جدیدترین وضعیت توافق‌های تجاری

توافق افغانستان و پاکستان

افغانستان و پاکستان بر سر تسهیل روابط تجاری دو کشور به توافق تازه‌ای دست یافته‌اند. در قالب این توافق کنسولگری‌های پاکستان در قندهار و خوست برای کامیون‌های افغانستان و کنسولگری‌های افغانستان در پیشاور و کویته اقدام متقابلی در راستای تسهیل تردد صورت می‌دهند. این توافق هزینه نقل و انتقال کالا میان دو کشور را به‌صورتی چشمگیر کاهش می‌دهد. افزون بر این ترانزیت کالای پاکستانی به آسیای مرکزی از مسیر افغانستان را تسهیل می‌کند. در سال‌های اخیر پاکستان کوشیده تا افغانستان را به دروازه دسترسی به آسیای مرکزی مبدل کند. ظهور طالبان هم فرصتی مهم در راستای برآورده‌شدن این هدف است. افزون بر این دو کشور در موره بهره‌گیری گسترده‌تر تجار افغانستان از بندر گوادر نیز به توافق رسیده‌اند.

توافق هند و استرالیا

هند و استرالیا از در دسترس بودن توافق تجارت آزاد میان دو کشور سخن گفته‌اند. مذاکرات تجارت آزاد میان دو کشور از سال‌۲۰۱۱ آغاز شده، اما به‌صورت پی‌در‌پی دچار وقفه شده است. در ماه‌های اخیر مذاکرات پیشرفت قابل‌توجهی داشته است. نگرانی دو کشور از نفوذ فزاینده چین در اقتصاد جهانی و وابستگی آنان به این کشور یکی از دلایل مهم نیل به توافق ذکر شده است. دو کشور منافع مشترکی در مقابله اقتصادی و سیاسی با چین دارند. افزون بر این استرالیا از منابع معدنی قابل‌توجهی به‌ویژه در فلزات کمیاب برخوردار است و هند نیاز فزاینده‌ای به این فلزات برای صنعت در حال رشد باتری‌های الکترونیکی پیدا می‌کند. از طرف دیگر نیروی کار ماهر هند برای استرالیا از جذابیت ویژه‌ای برخوردار است.

توافق تجارت آزاد بین آمریکا و بریتانیا

مذاکرات بریتانیا و ایالات‌متحده برای روزآمدسازی و توسعه موافقت‌نامه تجارت آزاد از سر گرفته شد. بریتانیا پس از خروج از اتحادیه اروپا همواره در پی دسترسی گسترده به بازار آمریکا بوده، اما دولت بایدن چندان روی خوش نشان نداده است. برخورد سرد دولت بایدن حتی باعث شد بریتانیا به امضای موافقت‌نامه‌های تجاری با ایالت‌های آمریکا روی بیاورد.

اما حمله روسیه به اوکراین و افزایش همبستگی میان دو سوی آتلانتیک فرصتی تازه برای توسعه روابط تجاری آنان فراهم آورده است. بریتانیا می‌کوشد از این فرصت برای توسعه روابط خود با بزرگ‌ترین بازار جهان بهره گیرد. حجم تجارت دو کشور ۲۶۳‌میلیارد دلار است. با وجود از سر‌گیری مذاکرات تجاری، اما نیل به توافقی جدید و گسترده با موانعی مهم مواجه است. دولت بایدن سیاست تجاری خود را در راستای حمایت از طبقه متوسط و کارگر ایالات‌متحده تعریف کرده و علاقه چندانی به گشودن در‌ها ندارد. کنگره ایالات‌متحده نیز برخلاف گذشته حامی سرسخت تجارت آزاد نیست. دسترسی گسترده‌تر بریتانیا به بازار آمریکا با وجود خوش‌بینی‌های دولت جانسون آسان نخواهد بود.

آلمان در پی همکاری فراآتلانتیکی

وزیر دارایی آلمان اخیرا از لزوم احیای مذاکرات برای نیل به موافقت‌نامه تجارت و سرمایه‌گذاری میان ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا سخن گفته است. مذاکرات این موافقت‌نامه از سال‌۲۰۱۳ آغاز شد، اما در دوره ترامپ ایالات‌متحده فرآیند مذاکرات را متوقف کرد. وزیر دارایی آلمان بر درس‌گرفتن از خطا‌های گذشته در فرآیند مذاکراتی فراآتلانتیکی تاکید کرده و یادآور شده است که توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری میان کشور‌هایی که ارزش‌های مشترکی دارند، نه یک انتخاب که الزامی در شرایط جدید اقتصاد سیاسی بین‌الملل است. با تشدید تنش‌ها میان غرب با چین و روسیه، تجارت‌جهانی احتمالا بیش از گذشته به‌سوی بلوک‌های منطقه‌ای گرایش می‌یابد.

مسیر دسترسی هند به آسیای مرکزی و افغانستان

در هفته‌های اخیر نخستین محموله صادراتی هند از طریق پاکستان و افغانستان به ازبکستان صادر شد که تحولی نمادین در کریدور‌های ترانزیتی منطقه محسوب می‌شود. محموله‌های شکر صادراتی هند از طریق بمبئی به بندر کراچی پاکستان و سپس از طریق افغانستان به ازبکستان ارسال شد. پاکستان در سال‌های اخیر همواره در پی عملیاتی‌کردن کریدور ترنس‌افغان بوده است، کریدوری که ازبکستان را از طریق افغانستان به بندر کراچی و آب‌های آزاد متصل می‌کند. انتقال این محموله نشانی از آغاز فعالیت این کریدور است. پاکستان به شرکت‌های ازبک و افغان اجازه داده تا از بنادر این کشور برای صادرات و واردات کالا از هر کشوری از جمله هند بهره گیرند. پاکستان حتی در راستای تقویت طالبان اخیرا با انتقال محموله ۵۰‌هزار تنی گندم اهدایی هند به افغانستان از طریق خاک خود موافقت کرده است.

منبع: دنیای اقتصاد