سهم ۱۳ درصدی فولاد از صادرات کشور

به گزارش می‌متالز، در دوازدهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ آهن ایران با نگاهی به بازار که از امروز (دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه) در محل هتل المپیک تهران آغاز شده، قرار است «توازن توسعه زیرساخت‌ها (حمل‌ونقل، گاز، برق، آب و...) و طرح جامع فولاد»، «سیاست‌های حاکمیتی در نظام قیمت‌گذاری ارکان زنجیره‌ی فولاد»، «بررسی و ارائه راهکار تضاد استراتژی و منافع نهاد‌های مختلف (منابع طبیعی، محیط زیست و...) با بخش معدن»، «اهمیت اکتشافات و احیای معادن راکد در چشم‌انداز بلندمدت تامین منابع مواد اولیه»، «بررسی اهمیت و تاثیر امنیت سرمایه‌گذاران و فعالان بخش خصوصی در معدن و صنایع معدنی»، «احیا برجام، اصلاح سیاست‌های ارزی و صادراتی» و همچنین «بررسی طرح جامع استراتژی توسعه صنعتی؛ تدوین، اجرا و پیاده‌سازی»، در سه‌روز متوالی مورد بررسی قرار گیرد.

در ابتدای این گردهمایی بزرگان صنعت فولاد و سنگ آهن، سروش فولادچی - دبیر دوازدهمین همایش و نمایشگاه چشم انداز صنعت فولاد و سنگ آهن ایران با نگاهی به بازار - با بیان اینکه فولاد صنعتی استراتژیک و صنعتی مادر محسوب می‌شود که اهمیت توجه به رفع چالش‌های آن را پررنگ می‌کند، اظهار کرد: در طول تاریخ فولاد همواره نقش بسیار مهم و کم‌نظیری در زندگی بشر داشته است. خودرو، ساختمان، لوازم خانگی، ماشین‌آلات و بسیاری موارد دیگر همگی مبتنی بر فولاد هستند. کاربرد بسیار وسیع فولاد از لوله‌های انتقال گاز گرفته تا خطوط انتقال برق، ادوات ماشینی، ساخت کارخانه‌ها، سیستم‌های حمل‌ونقل و... نشان از اهمیت بالای این صنعت دارد.

وی تاکید کرد: از سویی دیگر صنعت فولاد از جمله صنایع با ارزش و دارای پتانسیل بالا در زمینه صادرات و اشتغال‌زایی برای هر کشور است که سبب شده آن را در زمره مهم‌ترین صنایع مادر محسوب کند. بدین جهت پیشرفت این صنعت در رشد صنایع پایین‌دست زنجیره تولید نیز بسیار تاثیرگذار است. امید است با زمینه‌سازی برای امکان حضور موثر ایران در بازار‌های بین‌المللی، انتقال دانش و تکنولوژی و توجه صحیح به بهره‌مندی از ظرفیت‌های بخش خصوصی، بستر لازم برای بسط آگاهی از فرصت‌ها و چالش‌های این بخش فراهم آید.

سهم ١٣ درصدی فولاد از صادرات کشور

محمد اتابک - معاون اقتصادی بنیاد مستضعفان - نیز در این در همایش ضمن تاکید بر اینکه صنعت نقش پررنگی در اشتغال، تولید و صادرات کشور دارد، اظهار کرد: صنعت همواره به عنوان یکی از موثرترین بخش‌های تولیدی کشور، نقش پررنگی در اقتصاد داشته و دولت‌ها از ظرفیت‌های بخش صنعت برای پیشبرد برنامه‌های خود بهره می‌گیرند. طی یک دهه اخیر سهم صنعت و معدن از تولید ناخالص داخلی از روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود ۱۵ درصد به بالای ۲۲ درصد رسیده است.

وی با بیان اینکه بالغ بر یک سوم اشتغال کشور در بخش صنعت، نفت و گاز کشور است، گفت: صنعت فولاد جهان (تولید فولاد خام) طی یک دهه اخیر بالغ بر ۳۲ درصد رشد داشته و میانگین تولیدات سالیانه آن نسبت به دهه قبل ۵۱ درصد افزایش پیدا کرده است.

