بازشدن گره ۱۴ ساله بندر خواجه نفس، مطالبه ساحل‌نشینان گلستان

به گزارش می‌متالز، حوالی سال ۱۳۸۴ مدیران و مسوولان گلستانی برای احیای فعالیت‌های تجارت دریایی تلاش خود را آغاز کردند تا پس از چندین دهه وقفه بار دیگر شاهد پهلوگیری کشتی در سواحل گلستان باشند و برای این منظور در جنوب شهر گمیش تپه و محلی در دماغه گرگان رود را انتخاب کردند، منطقه‌ای که خلیج گرگان و دریای خزر را به هم متصل می‌کند.

مدیران وقت استان آستین همت بالا زدند و زمینی به مساحت ۱۷۶ هکتار از اراضی ملی را برای احداث بندری تحت عنوان بندر چند منظوره خواجه نفس را در بخش جنوبی مصب گرگان رود را به سرمایه گذار دادند تا پس از تحصیل مجوز‌های لازم عملیات اجرایی آن را آغاز کنند.

قرار بر آن بود که در کمتر از پنج سال با راه اندازی و شکل گیری بندرخواجه نفس افول اقتصاد و تجارت دریایی گلستان به اتمام برسد و پس از سال‌ها خاطرات بندر عظیم گمیش تپه این بار در خواجه نفس زنده شود.

توسعه اقتصادی گلستان، اشتغال زایی در مناطق محروم و تقویت زیرساخت‌های ارتباطی ایران با کشور‌های حاشیه دریای خزر، توسعه صادرات غیرنفتی و ترانزیت کالا از روسیه، چین و قزاقستان از جمله اهداف ترسیم شده برای این پروژه ساحلی در غرب گلستان بود.

براساس چشم انداز‌های ترسیم شده قرار بود تا این بندر به شاهراه ارتباطی ایران با کشور‌های حوزه CIS شامل روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، ارمنستان، بلاروس، مولداوی و جمهوری "آذربایجان" تبدیل شود.

اما کارشناسان و متخصصان امر متعقدند که این پروژه با گذشت حدود ۱۴ سال از آغاز این طرح همچنان با مشکلات زیادی دست به گریبان است.

با وجود همه ظرفیت ها، اما در ۲ سال اخیر مشکلات و یا سوء تفاهم بین بخش دولتی و خصوص پدیدار شد که سبب وقفه در روند تکمیل این بندر مهم اقتصادی استان شده است.

برخی از مدیران و نمایندگان مردم گلستان در مجلس معتقدند که سرمایه گذار بخش خصوصی عزم کافی برای تکمیل بندر ندارد و از سوی دیگر سرمایه گذار بخش خصوصی مدعی آن هستند که براساس اخبار موثق قرار است در جوار بندرخواجه نفس یک بندر دیگر احداث کنند که این موضوع صرفه اقتصادی بندرخواجه نفس با تردید روبرو می‌سازد.

تاکنون ۲۹ درصد پیشرفت فیزیکی

برای کسب اطلاع از آخرین وضعیت این بندر سری به محل اجرای پروژه در شهرستان گمیشان زدیم. هزار متر موج شکن غربی، اسکله، محوطه سازی، کانال، حوضچه، راه دسترسی، پس کرانه، لایروبی حوضچه آرامش و روشنایی ایجاد شده و بنا به گفته مدیرعامل بندرخواجه نفس تاکنون حدود ۲۹ درصد پیشرفت فیزیکی حاصل شده است.

در محل پروژه با مدیرعامل بندر چند منظوره خواجه نفس گفتگو کردیم تا دلایل کندی پیشرفت این پروژه مهم اقتصادی را مطلع شویم و ساز و کار‌ها و پیشنهاداتی که برای حل مشکلات این بندر لازم است به گوش مسوولان برسانیم.

