اشتغالزایی ۱۰۰ هزار نفری در معادن سنگ کشور/ سایه سنگین بانک‌ها بر صنعت سنگبری/ ۱۰۰۰ واحد صنعتی کوچک وابسته به معادن سنگ هستند

به گزارش می‌متالز، سرزمین ایران به دلیل تنوع رخداد‌های زمین شناسی و پوشش‌های ناچیز جنگلی در بخش‌های بزرگی از کشور، از نظر طبیعی، دارای ظرفیت‌های بالایی از انواع سنگ‌های تزئینی و نما است که در سه ده اخیر، به تدریج با توجه به افزایش ظرفیت‌های استخراج و تولید در بخش فرآوری و به‌روز کردن تکنولوژی در ابعاد داخلی و خارجی، صنعت سنگ کشور از رونق مناسبی برخوردار شده است.

به جرأت می‌توان گفت که صنعت سنگ، یکی از صنایع دارای مزیت نسبی کشور است که با وجود پتانسیل‌هایی که در این صنعت در ایران وجود دارد، اما همواره مغفول بوده و با توجه به اینکه سهم عمده سرمایه‌گذاری در این صنعت از سوی بخش خصوصی صورت گرفته نیاز به حمایت‌های بیشتری برای توسعه و رشد صنعت سنگ کشور احساس می‌شود به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این زمینه گفت‌وگوی مفصلی با دبیرکل انجمن سنگ ایران در مورد ظرفیت‌های سنگ کشور و مشکلات و معضلات پیش روی توسعه این صنعت داشته باشیم.

اشتغال ۱۰۰ هزار نفر در معادن سنگ

احمد شریفی، با اشاره به امکانات و تجهیزات مورد نیاز معادن کشور و متوقف بودن فعالیت بسیاری از معادن به دلیل عدم تجهیز آن‌ها به ماشین آلات و تجهیزات روز، بیان کرد: حدود ۲۰۰۰ معدن سنگ در کشور وجود دارد که تعداد ۱۰۰۰ واحد از آن‌ها متوقف است.

دبیرکل انجمن سنگ ایران درپاسخ به سوال که چه تعداد معدن در سراسر کشور فعال هستند افزود: آمار‌های رسمی ثبت شده نشان می‌دهد اکنون ۱۰۰۰ معدن فعال در سراسر کشور داریم که این تعداد معدن توانسته‌اند برای ۱۰۰ هزار نفر ایجاد اشتغال مستقیم کنند.

وی همچنین با اشاره به حدود ۶۰۰۰ واحد فرآوری در کشور، افزود: ظرفیت تولید این واحد‌ها حدود ۲۰۰ میلیون متر مربع است، اما حدود ۷۰ تا ۸۰ میلیون متر مربع تولید دارند.

این مقام صنفی در پاسخ با اشاره به بازار‌های هدف سنگ کشور، افزود: بازار‌های هدف سنگ‌های خام ما کشور‌های چین و هند هستند و بخشی هم به ترکیه و دیگر کشور‌ها صادر می‌شود.

شریفی بیان کرد: در بخش فرآوری نیز بازار‌های منطقه خودمان همچون عراق، سوریه، کشور‌های آسیای میانه، کشور‌های خاورمیانه عربی مثل قطر و امارات بازار هدف هستند و حتی به کشور‌های اروپایی و آمریکایی و آفریقایی و به عبارت دیگر تمام کشور‌هایی که مصرف سنگ‌های فرآوری دارند صادرات داریم.

رونق ۱۰۰۰ واحد اشتغال جانبی سنگ

شریفی در پاسخ به سوال مبنی بر ارزش افزوده ایجاد شده معادن سنگ ایران به گفت: ارزش افزوده جهانی این بخش از تولید ایران با احتساب ۱۰ میلیون تن تولید حدود یک میلیارد دلار است و در بخش فرآوری نیز ارزش افزوده ۸۰ میلیون متر مربع تولید ما یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار خواهد بود.

وی با اشاره به حجم خام فروشی سنگ کشور، گفت: در مقاطعی حجم تولید سنگ خام کشور به یک میلیون تن هم می‌رسید، اما اکنون رقمی حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تن است.

دبیر کل انجمن سنگ ایران با اشاره به اشتغال‌های جانبی صنعت سنگ، عنوان کرد: در کشور تعداد زیادی کارگاه‌های کوچک هستند که مصنوعات سنگی تولید می‌کنند و کار‌های حجمی انجام می‌دهند.

وی با اشاره به زیرشاخه‌ها و صنایع مرتبط با معادن سنگ در ایران افزود: بیش از ۱۰۰۰ واحد کوچک در استان‌های اصفهان، تهران و محلات و مناطق دیگر هستند که مصنوعاتی از قبیل مبلمان شهری، گلدان و مجسمه تولید می‌کنند و یا برای نمای ساختمان‌ها کار‌های تولیدی انجام می‌دهند.

