هدر رفت سرمایه ملی با خام فروشی مواد معدنی

‌می‌متالز - در حال حاضر ایران از نظر ذخایر مس، سرب، روی، آهن، اورانیوم، آلومینیوم، نمک، گچ، گوگرد و همچنین سنگ‌های تزئینی در صدر برترین کشور‌های دنیا قرار دارد، اما وجود پاره‌ای از مسایل و اعمال تحریم‌ها مانع رشد این بخش شده و خام فروشی آن را افزایش داده است.

به گزارش می‌متالز، دکترعلیرضا زراسوندی، دکترای زمین شناسی اقتصادی و استاد تمام دانشگاه شهید چمران اهواز در این خصوص گفت: معادن معدنی از پروتکل‌های خاصی تبعیت می‌کنند و اکنون قوانین سختگیرانه‌ای در مورد مواد معدنی وجود دارد. این معادن تحت نظارت مستقیم سازمان‌های صنایع و معادن، سازمان زمین شناسی و ناظرین فنی قرار دارند از اینرو عملا قاچاق ماده معدنی کاملا منتفی است. از سوی دیگر قاچاق ماده معدنی ارزش اقتصادی نیز ندارد، زیرا این ماده معدنی باید در تناژ‌های بالا از مبادی‌های ورودی و خروجی خاصی قاچاق شوند، اما در حال حاضر مشکل اصلی که اکنون در بخش معدن وجود دارد، خام فروشی مواد معدنی است. این مساله از قاچاق مواد معدنی نیز از اهمیت بیشتری برخوردار است.

پژوهشگر برگزیده دانشگاه شهید چمران اهواز که بیش از ۲۲ سال در زمینه تخصصی ذخایر مس ایران و ذخایر سنگ معدن آلومینیوم فعالیت دارد، افزود: اکنون بحثی در زمین شناسی به نام محصولات جانبی مطرح است. بسیاری از معادن معدنی کشور دارای محصولات جانبی هستند که متاسفانه به دلیل شرایط تحریم‌های ظالمانه با وجود اینکه ما اکنون دانش آن را داریم، اما نتوانسته ایم از تکنولوژی‌های برتر و هایتک برای فرآوری مواد معدنی استفاده کنیم. این مساله باعث شده تا معدن کاران مواد معدنی را خام فروشی کنند یعنی مواد معدنی را صدار می‌کنند. هنوز ما نتوانسته ایم مواد معدنی را به طور ایده آل فرآوری کنیم.

رئیس پیشین بنیاد نخبگان استان تهران خاطرنشان کرد: در حال حاضر بسیاری از ذخایر مس ما دارای عناصر فرعی مانند طلا، پلاتین و سایر عناصر دیگر هستند. بسیاری از ذخایر کرومیت ایران دارای پلاتین هستند که می‌توانیم آن‌ها را استخراج کنیم.

زراسوندی به سیناپرس گفت: اکنون بحثی در زمین شناسی اقتصادی به نام فلزات خاص، استراتژیک یا فلزات بحرانی مطرح است. آینده اقتصاد دنیا بر مبنای این نوع فلزات است، اما متاسفانه خیلی از این فلزات محصول جانبی محسوب می‌شوند یعنی در مواد معدنی دیگر نهفته هستند؛ جای بسی تاسف دارد که ما این مواد را خام فروشی می‌کنیم.

وی یادآور شد: اگر چنانچه فرآوری مواد معدنی به درستی انجام شود، ارزآوری بسیار زیادی به دنبال خواهیم داشت. به عنوان مثال یک تن مس را به قیمت دو هزار دلار به صورت خام می‌فروشیم، اما مواد معدنی دیگری مانند پلاتین، پالادیوم، ایریدیم یا طلا در آن وجود دارد که فروش یک کیلو از این ماده معادل یک تن مس است.

وی تصریح کرد: بنابراین از دولت جدید توقع داریم اولا قوانین بازدارنده بخش معدن را اصلاح کنند. دوم، ورود بخش خصوصی با معدن را به معنای واقعی (نه در حد شعار) تسهیل کنند. سوم، از متخصصان زمین شناسی برای اکتشاف معادن معدنی استفاده کنند. معادن کشور باید حتما تحت نظارت زمین شناسان اقتصادی باشد. چهارم، ورود تکنولوژی‌های نو به کشور و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرو در بخش فرآوری مواد معدنی را تسهیل کنند تا ما بتوانیم به سمت عدم خام فروشی مواد برویم.

زراسوندی در پایان گفت: البته طی چند سال اخیر گام‌های مثبتی پیرامون این مساله برداشته شده است. مثلا یک سری عناصری به نام عناصر نادر خاکی (REE) وجود دارد که این عناصر بحرانی و ارزشمند هستند. اکنون به صورت پایلوت و آزمایشی یک سری اقدامات پیرامون این مساله در کشور انجام شده است.

منبع: سینا پرس