محمد علی مازندرانی گفت: در چند سال نخست و به سبب برخی تحولات اداری - اقتصادی برخی از سهامداران این بندر که در زمره مدیران سازمان بنادر کشور بودند از شرکت کنار کشیدند و این موضوع آغاز سنگ اندازی در تمدید مجوز‌ها و سنگ اندازی‌های دیگر برای این بندر شده است.

صرف ۲ هزار میلیارد ریال اعتبار تا امروز

وی افزود: با همه تلاش‌هایی که برای متوقف کردن این پروژه از سوی برخی‌ها انجام شد، اما ما پا پس نکشیدیم و تا کنون ۲ هزار میلیارد ریال در این منطقه ساحلی هزینه کردیم تا بتوانیم هرچه سریعتر سوت کشتی در این استان شنیده شود.

مدیرعامل بندر چند منظوره خواجه نفس گلستان خاطرنشان کرد: حدود یک سال است که براساس اطلاعات موثق برخی از مدیران استان در صدد راه اندازی و ایجاد یک بندر جدید در مجاورت بندرخواجه نفس هستند، بندری که از آن به عنوان بندر سبزی خزری و یا گا‌ها بندر چوب نام برده می‌شود، موضوعی که سبب شد تا رغبتی برای ادامه کار باقی نماند.

مازندرانی یادآور شد: به عنوان یک گلستانی از احداث بندر‌های دیگر در سواحل استان خوشحال می‌شوم، اما اینکه در فاصله کمتر از ۱۰ کیلومتری یک بندر، بخواهند به فکر احداث یک بندر جدید باشند موضوع قابل تاملی است، زیرا این رویکرد نه با چارچوب‌های اقتصادی و انتفاع بنادر و نه با مقررات سازمان بنادر همخوانی ندارد.

ضرورت حمایت و تسهیل موانع ساخت

وی با ذکر مواردی به جدی بودن عزم مدیران این شرکت برای راه اندازی هرچه سریعتر این پروژه اشاره و اضافه کرد: این شرکت تاکنون از هیچ تسهیلاتی استفاده نکرده، ولی با توجه به اینکه این پروژه راهبردی بوده انتظار داریم از ما حمایت شود.

مازندرانی ادامه داد: در این پروژه لایروبی حوضچه، کانال دسترسی و ساخت اسکله و پس کرانه را دولت‌ها انجام می‌دهند و در ادامه با جذب سرمایه‌گذار، بندر را به بهره‌برداری می‌رسانند، اما بندر خواجه‌نفس این مسوولیت را پذیرفته و انتظار است که حاکمیت در تسهیل موانع ساخت و ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری ما را حمایت کند.

وی بیان کرد: ما در منطقه‌ای سرمایه گذاری کردیم که برخلاف سواحل مازندران و گیلان، زمین آن ارزش چندانی ندارد یعنی اینکه از همان اول اراده بر راه اندازی این بندر بود و هیچ چشم طمعی به زمین‌های آن نداشتیم.

مازندرانی گفت: با همه این موارد ما انتظار داریم که اگر به ما کمک نشود در مسیر پروژه سنگ اندازی هم نشود و اجازه دهند این پروژه به اتمام برسد، مگر در یک وجب ساحل می‌توان چند بندر تاسیس کرد.

وی ادامه داد: مطالعات مختلف زیست محیطی، ژئوتکنیک (اطلاعات تکنیکی مربوط به زمین)، هیدروگرافی (جغرافیای فیزیکی)، هیدرودینامیکی بیانگر ان است که از مجموعه حدود ۱۳۰ کیلومتر امکان جانمایی بندرتجاری فقط در حدود ۳۰ کیلومتر از سواحل میسر است.

مازندرانی اظهارداشت: بندر خواجه نفس از تنوع تجاری در حوزه‌های مختلف برخوردار است و امکان عملیات تخلیه، بارگیری و پذیرش شناور، فرآورده‌های نفتی و سوآپ، جنرال کارگو (کشتی کالا‌های عمومی که امکان حمل چوب، کاغذ، شمش در آن فراهم است)، تعمیرات کشتی و ساخت کشتی در افق پیش روی آن دیده شده است.

