استان فارس با دارا بودن ۶۵۷ معدن در رتبه‌های نخست تعداد معادن کشور قرار دارد/ فارس تامین کننده ۹۰ درصد خاک نسوز کشور

به گزارش می‌متالز، در ایران معدن و معدن کاری داری سابقه طولانی و پر افتخار بوده و صد‌ها نام به جای مانده از روزگاران گذشته مانند آهنگران، کوه زر، زرشوران، کوه سرمه، کوه نقره و طالسمی گواه این مدعا است.

تحقیقات نشان می‌دهد که در فاصله زمانی ۴ هزار تا ۴ هزار و۵۰۰ سال پیش از میلاد آلیاژ مفرغ در ایران شناخته شده بود که خود نشانگر پیشرو بودن ایرانیان در دانش و علم معدنکاری است امروزه نیز ایران با حدود ۶۸ نوع ماده معدنی ۳۷ بیلیون تن ذخایر کشف شده و ۵۷ بیلیون تن ذخایر بالقوه در میان ۱۵ قدرت معدنی جهان جای گرفته است، امری که نشان از ثروت عظیمی در کشور است.

ایران در مواد معدنی استراتژیک همچون مس و سنگ آهن نیز وضعیت بسیار مناسب تری نسبت به میزان متوسط جهانی دارد، اما ناقص بودن چرخه تولید، نبود زیرساخت‌های لازم، سهم ناچیز معادن در تولید ناخالص داخلی، بهره گیری از فناوری قدیمی از مرحله اکتشاف تا فرآوری محصولات معدنی، پیچ و خم‌های اداری، پیمان‌سپاری ارزی و نبود بستر امن سرمایه‌گذاری از جمله مشکلات معدن‌کاران است.

اگرچه بخش معدن می‌تواند جلوتر از بخش صنعت حرکت کند و حتی می‌تواند در شرایط تحریم نفتی جایگزین مطمئنی برای درآمد‌های نفتی باشد، اما وجود برخی مشکلات ت این روند روبه جلو را کند کرده و باعث شده بسیاری از فعالان این حوزه با دلسردی به کار خود ادامه دهند و این مشکل تنها مختص یک یا دو استان نمی‌شود بلکه تمام شهرستان‌هایی که پتانسیل و ظرفیت معدنی دارند با چالش‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنند.

استان فارس نیز با دارا بودن ۶۵۷ معدن در رتبه‌های نخست بخش معدن کشور قرار دارد که این خود یک ظرفیت عظیم در حوزه معدن محسوب می‌شود، اما با این وجود معدن کاران استان فارس با مشکلات و چالش‌های عدیده‌ای روبرو هستند که گاهی موجب کند یا متوقف شدن فعالیت شان می‌شود از این رو توجه ویژه به این بخش که یکی از حوزه‌های اشتغال زا و اقتصادی کشور محسوب می‌شود از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه معدن یکی از مهمترین منابع صنعت، اشتغال، رونق تولید و توسعه اقتصادی در هر کشوری به شمار می‌رود و مواد اولیه مورد نیاز واحد‌های تولیدی را تأمین می‌کند.

در این راستا اکثر معدن‌کاران با بیان مشکلاتی شبیه به یکدیگر، از جمله موانعی که بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات برای آن‌ها ایجاد کرده اند از نمایندگان مجلس و مسوولان کشوری و استانی خواستار توجه بیشتر به این بخش شده اند.

استان فارس از نظر تعداد استخراج و ذخایر معدنی رتبه چند کشور را دارا است؟

ایزدی: استان فارس با ۶۵۷ معدن به لحاظ تعداد معادن رتبه دو کشور را داراست که اکثر این معادن، معادن مصالح ساختمانی، سنگ‌های تزیینی، کانی‌های غیرفلزی هستند و نزدیک به ۶ درصد هم کانی‌های فلزی در استان فارس وجود دارد.