اتابک افزود: سهم صنعت فولاد از تولید ناخالص داخلی ۹۵ هزار میلیارد دلاری جهان حدود ۲.۱ درصد است؛ بنابراین می‌توان آن را از شاخص‌های توسعه یافتگی دانست. صنعت فولاد ایران یکی از پر شتاب‌ترین توسعه‌ها را در جهان داشته که با مشارکت دولت و مدیران وقت بوده است.

معاون اقتصادی بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی ضمن اشاره به اینکه از ۴۸ میلیارد دلار صادرات کشور در سال گذشته، ۱۳ درصد سهم فولاد بوده است. در سال ۱۳۸۹، قریب به ٩ میلیارد دلار واردات فولاد داشته‌ایم که امروز این عدد به صادرات تبدیل شده است.

وی در ادامه مشکل در صنعت برق را از جمله بزرگترین مشکلات صنعت فولاد دانسته و گفت: متأسفانه به دلیل عدم سرمایه‌گذاری یا حداقل سرمایه‌گذاری کم، در این زمینه، رشد سالیانه برق که پیش‌تر ۹ درصد بوده اکنون به دو درصد کاهش یافته و در حقیقت این رشد حجم تقاضا، بی‌پاسخ مانده است. زمانیکه برق صنایع قطع و تولید کاهشی می‌شود، تبعات تورمی آن در سفره مردم مشاهده خواهد شد بنابراین نباید برق کولر گازی را به برق کوره ترجیح داد.

معاون اقتصادی بنیاد مستضعفان، ضمن تاکید بر اینکه افزایش هزینه‌ها، مانع توسعه خواهد شد، تصریح کرد: قطعی برق و افزایش بها در سال گذشته باعث افزایش هزینه تولید برای فولادسازان شد. هزینه‌های حمل‌ونقل به طور رسمی ۳۰ تا ۴۲ درصد، اما در واقعیت حدود ۸۰ درصد افزایش یافته است. همچنین افزایش بیش از ۵۰ درصدی حقوق و دستمزد نیروی انسانی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز هزینه قابل توجهی بر دوش فولادسازان گذاشته است. افزایش هزینه‌ها و به‌ویژه قطعی‌های برق سبب شد علیرغم اینکه تولید فولاد طی یک دهه اخیر افزایشی باشد، سال گذشته کاهش تولید را رقم بزند.

خبر خوش! محتشمی‌پور: امسال محدودیت‌های انرژی بیش از سال گذشته خواهد بود

رضا محتشمی‌پور در مراسم افتتاحیه دوازدهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن ایران که می‌توان گفت جزو اولین حضور‌های رسمی وی در جمع بزرگان معدنی در قالب نشست (همایش) است، اظهار کرد: متأسفانه در کشور ما بار محدودیت‌های انرژی به بخش صنعت منتقل می‌شود و سیاست‌گذاران هیچ کاری برای اصلاح مصرف انرژی در بخش خانگی انجام نمی‌دهند. تا دو سال گذشته (١٣٩٩) گلوگاه اصلی زنجیره فولاد، تامین سنگ آهن بود، اما اکنون معضل اصلی، محدودیت‌های حوزه انرژی است؛ سال گذشته محدودیت‌های شدیدی در حوزه مصرف انرژی برای بخش صنعت وجود داشت و امسال این محدودیت‌ها بیشتر هم خواهد بود.

وی افزود: یکی از مشکلات اصلی انرژی در حوزه گاز است. ضمن اینکه برای تولید برق نیز به گاز نیاز است و هنوز در حوزه افزایش تولید گاز اقدام چندانی صورت نگرفته. جالب است که قطع گاز برای مشترک پر مصرف خانگی خط قرمز است یا از آن مؤثرتر ساختاری است که در شبکه تأمین انرژی داریم. برای آینده صنعت فولاد نمی‌تواند روند گذشته را ادامه داد و بایستی آینده آن را با مدیریت انرژی گره بزنیم.

