دیده‌بان بورس چهارشنبه (۲۱ آذر)

به گزارش می متالز، طی روزهای اخیر مشخص‌ترین عامل اثرگذار بر معاملات سهام را می‌توان در ریزش قیمت‌های جهانی جستجو کرد. به خصوص تغییرات قیمتی نفت واکنش شدیدی را در سهام وابسته و بعضا در جو عمومی بازار در پی داشته است. با این وجود قرار گرفتن قیمت‌ها در مسیر صعودی نتوانسته است در جهت معکوس به همان اندازه اثرگذار باشد.

نگرانی از روند قیمتی بازارهای جهانی، در کنار عواملی همچون نگرانی از اثرات تحریمی، همچنان بورس تهران را تحت‌الشعاع قرار داده و فاز احتیاط را بر معاملات چیره کرده است. طی روزهای اخیر فرکانس اخبار مثبت و منفی از این بازارها تشدید شده و این مساله فعالان بازار سهام را بیشتر به نظاره‌گری و رصد شرایط تا اقدام و بازیگری وامی‌دارد. نکته آن جاست که عدم ثبات رویه در این بازارها خود به عنوان ریسک شناخته می‌شود و معامله‌گران ریسک‌گریز را به دوری از سهام مرتبط متمایل می‌سازد. با این حال خروج پول ریسک‌گریز و ریزش شدید قیمت‌ها می‌تواند نقش یک عامل حمایتی را برای سهام بازی کند. در این شرایط ثبات نسبی بازارهای جهانی شرط حداقلی خواهد بود.

آخرین اخبار از بازارهای جهانی

بازار فلزات و نفت روز گذشته را با افت قیمت سپری کردند؛ اما انتشار خبر مذاکره تلفنی مسئولان چینی و وزارت خزانه‌داری امریکا در رابطه با کاهش تنش‌های تجاری توانست بار دیگر تغییر جهت نسبی را در این بازارها رقم بزند. بسته‌های انبساطی چین نیز تقویت‌‌کننده چشم‌انداز رشد تقاضای کامودیتی‌ها بود.

به گونه‌ای که در معاملات انتهایی شب (به وقت لندن) قیمت روی در سطح 2600 دلار و قیمت مس در نزدیکی 6150 دلار  به ازای هر تن قرار گرفت. نفت نیز توانست مقادیری از افت قیمت روزهای اخیر را جبران کند؛  نفت برنت در معاملات انتهایی به سطوح بالاتر از 60 دلار به ازای هر بشکه رسید و نفت سبک تگزاس نیز با رشد حدود 1.9 درصدی در نزدیکی 52 دلار به ازای هر بشکه قرار گرفت.

معاملات امروز صبح نیز در ادامه روند شب گذشته با رشد ملایم قیمت نفت و مس آغاز شده است. در آخرین معاملات هر بشکه نفت برنت با رشد یک درصدی (نسبت به آخرین معاملات شب گذشته) در سطح 60.8 دلار قرار دارد و نفت WTI در سطح 52.3 دلار معامله می‌شود. مس با رشد 0.4 درصدی به 6170 دلار رسیده و روی با کاهشی به همین میزان در سطح 2590 دلار در هر تن معامله می‌شود.

رشد نسبی قیمت‌ها می‌تواند فشار فروش در سهام وابسته را به خصوص در گروه فرآورده‌های نفتی و مس کاهش دهد. در رابطه با گروه روی بازیگر دیگری همچنان وجود دارد که اثری قابل‌ملاحظه بر سود شرکت‌ها خواهد داشت و در ادامه به آن پرداخته می‌شود.

 سقوط دلار و تکلیف بورس

روز گذشته نرخ دلار در بازار آزاد ریزش پردامنه‌ای را تجربه کرد. به گونه‌ای که این نرخ از 10950 تومان در آخرین معاملات روز دوشنبه به سطح 10 هزار تومان در داد و ستدهای دیشب رسید و حتی در مواردی معاملاتی با نرخ‌های پایین‌تر از 10 هزار تومان نیز گزارش ‌شد.

در روزهای ریزش سهام، برخی از فعالان، ریزش دلار را علت اصلی اصلاح بورس عنوان می‌کردند. با این حال چنین ادعایی در رابطه با فضای کلی بورس نمی‌تواند صحت داشته باشد. در بین شرکت‌های صادرکننده بورسی تنها صادرکنندگان کوچک غیر فولادی و غیرپتروشیمیایی فرصت تسعیر ارز با نرخ‌های آزاد را یافتند. شرکت‌های گروه روی از جمله این شرکت‌ها بودند و روند قیمتی سهام این گروه نیز می‌تواند بیش از روند قیمتی روی در بازار جهانی، تحت‌الشعاع این مساله قرار گیرد. به غیر از نمایندگان صادرکننده این گروه، دیگر شرکت‌های صادرکننده‌ای که فرصت تسعیر ارز با نرخ‌های بالاتر از نرخ فعلی را یافته‌اند با ریسک امکان تجدید عملکرد (در رابطه با نرخ‌های فروش) روبرو هستند.