وی با بیان اینکه بیشترین معادن استان فارس را معادن گچ و آهک تشکیل می‌دهد که در کل گستره استان فارس فعال هستند، گفت: از نظر ذخیره مواد معدنی نیز با ذخیره ۳.۴ میلیارد تن رتبه ۸ کشوری، از لحاظ استخراج مواد معدنی به صورت اسمی با ۵.۵میلیون تن رتبه ۴ کشوری را و به لحاظ ایجاد اشتعال درمعادن با اشتغال حدود ۸ هزار و ۶۵۶ نفر رتبه ۴ کشوری و به لحاظ سرمایه گذاری نیز رتبه ۷ کشوری را با سرمایه گذاری ۱۱۰۰ میلیارد تومان در بخش معادن دارا است.

ایزدی با اشاره به اینکه دو کار بزرگ در استان فارس در حال انجام است، افزود: استان فارس دارای ۱۲۲هزار کیلو متر مساحت است که از این میزان مساحت، بیش از ۵۶ هزارکیلومترمربع آن در حال حاضر توسط سازمان ایمیدرو در حال اکتشافات معدنی است.

رئیس سازمان صمت فارس با بیان اینکه پس از پایان این اکتشافات به این نتیجه دست پیدا می‌کنیم که چه میزان مواد معدنی در استان فارس وجود دارد که بر اساس آن‌ها بتوانیم صنایع مرتبط را راه اندازی و اجرا کنیم، افزود: این طرح اکتشافات از سال ۱۳۸۸ شروع شده و به احتمال زیاد تا آخر امسال (۱۴۰۰) کار اکتشافی در این محدوده‌ها به اتمام خواهد رسید.

وی ادامه داد: در اواسط نیمه دوم سال ۱۳۹۸ قراردادی را با دانشگاه شیراز منعقد کردیم مبنی بر اینکه این دانشگاه طرح تحقیقاتی نقشه راه معدن استان فارس را تدوین کند، که در حال حاضر ارائه نهایی آن انجام شده و در شورای معادن کشور نیز مورد استقبال قرار گرفت، این طرح قطعاً در توسعه و پیشرفت صنایع معدنی استان فارس حائز اهمیت خواهد بود.

معادن استان فارس بیشتر در کدام یک از شهرستان‌های استان وجود دارد و در هر شهرستان چه نوع معدنی بیشتر یافت می‌شود؟

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان فارس، گفت: اکثر سنگ‌های تزیینی استان فارس در شمال و شمال شرق استان ودر شهرستان‌هایی مثل بوانات، خرمبید و آباده واقع شده است، همچنین بیش از ۹۰ درصد خاک نسوز کشور در استان فارس و در شهرستان آباده وجود دارد که به واسطه همین خاک نسوز است که در شهرستان‌های آباده و خرمبید کارخانجات کاشی و سرامیک زیادی وجود دارد

ایزدی اضافه کرد: معادن فلزی ما که معادن هماتیت و سنگ آهن است در خرم بید، معادن شن و ماسه در سطح استان فارس گسترده شده است و معادن گچ و آهک در شهرستان‌های داراب و جهرم بیشتر یافت می‌شود، همچنین معادن سرب و روی در شهرستان‌های فیروزآباد و فراشبند و در غرب استان به واسطه پهنه‌هایی که داریم معادن آهک وجود دارد. شیرازه:عمده‌ترین مشکلات حوزه معدن چیست؟:

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس یکی از عمده‌ترین مشکلاتی که معدن کاران با آن روبرو هستند را سنگ اندازی‌های بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات عنوان کرد و گفت:، چون پروانه بهره برداری معدن به عنوان وثیقه قابل قبول بانک‌ها نیست در نتیجه این قشر با چالش‌های بسیاری مواجه میشوند در حالی که در قانون بانک‌ها این مورد دیده شده که پروانه بهره برداری معدن می‌تواند به عنوان وثیقه مورد استفاده قرار گیرد، اما متاسفانه بانک‌ها از این مساله سرباز زده و بنابراین تبدیل به یک معضل اساسی برای معدن‌کاران و بخش معدن استان و کشور شده است.