وی با بیان اینکه بندر خواجه نفس در حوزه تجارت گره‌گشای بسیاری از تجار ایرانی و استان‌های همجوار و به ویژه بازرگانان گلستانی می‌شود، تأکید کرد: خواجه نفس تهدیدی برای سایر بندر‌های شمال کشور نیست و فقط هزینه تمام شده کالا برای مصرف کنندگان را کاهش می‌دهد.

عثمان کلته عضو شورای منطقه چارقلی به عنوان نزدیک‌ترین منطقه مسکونی به این بندر هم گفت: آنچه مسلم است این است که بین بخش خصوصی و دولتی چالشی رخ داده است و این موضوع بهره برداری و تکمیل بندر را هر سال به تاخیر می‌اندازد.

بازشدن گره ۱۴ ساله بندر خواجه نفس، مطالبه ساحل‌نشینان گلستان

وی خاطرنشان کرد: اینکه پس از ۱۴ سال به یک سرمایه گذار گفته شود که می‌خواهیم در کنار پروژه شما یک پروژه مشابه ایجاد شود زمینه دلسردی و بی رغبتی سرمایه گذار می‌شود.

کلته بیان کرد: اگر واقعا بخش دولتی می‌خواهد در حوزه بندر سرمایه گذاری کند نیاز به ایجاد بندر جدید در کنار خواجه نفس نیست بلکه می‌توانند با برگزاری نشست با سرمایه گذار خصوصی فعلی، این پروژه را تعیین تکلیف کنند.

راه اندازی بندر و رونق اقتصادی انتظار اهالی گلستان

کلته تصریح کرد: مردم انتظار دارند در منطقه گمیشان بندری ایجاد شود و برای ما تفاوتی ندارد که این امر توسط بخش دولتی باشد و یا خصوصی.

وی اظهار داشت: شاید به پیش شرط‌ ها و ملاحظات دریانوردی واقف نباشیم، اما به عنوان یک فرد بومی که سال‌ها در دریا فعالیت کرده ام به خوبی می‌دانم که نمی‌شود در فاصله کمتر از ۲۰ کیلومتر ۲ بندر راه اندازی کنیم.

استادیار اقتصاد دانشگاه گلستان در این پیوند گفت: تجارت دریایی می‌تواند اشتغال خطوط ساحلی که اغلب مناطق کمتر برخورداری در استان هستند بهبود داده و از این طریق باعث کاهش فقر و افزایش رفاه در این مناطق گردد، این رویه می‌تواند اثرات مثبتی بر بسیاری دیگر از متغیر‌های اقتصادی اجتماعی و حتی فرهنگی مناطق ساحلی داشته و سبب ارتقا آن شود.

حسن دلیری افزود: شکل گیری بندرخواجه نفس و توسعه دیگر بندر‌های منطقه برای تحول در اقتصاد استان نقش بسزایی برعهده دارند و علاوه بر رونق اقتصاد ساحل نشینان اهالی سایر نقاط استان نیز از مواهب آن بهره‌مند خواهند شد.

با روی کار آمدن کابینه دولت سیزدهم و عزم و اراده مدیران این دولت جهادی برای محرومیت زدایی، به یقین شاهد افتتاح مرحله نخست این بندر اقتصادی استان گلستان خواهیم بود و دوباره کریدور تجاری این استان شمالی با اتحادیه کشور‌های مستقل یا همسو (CIS) گشوده خواهد شد.

گمیشان با هشتاد هزار نفر جمعیت در شمال غربی استان گلستان واقع است. این استان ۲ میلیون نفری ۱۴ شهرستان دارد.

استان گلستان با ۱۳۰ کیلومتر ساحل و افزون بر ۲۰ هزار کیلومتر مربع کرانه شرقی دریای خزر را در اختیار دارد و دارای مرز آبی و خاکی با کشور ترکمنستان است.

منبع: پایگاه خبری تحلیلی تجارت بین الملل (اگزیم نیوز)