اما در مقابل این تهدید جزئی ریزش دلار، فرصت‌هایی که در اختیار بازار سهام قرار می‌گیرند را در وهله نخست باید در امکانات جذابیت دوباره بورس جستجو کرد. با از بین رفتن فرصت سفته‌بازی در بازارهایی نظیر ارز و سکه و افزایش‌ ریسک در سایر بازارهای موازی، بورس می‌تواند مجددا جلوه‌گری کند. البته در این راستا، مساعدت سایر شرایط و سیاست‌گذاری‌ها نیز ضروری به نظر می‌رسد. بازگشت رونق به بازارها و اقتصاد جهانی می‌تواند از جمله سیگنال‌های مساعد برای جذب نقدینگی بورس باشد. همچنین روی‌آوری به ابزارهای جدید مالی همچون قراردادهای آتی سهام می‌تواند نشانه‌هایی از سیاست‌گذاری هوشمندانه باشد که در صورت کارایی در عمل، می‌تواند انگیزه مضاعفی برای حضور در بازار سهام ایجاد نماید.

قوت گرفتن گمانه‌های دلار تک‌نرخی

یکی دیگر از مهم‌ترین فرصت‌هایی که دلار پیش روی سیاست‌گذار و همچنین فضای عمومی بازار سهام قرار داده است به کم شدن فاصله بین نرخ بازار آزاد ارز و نرخ نیمایی برمی‌گردد که امکان اتصال این بازارها به یکدیگر را بیش از پیش فراهم آورده است. پیش از این بارها تاکید شده که ایجاد آرامش در این بازار و تثبیت سطوح اصلاح شده مستلزم تشکیل بازاری متمرکز و متشکل است و از جمله مهم‌ترین مولفه‌های چنین بازاری ورود ارزهای صادراتی به این فضاست.

در روزهای اخیر نیز زمزمه‌های تک‌نرخی‌سازی ارز بالا گرفته است و در صحبت‌های روز گذشته رئیس بانک مرکزی نیز بر این موضوع تاکید شد. در صورتی که ادامه رفتار هوشمندانه سیاست‌گذار را انتظار داشته باشیم (که از نشانه‌های آن می‌تواند این باشد که سیاست‌گذار به دنبال قدرت‌نمایی در رساندن قیمت ارز به سطوح دلخواه خود نیست) احتمالا نرخ دلار در سطوحی بین قیمت نیمایی و بازار آزاد به تعادل خواهد رسید و این مساله خود رشد سودآوری شرکت‌های کالایی و صادرات محور را با این اهرم در پی خواهد داشت.

آیا ورق بازار برخواهد گشت؟

با تمام آن‌چه که در بالا شرح داده شد به نظر نمی‌رسد روند کم‌رونق و رخوت‌آلود بورس تا رفع قطعی‌تر برخی از این ابهامات با تغییر محسوسی روبرو شود. همان‌گونه که در دیده‌بان بورس روز گذشته توضیح داده شد به نظر می‌رسد روند نظاره‌گری، انتخاب فعلی سرمایه‌گذاران بالقوه بازار سهام باشد. بنابراین انتظار می‌رود تا انتشار اخبار قطعی‌تر- چه در عرصه داخلی و چه از چهره جهانی- همچنان روند نوسان‌گیری و کسب سودهای کوتاه‌مدت رویه مشهود بازار سهام باشد.

رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»

الف) کلان: محمد باقر نوبخت؛ رییس سازمان برنامه و بودجه می‌گوید:​ ۱۴۲ هزار میلیارد تومان در تبصره ماده ۱۴ برای پرداخت یارانه‌ها مشابه امسال و سنوات گذشته دیده شده است. وی که در حاشیه قرارداد بین سازمان برنامه و بودجه و وزارت صمت صحبت می‌کرد، تاکید کرد: افزایش یارانه‌ها در صورتی محقق می‌شود که با افزایش قیمت حامل‌های انرژی همراه باشد. البته نوبخت درباره حامل‌های انرژی (بنزین ) هم  می‌گوید: قیمت ها همان هزار تومان است بنابراین منابعی حاصل نشده و هر وقت منابع حاصل شود طبق قانون حتی یک ریال آن را شرکت‌های نفت و پالایش و پخش نمی تواند استفاده کند و حتما باید به خزانه واریز شود که بخش عمده آن به مردم بر می‌گردد.