شریفی درباره فرسودگی تجهیزات معادن گفت: اکثر معادن فعال ما در بخش امکانات و تجهیزات دچار مشکل هستند و ضعف کمبود ماشین‌آلات مورد نیاز باعث شده که هم راندمان و هم کیفیت تولید این معادن پایین بیاید و بخشی از آن‌ها را از اختصاصی بودن خارج کند.

فرسوده بودن ماشین آلات و تجهیزات معادن

شریفی بیان کرد: در بسیاری از معادن کمبود ماشین آلات و فرسوده بودن آن‌ها (سن متوسط برخی ماشین آلات بیش از ۲۵ سال است) از مهمترین معضلاتی است که در بخش تولید سنگ‌های تزئینی با آن مواجه هستیم که باید توسط دولت حمایت شوند و با پرداخت تسهیلات و وارد کردن ماشین آلات و تجهیزات روز موردنیاز حمایت شوند.

وی عنوان کرد: متأسفانه ماشین‌آلات سنگین مورد نیاز معادن آنقدر گران شده که اگر معدنی بخواهد تجهیز شود به عددی در حدود ۲۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که با توجه به رقم بالای موردنیاز در صورت تأمین، هزینه تمام شده تولید را بالا می‌برد.

دبیر کل انجمن سنگ ایران در گفتگو ضمن اشاره به بخش فرآوری، افزود: در بخش فرآوری، تجهیزات و ماشین آلات موردنیاز را داریم، چون در این بخش کلیه ماشین آلات و تجهیزات در داخل تولید می‌شود، اما مشکل اصلی بخش فرآوری ما معضل صادرات است.

شریفی با اشاره به ظرفیت ۲۰۰ میلیون متر مربعی بخش فرآوری معادن کشور، گفت: با این‌حال از این ظرفیت تنها حدود ۷۰ تا ۸۰ میلیون متر مربع تولید می‌شود.

وی با اشاره به ظرفیت ۳۰ میلیون تنی تولید معادن کشور، افزود: سالانه حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون مترمربع از تولیدات معادن کشور صادر می‌شود.

تعرفه‌های سنگین بازار‌های صادرات

دبیر کل انجمن سنگ ایران با اشاره به ظرفیت عملی ۱۰ تنی تولید معادن ایران، تصریح کرد: اگر هرکدام از معادن نیمه فعال و غیرفعال مطمئن باشند که بازاری برای فروش و صادرات دارند بلافاصله تجهیز می‌شوند و تولیدشان را افزایش می‌دهند، اما متاسفانه ما مشکل بازار داریم.

وی با تاکید بر اینکه در بازار‌های جهانی باید هم سنگ فرآوری شده صادر کنیم و هم سنگ خام، تصریح کرد: ما به بسیاری از بازار‌ها سنگ فرآوری شده نمی‌توانیم بفرستیم چرا که تعرفه‌های بسیار سنگینی گذاشته اند مثل چین و الزاما اگر بخواهیم به چین صادرات داشته باشیم تنها می‌توانیم صادرات سنگ کوپ (خام) داشته باشیم.

شریفی ادامه داد: در حالی که چین سنگ خام ما را در کشور خود فرآوری کرده و به بازار‌های هدف عرضه می‌کند.

وی گفت: حضور سنگ کوپ در بازار‌های جهانی کمک می‌کند که با صادرات سنگ‌های فرآوری شده سنگ‌های ایران را نیز در بازار‌های جهانی بشناسند و سنگ‌های فرآوری شده خود را بتوانیم صادر کنیم.

تاثیر تحریم‌ها بر صادرات

شریفی در پاسخ به سوال مبنی بر چرایی سهم پایین صادرات از تولید با بیان اینکه مشکل اصلی ما صادرات بخش فرآوری است، تصریح کرد: عواملی، چون تحریم باعث شده قدرت اینکه سنگ فرآوری شده خود را به بازار‌های جهانی عرضه کنیم نداشته باشیم.

وی با تاکید بر لزوم آموزش و فرهنگ تولید کیفی سنگ، عنوان کرد: ما باید بتوانیم صادرات بخش فرآوری را استاندارد کنیم تا بازار‌های دنیا و اروپا سنگ ما را به عنوان یک سنگ استاندارد بشناسند.