معاون وزیر صمت در ادامه ضمن اشاره به اینکه تاکنون ۱۰۵درصد برنامه افق ۱۴۰۴ انجام شده و ۱۹۰ درصد این برنامه را در حال احداث است، گفت: افق ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵ میلیون تن تولید فولاد برنامه ریزی شد ۶۰ درصد برنامه تا پیش از مقاطع برای تولید ایجاد شده و به استثنای سنگ آهن ۸۰ درصد برنامه ظرفیت سازی شده، اما در بخش مقاطع ۱۰۵ درصد برنامه ظرفیت سازی شده است.

محتشمی‌پور با بیان اینکه در کشور ما سنگ‌آهن کمتر از نیاز بخش فولاد تولید می‌شود، گفت: برنامه اکتشافی‌های بیشتری بایستی صورت گیرد؛ بنابراین طبیعی است در این شرایط صادرات سنگ‌آهن اولویت نباشد و دولت موانعی در این زمینه در نظر گیرد و تشویق‌ها را بردارد.

معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت خاطر نشان کرد: از جمله اقدامات در حوزه فعالیت بنده، صدور مجوز‌های بلاوجه بوده که در این خصوص فشار زیادی بر وزارت صمت تحمیل می‌شد. ضمن اینکه مصوبه وضع عوارض پلکانی صادرات برای محصولات زنجیره فولاد تنها برای تنظیم بازار داخلی در شرایط بحرانی بوده و هدف درآمدی برای دولت ندارد.

وزارت صمت عوارض صادرات فولادی‌ها را حذف کند

در ادامه عزت‌الله اکبری تالارپشتی- رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی- در واکنش به اظهارات معاون معادن وزارت صمت، اظهار کرد: اگر برق و انرژی در اختیار وزارت صمت نیست، عوارض صادراتی که در اختیار این وزارتخانه است. بحث عوارض تبدیل به نگرانی جدی تولیدکنندگان شده است. ما به عنوان نماینده مردم می‌بینیم، هر کجا که مشکل و گرفتاری وجود دارد، پای دولت در میان است؛ لذا این آمادگی در مجلس وجود دارد که دولت را کمک و حمایت کند تا مشکلات رفع شود. موانع بایستی توسط دولت و با هماهنگی بخش خصوصی به سرعت برداشته شود.

وی افزود: بایستی بخش خصوصی را وارد میدان کرده تا مشکلات حل شود و از میزان دخالت دولت کاسته شود و در قالب حمایت، نظارت و هدایت حرکت کند و رقیب بخش خصوصی نباشد. از سوی دیگر ما در قانون بی‌ثباتی کمتری داریم و آنچه هست دستور العمل‌هایی است که اجرا می‌شود و مطالبه‌گری حرفه‌ای بایستی روزبه روز تقویت شود.

رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، ضمن تاکید براینکه تولید باید صادرات‌محور باشد، گفت: با تحقق این مساله خواهیم توانست از بخش تولید صنعتی به موفقیت‌هایی دست پیدا کنیم. یابیم. تولیدکنندگان این حوزه نظام‌مندی و ساماندهی درستی برای تولید در نظر داشته باشند و ما هم روان کننده این مسیر خواهیم بود.

تالارپشتی خاطر نشان کرد: انرژی مزیت ماست و انتظار ما از بخش خصوصی این است که مطالب خود را به صورت حرفه‌ای و تخصصی پیگیر باشد و تسلیم تصمیمات غلط نشود. انرژی برای تولید فولاد به عنوان یک مزیت مطرح بود و باید برای تولیدکنندگان فراهم و بخش خصوصی حضور پررنگی در بخش تولید کشور داشته باشد.

در ادامه این همایش، میزگرد بررسی چالش‌ها و فرصت‌های صنعت فولاد در سال ۱۴۰۱ با حضور معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت، رئیس خانه معدن ایران، معاون طرح‌های توسعه معادن و صنایع معدنی ایمیدرو و فعالان و مدیران شرکت‌های فولادی و معدنی کشور برگزار شد.