ایزدی گفت: دومین مشکل این است که ۱۵ درصد حقوق دولتی معادن طبق قانون، بایستی به منظور زیرساخت‌های استان صرف شود که از این میزان متاسفانه درصد کمی از صندوق خزانه به استان باز گردانده می‌شود به همین خاطر نمی‌توانیم از این میزان در بحث زیرساختی استفاده کنیم.

بلوکه شدن بخش عمده‌ای از استان فارس به دلیل مخالفت ارگان‌های موضوع ماده ۲۴ قانون معادن به خصوص اداره کل منابع طبیعی از دیگر مشکلات بخش معدن است، چرا که محدوده معدنی که یک بار استفاده شده بلوکه می‌شود و دیگر امکان فعالیت در این محدوده وجود ندارد و مشکل اینجاست که دیگر نمی‌توانیم برای متقاضی بعد این فرصت را مهیا کنیم که پیگیر شود تا بتواند در شرایط بهتر و با امکانات مجهزتری به اکتشاف و استفاده از آن منطقه بپردازد؛ طبق این قانون تنها یک بار تا پایان دوره اکتشاف در مرحله اول امکان استفاده از یک منطقه وجود دارد و پس از آن ادامه کار توسط افراد دیگر ممنوع است.

از دیگر مشکلات بخش معدن نبود زیرساخت‌ها و امکانات کافی مثل جاده و برق است، که ایزدی به آن اشاره کرد و گفت: یکی از زیرساخت‌های مهم برای دسترسی معدن کاران به معدن جاده است که متاسفانه وجود ندارد و تامین این امکانات و شرایط برای معدن کاران بسیارهزینه بر و دشوار است و عمدتاً توجیه اقتصادی و امکان بهره برداری از معدن را ندارد.

به گفته ریئیس سازمان صمت استان، فرسوده و مستهلک بودن امکانات صنایع معدنی مستقر در معادن چالش دیگری است که بخش معدن با آن مواجه است، چون به دلیل نوع کاری که دارند این ماشین‌ها خیلی سریعتر مستهلک می‌شوند از طرفی نیز تعمیرات و نگهداری آن‌ها هزینه‌های سنگینی را به معدن کار تحمیل می‌کند، همچنین این قشر برای تامین ماشین آلات جدید با مشکل مالیات مواجه هستند که در این راستا نیز باید فکری اندیشیده شود تا معدن‌کاران بتوانند به راحتی به کار خود ادامه دهند.

ایزدی با بیان اینکه کمبود نقدینگی در معادن از دیگرموارد بسیار مهمی است که در استان فارس با آن روبرو هستیم، اظهار کرد: از دیگر مواردی که به عنوان مشکلات بخش معدن می‌توان از آن نام برد ضرورت همکاری فرماندارها، بخشداری‌ها و دهیاری‌ها برای تامین امنیت سرمایه گذاری و رفع مشکل مربوط به معارضین محلی می‌باشد در نتیجه ما تقاضا داریم که فرمانداران کمک کنند که فضای مناسبی برای بهره برداری از معادن ایجاد شود، چون این کار موجب اشتغال در منطقه و هر بخش می‌شود.

سخن آخر اینکه:

درگیری با معارضین محلی، نبود زیرساخت‌های لازم، سهم ناچیز معادن در تولید ناخالص داخلی، مستهلک و فرسوده بودن تجهیزات، پیچ و خم‌های اداری، نبود بستر امن سرمایه گذاری و سنگ اندازی‌های بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات از مهم‌ترین مشکلات بخش معدن در استا فارس است، مشکلاتی که این روز‌ها زخم باز کرده و نیاز به کمی مرهم و توجه مسوولان دارد.

منبع: شیرازه