیسیون تلفیق هدر نرود و از همان ابتدا نظر صحن در خصوص کلیات اخذ شود.

منبع: خبرگزاری تسنیم