در این میزگرد، محمد ابکا - در حاشیه دوازدهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن، گفت: ظرفیت تولید فولاد در سال گذشته ۴۴.۳ میلیون تن بوده، ولی در عمل ۲۷.۹ میلیون تن فولاد در کشور تولید شده که استفاده ۶۳ درصدی از ظرفیت تولید فولاد کشور است. در سالی که گذشت ۷.۶ میلیون تن فولاد خام صادر شده، اما علیرغم صادرات مطلوب در شرایط تحریم، باید توجه کرد که بخش عمده این صادرات مربوط به محصولات فولاد خام میانی است. همچنین در سال گذشته ۱.۷ میلیون تن کنسانتره، ۱.۷ میلیون تن گندله و حدود یک میلیون تن آهن اسفنجی صادر شده است.

وی تصریح کرد: وضعیت کلی مجوز‌ها در زنجیره فولاد کشور به گونه‌ای است که مجوز‌های فعال ما در بخش فولاد خام ظرفیت ۴۴.۳ میلیون تنی دارد. علاوه بر این ظرفیت مجوز قابل تحقق ۱۲.۳ میلیون تن، مجوز محتمل ۱۷.۸ میلیون تن و سایر مجوز‌ها ۲۶.۴ میلیون تن است. در مجموع این مجوز‌ها بالغ بر ۱۰۱ میلیون تن ظرفیت به خود اختصاص داده‌اند. مجموع ظرفیت مجوز‌ها در کنسانتره سنگ آهن، گندله و آهن اسفنجی به ترتیب ۱۱۶ میلیون تن، ۱۲۳.۵ میلیون تن و ۹۰ میلیون تن است.

ابکا خاطر نشان کرد: بایستی وضعیت کشور را در عملکرد برنامه ششم توسعه بررسی کنیم. اهداف و شاخص‌های برنامه ششم توسعه و نتایج میانگین عملکرد پنج ساله برای ما راهگشا است. برای اهداف و شاخص‌های برنامه ششم بایستی رشد کل سرمایه‌گذاری ثابت ناخالص، سالانه ۲۱.۴ درصد باشد، اما این عدد اکنون منفی ۶.۷ درصد است. در بخش صنعت نیز این عدد باید ۹.۳ درصد باشد، اما اکنون منفی ۳.۱ درصد است. عمده مصرف فولاد کشور در ساختمان و زیرساخت‌هاست؛ لذا باید برای آن برنامه‌ریزی مشخص داشته باشیم.

همچنین ناصر تقی‌زاده - مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو - نیز گفت: احداث نیروگاه چادرملو پشتوانه‌ای برای تامین انرژی است. در همین راستا شرکت معدنی و صنعتی چادرملو ساخت دو نیروگاه ۵۴۶ مگاواتی و یک نیروگاه خورشیدی را در دست اقدام دارد. هشت دستگاه حفاری جدید برای اکتشاف معادن نیز خریداری شده و پنج دستگاه هم به ماشین‌سازی اراک سفارش داده‌ایم.

تقی زاده تصریح کرد: مشکل اصلی ما در اکتشاف مشکلات بروکراسی اداری است. کویر مرکزی، آینده اقتصاد ایران است، اما گلوگاه کار ما در مشکلات اداری است. در حال حاضر پهنه‌ها توسط عده‌ای تبدیل به کاغذبازی و بورس بازی شده و تنها خرید و فروش می‌شود، اما هیچ تولیدی صورت نمی‌گیرد. ما مالکیت این پهنه‌ها را نمی‌خواهیم؛ تنها خواسته ما این است که برای اکتشاف و بهره‌برداری در اولویت باشیم. در زمینه علم اکتشاف، فناوری روز را در اختیار نداریم، اما در حال مذاکره هستیم تا شرکت‌های مختلف را برای این امر پای کار بیاوریم.