دبیر کل انجمن سنگ ایران با اشاره به مهمترین مشکلات توسعه صادرات سنگ ایران، گفت: تولید کیفی، مدیریت در تولید کیفی، مدیریت در صادرات، حضور در بازار‌های جهانی و رقابت کردن با رقبا مهمترین مشکلات پیش روی توسعه صادرات سنگ ایران است.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه نیاز کشور سالانه بیشتر از ۶۰ تا ۷۰ میلیون مترمربع در سال نیست باید بتوانیم مازاد را صادرات کنیم تا بتوانیم از ظرفیت حدود ۲۰۰ میلیون مترمربعی کشور حداقل حدود ۱۰۰ میلیون مترمربع تولید کنیم تا بتوانیم حدود ۴۰ میلیون مترمربع آن را هم صادرات داشته باشیم.

تسهیلات رونق بخش زنجیره ارزش سنگ

شریفی گفت: اگر بتوانیم بخش صادرات را حمایت و مشکلات تحریم را پشت سر بگذاریم و تسهیلاتی برای بخش صادرات ایجاد کنیم می‌توانیم رونقی در کسب و کار زنجیره ارزش سنگ کشور ایجاد کنیم.

وی افزود: باید از وزارت خارجه، وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق بازرگانی بخواهیم که به رایزن‌های ما در کشور‌های مختلف کمک کنند که در این کشور‌ها کنسرسیوم‌هایی شکل دهیم و انبار و شعبه در کشور‌های هدف ایجاد کنیم تا مستقیماً سنگ‌های فرآوری شده خود را به کشور‌های هدف عرضه کنیم و صادرات خود را توسعه دهیم.

دبیر کل انجمن سنگ ایران در پاسخ به سوال مبنی بر دلایل ضایعات بالا در این صنعت، افزود: در این بخش فعالیت‌های بسیاری صورت داده ایم، اما در وزارتخانه سیاست محکمی که درخصوص ضایعات تصمیم محکمی بگیرد وجود ندارد، ولی ما پروسه آن را به صورت کارشناسی دنبال کرده ایم چرا که به راحتی می‌شود ضایعات هر معدن را تبدیل کرد به محصولات قابل فروشی که در داخل کشور تولید و آن‌ها را بتوان صادر کرد.

وی با اشاره به ضایعات حدود ۷۰ درصدی سنگ‌ها در پی استخراج از معادن، تصریح کرد: این ۷۰ درصد تماما می‌تواند تبدیل شود به سنگفرش، جدول، انواع مبلمان سنگی و انواع سنگ‌های دانه بندی شده و ارزش افزوده برای کشور ایجاد کند ضمن اینکه کمک بزرگی به محیط زیست و منابع طبیعی هم هست، اما تحقق این امر عزم جزم وزارتخانه را می‌طلبد که به معادن کمک کند تجهیزات مورد نیاز فرآوری ضایعات را فراهم کنند.

ناراضی بودن تولیدکنندگان از سیستم بانکی

شریفی از ناراضی بودن تولیدکنندگان از سیستم بانکی کشور، گفت و عنوان کرد: صندوق بیمه سرمایه گذاری سنگ‌های معدنی اعلام آمادگی کرده که در این زمینه همکاری نماید و این صندوق به عنوان یک مجموعه تحت پوشش وزارت صنعت می‌تواند به رونق معادن کمک کند و جلسات بسیاری هم با صندوق بیمه سرمایه گذاری داشته ایم، اما باید دستورالعمل و قاطعیتی از طرف وزارتخانه باشد تا معادن مکلف شوند که چنین سرمایه گذاری انجام دهند.

وی با اشاره به خصوصی بودن صنعت سنگ، عنوان کرد: ۹۹ درصد این صنعت توسط بخش خصوصی اداره می‌شود و دولت در این صنعت حضور ندارد، چون واحد‌های بزرگی در این بخش وجود ندارد و چنانچه عزم خوبی از طرف وزارتخانه وجود داشته باشد و معدن داران را تشویق کند که واحد‌های فرآوری ضایعات ایجاد کنند می‌توانیم شاهد اتفاقات خوبی در این بخش باشیم.

دبیر کل انجمن سنگ ایران با اشاره به ظرفیت گردشگری معادن، گفت: وقتی صحبت از گردشگری می‌شود طبیعتاً گردشگر نیاز به زیرساخت‌ها و امکاناتی برای سرویس و خدمات دهی دارد؛ اما معادن ما هنوز به این امکانات تجهیز نشده‌اند.

وی گفت: می‌توان در برخی معادن خاص که امکانات رفاهی به آن‌ها نزدیک است چنین فرهنگ سازی‌ها و آموزش‌هایی صورت گیرد و حتی دانشجویان و دانش آموزان مقطع متوسطه به این معادن بیایند و با کار معدن و اقتصاد آن آشنا شوند، اما با توجه به شرایط اقتصادی کشور فعلاً نمی‌شود حتی به عنوان یک برنامه میان مدت در ایران به آن نگاه کرد.

منبع: خبرگزاری تسنیم