در همین حال دیروز اکبر افتخاری؛ معاون تولید، صادرات و فناوری دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی از مذاکره با بانک مرکزی به منظور تعیین شیوه تامین ارز واحدهای تولیدی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خبر داد. پیش‌تر سیاست‌گذار پولی با دنبال کردن روند کاهش قیمت ارز ابراز امیدواری کرده بود بتواند با در نظر گرفتن سازوکارهایی ارز واردات را با نرخ پایین‌تر تامین کند. دیروز همچنین بهرام سبحانی؛ رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نشست خبری این انجمن که با حضور خبرنگاران برگزار شد، عنوان کرد: تمامی ارز حاصل از صادرات محصول‌های فولادی، به سامانه نیما وارد شده و این صنعت شاهد بالانس درآمد ارزی است به‌گونه‌ای که در برابر ۳ میلیار دلار نیاز ارزی، بیش از ۳ میلیارد دلار درآمد ارزی داشته است.

همچنین هیات وزیران مصوب کرد، هزینه ناشی از تنزیل اوراق بهادار اسلامی که توسط دولت منتشر و بازپرداخت آن بر عهده دولت است صرفا برای اشخاص دریافت کننده اوراق و حداکثر معادل سود مورد انتظار، به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی لحاظ شود.

در رویداد مهم دیگری در پی اختلال دیروز سامانه فرابورس، معاملات همه سهام و اوراق باطل و با عذرخواهی امیر هامونی؛ مدیرعامل فرابورس ایران همراه شد. در این میان اما علی صحرایی؛ مدیر عامل بورس اوراق بهادار از راه‌اندازی قطعی قراردادهای آتی سبد سهام به عنوان یکی از ابزارهای مشتقه در روز یکشنبه هفته آینده ۲۵ آذر ماه در بورس اوراق بهادار تهران خبر داد.

ب) صنایع: بر مبنای تازه‌ترین آمار گمرک در هشت ماه سال‌جاری در مجموع یک میلیارد و ۶۴۶ میلیون دلار قطعه خودرو وارد کشور شد که واردات قطعات با داخلی‌سازی کمتر از ۳۰ درصد افزایش 15.39 درصدی داشت. همچنین به گفته وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دارویی‌ها تا پایان امسال تغییر قیمتی نخواهند داشت و سال آینده روند اصلاح قیمت‌ها منطقی خواهد بود.

ج) شرکت‌ها: محمد زارع‌پور اشکذری؛ مدیرعامل زامیاد از تولید نسل جدید وانت های پادرا و پیکاپ ریچ از ابتدای سال آینده و افزایش سهم ۴۰ درصدی بازار در سال ۹۸ خبر داد.

مدیر‌عامل معدنی و صنعتی گل‌گهر نیز اعلام کرد این مجموعه توجه به اکتشافات را در دستور کار خود قرار داده که در مدت کوتاهی توانسته است به نتایج قابل‌توجهی دست یابد. به گفته ناصر تقی‌زاده «کگل» در حال‌حاضر در چند استان کشور مشغول انجام عملیات اکتشافی است که شامل استان‌های کرمان، یزد و خراسان می‌شوند. دو استان کرمان (محدوده گل‌گهر و بین معادن کنونی) و یزد (محدوده ایران مرکزی) بیش از سایر مکان‌ها مورد توجه قرار دارند زیرا با توجه به آنومالی‌های ثبت شده در اکتشاف‌های گذشته و کنونی، به‌نظر می‌رسد پتانسیل‌های بسیاری در این دو ناحیه وجود دارند. گل‌گهر در دو محدوده یاد‌شده، به‌صورت فعال برای عملیات اکتشافی حضور دارد.

منصور یزدی‌زاده؛ مدیرعامل مجتمع فولاد ذوب آهن اصفهان نیز می‌گوید: در حال حاضر ارزش سهام ذوب آهن اصفهان در بورس به دلیل افزایش نرخ ارز بهبود یافته است، همچنین این شرکت با ارائه برنامه‌هایی برای ارتقای ظرفیت تولید و صادرات به دنبال تداوم بخشیدن به این روند است و به نظر می‌رسد شستا نیز از واگذاری سهام خود منصرف شده است.

همچنین ایرج فرهادی؛ مدیرعامل فرآورده‌های تزریقی و دارویی ایران در واکنش به اظهارات اخیر مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق جانبازان و قربانیان سلاح‌های شیمیایی استان فارس مبنی بر کمبود اشک مصنوعی در این استان گفت: به‌اندازه کافی انواع اشک مصنوعی تولید شده و از طریق شرکت‌های پخش سراسری در سطح کشور در اختیار داروخانه‌ها قرار گرفته است و کمبودی در این زمینه وجود ندارد. با این وجود با توصیه به شرکت‌های توزیع‌کننده تلاش می‌شود نیاز جانبازان استان فارس سریعا برطرف شود.