در ادامه حسام مقدم‌علی - معاون شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران - اظهار کرد: بر اساس برآورد صورت گرفته در مورد محصولات آلیاژی و سوپر آلیاژی ما ظرفیت بالای سه میلیون تن برای صادرات داریم. با تلاش‌های صورت گرفته در طرح جامع فولاد، جدول فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای فولاد در خلق افزوده تدوین و آماده شده است. ظرفیت‌های فعالی در کشور وجود دارد که عملکرد آن ارائه شده است. ظرفیت مجوز‌های صادره هم به تفکیک مشخص است.

وی افزود: ظرفیت موجود از بعد مجوزی، مجموعا ۱۰۰ میلیون تن است که بایستی مشخص شود هر کدام از این ظرفیت‌ها و مجوز‌ها چقدر پیشرفت داشته است. باید توجه داشت که در اینجا ما باید ظرفیت مجموع مجوز‌های فعال و قابل تحقق را ملاک قرار دهیم. مثلا ۱۸ میلیون تن مجوز صادره برای فولاد خام داریم که پیشرفت فیزیکی آن صفر است. زیرساخت‌های کافی و متوازن در انجام فعالیت‌های متناسب در بخش اکتشاف وجود ندارد. از سوی دیگر نتایج مجوز‌ها و استعلام‌ها کار را بسیار پیچیده می‌کند.

محمدحسین بصیری - مدیرعامل هلدینگ گسترش صنایع و معادن ماهان - نیز در این میزگرد گفت: در حال حاضر فلزات معمولی داریم و باید به سمت تولیدات کیفی حرکت کنیم. چالش‌های بسیاری برای صنعت فولاد بیان شده است، اما باید بررسی کنیم منبع تولید چالش کجاست. دولت‌ها باید نگرش و پارادایم خود را برای تعامل با صنعت تغییر دهند و از آن حمایت کنند. نهاد تصمیم‌گیرنده باید مشاوران مدبر داشته باشد تا مسائل و مشکلات به صورت ریشه‌ای حل شود.

محمدرضا بهرامن- رئیس خانه معدن ایران- در میلگرد دوازدهمین همایش و نمایشگاه چشم انداز صنعت فولاد و سنگ آهن ایران با نگاهی به بازار، گفت: اگر در بخش فولاد متولی داشته باشیم، در حال حاضر عوارض صادراتی با این شرایط اعمال نمی‌شد. از شرایط پیرامون همچون جنگ اوکراین و روسیه باید استفاده کرده در عیر اینصورت فرصت‌سوزی کرده‌ایم.

وی افزود: اکنون برای قیمت تمام شده فولاد دارای مزیت هستیم؛ چرا که هم مواد معدنی و هم انرژی در کشور وجود دارد. اما اگر از این مزیت درست استفاده نکنیم به دلیل سوءمدیریت است و این عامل در نهایت منجر به تصمیمات نادرست و اعمال وضع عوارض صادراتی می‌شود.

ناصر تقی‌زاده - مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو - نیز با بیان اینکه توسعه کمی مشروط به ایجاد سرمایه‌گذاری در بخش اکتشاف است و در این راستا هشت دستگاه حفاری توسط چادرملو خریداری شده است، گفت: چادرملو به سمت تولید فولاد‌های آلیاژی حرکت کرده است. نیروگاه خورشیدی و دو نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی در دستور کار چادرملو است. چادرملو تمایل دارد در اکتشاف پهنه‌ها مشارکت کند و به دنبال مالکیت پهنه‌ها نیست تنها شرط ما این است که ما را در اولویت قرار دهند.

وی افزود: کویر مرکزی ایران آینده اکتشافات ایران است، اما متاسفانه با مشکلات محیط‌زیست و بروکراسی‌های اداری مواجه هستیم. ما در زمینه تکنولوژی اکتشافات متاسفانه عقب هستیم که چادرملو به دنبال وارد کردن این تکنولوژی است و مذاکراتی نیز انجام شده است. برای توسعه کمی و کیفی باید قبل از هر اقدامی در اکتشاف سرمایه‌گذاری کنیم.

منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)