عرضه تلفیقی در بورس کالا چگونه منجر به رقابت میشود

به گزارش می‌متالز، به عقیده کارشناسان عرضه تلفیقی و جبران کسری داخلی از مسیر واردات و افزایش عرضه در بورس کالا منجر به شکل گیری رقابت سالم و حذف رانت سهمیه می‌شود. فعالان حوزه پتروشیمی می‌گویند هر چه دولت و سیاستگذار بازار را به سمت رقابتی نزدیک کند و سایه‌های انحصار را از روی بازار بردارد، به خودی خود موجب حمایت از تولیدکننده و در نهایت مصرف کننده خواهد شد.

به گفته برخی کارشناسان اقتصادی، با پیگیری‌ها و تلاش ­های وزارت صنعت، معدن و تجارت و همکاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی در نهایت پتروشیمی‌ها عرضه تلفیقی و واردات را قبول کرده و موظف شدند، برنامه عملیاتی خود را هرچه سریع‌تر ارائه دهند که نتیجه این اتفاق، نیاز کامل صنایع پایین‌دست تامین شده و آرامش به این صنایع بازگردد.

پایین بودن کف عرضه برخی محصول‌های پتروشیمی همواره یکی از دلایل التهاب در صنایع پایین‌دست بوده است، اما نامه معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت به مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی مبنی برافزایش کف عرضه هشت گروه کالایی ملتهب حکایت از آن داشت که در نهایت پتروشیمی‌ها مکلف به واردات این گروه‌های کالایی هستند. با این حال، کارشناسان معتقدند این نامه خروجی جلسات متعدد وزارت صمت و وزارت نفت بوده در نهایت پتروشیمی‌ها عرضه تلفیقی و واردات را قبول کرده و موظف شدند، برنامه عملیاتی خود را هرچه سریع‌تر ارائه دهند که در نتیجه این اتفاق نیاز صنایع پایین‌دست تامین شده و آرامش به این صنایع بازگردد.

ابوذر انصاری، کارشناس اقتصادی درباره این موضوع می‌گوید: دستورالعمل تنظیم بازار پتروشیمی نتیجه توافق‌هایی است که بین وزارت صمت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، صنایع بالادست و پایین دست پتروشیمی صورت گرفته است و تهیه این دستورالعمل کار خوب و مفیدی بود. کالا‌هایی که در نامه وزارت صمت به آن اشاره شده است گروه‌های کالایی هستند که در این چندسال بر اساس داده­‌های بورس­ کالا همیشه با رقابت معامله شده و چالش و ریسک بزرگی برای صنایع پایین دست بوده و موضوع تنظیم بازار بوده است، اما مشکل در این زمینه عمدتاً ناشی از عدم عرضه نیست، بلکه کمبود تولید است که منجر به کسری عرضه می‌شود. در همان ماده ۹ اشاره شده است که با اولویت شرکت‌های پتروشیمی باید واردات انجام شده که با عرضه تلفیقی نیاز بازار رفع شود، کسری پتروشیمی‌ها از طریق واردات جبران و نیاز پایین‌دست برطرف شود.

او افزود: به نظر من اکنون یکی از بزرگترین چالش‌های پایین‌دست، کالا‌های دارای کسری عرضه است که اگر حل شود یکی از چالش­‌های بزرگ که همواره بین صنایع بالا دست و پائین دست مورد بحث بوده، برداشته می­‌شود. اگر وارادات انجام شود، دیگر بازار برای کالا‌های دارای کمبود عرضه به طور مثال پت بطری، وارد رقابت نمی‌شود. قیمت میانگین موزون در بورس کالا نسبت به قیمت کشف شده فعلی پایین‌تر آمده و در نهایت هزینه تمام شده و قیمت مواداولیه برای صنایع پایین دست کمتر می‌شود و همچنین باعث تامین کامل نیاز صنایع پائین دست می‌شود.

این کارشناس سابق تنظیم بازار پتروشیمی بیان کرد: موضوع عرضه تلفیقی از خیلی وقت قبل میان نهاد‌های بالادست از وزارت صمت تا وزارت نفت در سطح وزرا و معاونان وزرا مطرح بود، برخی مخالفت‌ها در ابتدا اتفاق افتاد، اما جلسات زیادی پیرو این موضوع برگزار شد که در نهایت منجر به این نامه شد. اکنون مسئولیت تنظیم بازار پتروشیمی‌ها دست وزارت نفت است و نتیجه جلسات متعدد دو وزارتخانه منجر به این شد که در نهایت پتروشیمی‌ها قبول کردند واردات کالا‌های دارای کسری عرضه را انجام دهند و در بورس کالا عرضه کنند. حتی در آخرین جلسه کارگروه مدیریت بازار مقرر شد انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی برنامه زمانبندی، مقدار واردات و تاریخ نخستین عرضه را به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کند. همچنین قرار بر این است شیوه نامه ­ای مجزا برای عرضه تلفیقی نیز ابلاغ شود که موضوع واردات این گروه‌هایی کالایی دارای کسری عرضه دائمی و پیوسته و نه مقطعی باشد.

این کارشناس اقتصادی در تشریح اینکه افزایش عرضه در نهایت چه تغییری در بازار ایجاد می‌کند و چه اثری روی قیمت کالا‌های دارای کسری خواهد داشت، گفت: برای تشریح این موضوع باید گفت اگر واردات انجام شود، قیمت میانگین موزون پایین‌تر می‌آید و قیمت مواد اولیه برای صنایع پایین‌دست خیلی کمتر شده و از سوی دیگر تمام نیاز پایین‌دست تامین می‌شود و می‌توانند با تمام ظرفیت خرید کنند در نتیجه چنین اتفاقی، میزان اشتغال و تولید واحد‌های پایین‌دست بیشتر می‌شود و کسری هم در بازار نیست که رقابت شکل بگیرد. از سوی دیگر این اتفاق سبب می‌شود اختلاف میان بازار آزاد و بورس کالا هم از بین برود و همچنین باعث از بین رفتن رانت سهمیه خواهد شد. هر چه دولت و سیاستگذار بازار را به سمت رقابتی نزدیک‌تر کند و سایه‌های انحصار را از روی بازار بردارد به خودی خود موجب حمایت از تولیدکننده و درنهایت مصرف کننده خواهد شد.

انصاری خاطرنشان کرد: به نظر من نمایندگان صنایع پایین دست در کمیته تخصصی پتروشیمی با جدیت به دنبال عملیاتی شدن این برنامه باشند. اگر این اتفاق رخ دهد آرامش در صنایع پایین‌دستی برقرار می‌شود؛ و همچنین اعضای کمیته تخصصی پتروشیمی دستورالعمل تنظیم بازار محصول‌های پتروشیمی ابلاغی سال ۹۹ را نیز باید ویرایش کنند.

منبع: کالاخبر