از دیروز تا امروز زغال سنگ در هند

به گزارش می متالز، نخستین منطقه استخراج زغال در حوزه بزرگ زغالدار رانی‌گانج بوده است. این منطقه در بخش غربی رودخانه دامو قرار دارد و میزان استخراج زغال‌سنگ آن تا حدود یک قرن پس از شروع معدنکاری به دلیل نداشتن محل مصرف در شرایط کند و نامناسب بوده است. دلیل ضعف تقاضا این بود که زغال‌سنگ، بیشتر برای گرمایش خانگی کاربرد داشته است. در سال ۱۸۸۳ میلادی (۱۲۶۲خورشیدی) با ورود لکوموتیوهای بخاری که از زغال‌سنگ برای سوخت استفاده می‌کردند، تقاضای خرید برای زغال‌سنگ افزایش یافت و تولید سالانه به یک میلیون تن رسید. این روند همچنان رو به رشد است و در سال۱۹۰۰ میلادی (۱۲۷۹ خورشیدی) به ۶ میلیون تن و در سال ۱۹۲۰ میلادی (۱۲۹۹ خورشیدی) به ۱۸ میلیون تن رسید که این افزایش تا چندین سال نیز همچنان ادامه داشت. در سال‌های میانی جنگ اول جهانی، این رشد به کندی گرایید اما حدود یک سال پس از پایان جنگ دوم جهانی در سال ۱۹۴۶ میلادی (۱۳۲۵ خورشیدی) این رقم به حدود ۳۰ میلیون تن در سال رسید. ۱۲۰ سال پس از ورود انگلیسی‌ها به معادن زغال‌سنگ هند، متخصصان و کارگران بومی هندوستان به عنوان پیشگامان استخراج زغال‌سنگ در سال ۱۸۹۴ میلادی (۱۲۷۳ خورشیدی) در مناطق پنجاب، بیهار و اودیشا، انحصار استخراج زغال‌سنگ از سوی انگلیسی‌ها را شکسته و با تشکیل شرکت‌های خصوصی، معادن زغال‌سنگ را توسعه دادند. رامجی چاودا، نخستین فرد هندی بود که در منطقه زغالدار جاهاریا این ایده را عملی کرد. پس از آن تاریخ و به ویژه از سال ۱۹۳۰ میلادی (۱۳۰۹ خورشیدی) به بعد، شمار زیادی از شرکت‌های هندی تاسیس شدند و در مناطق زغالدار شروع به بهره‌برداری از معادن زغال‌سنگ کردند. فعالیت گسترده بخش خصوصی در این رشته موجب شد که دولت هندوستان برنامه‌ای ۵ ساله برای توسعه معادن زغال‌سنگ تدوین کند. در نخستین سال اجرای این پروژه، استخراج زغال‌سنگ به ۳۳ میلیون تن در سال ارتقا پیدا کرد. در سال۱۹۵۶ میلادی (۱۳۳۵ خورشیدی) شرکت ملی توسعه استخراج زغال‌سنگ با کمک دولت، تشکیل و توسعه‌ معادن زغال‌سنگ به عهده این شرکت گذاشته شد. پس از آن، ایندیرا گاندی با تصویب مصوبه‌ای همه معادن زغال‌سنگ هند را به صورت مرحله‌ای ملی اعلام کرد که در سال‌های ۱۹۷۱ و۱۹۷۲ میلادی (۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ خورشیدی) این مصوبه برای معدن زغال‌سنگ کک‌شو اجرایی شد و پس از آن در سال ۱۹۷۳ میلادی(۱۳۵۲خورشیدی) برای معادن زغال‌سنگ غیرکک‌شو عملی شد. این مصوبه‌ها با تغییر سیاست‌های دولت پس از ۴ دهه در سال ۲۰۱۵ میلادی(۱۳۹۴خورشیدی) لغو و اجازه فعالیت بخش خصوصی در معادن زغال‌سنگ صادر شد. نحوه خصوصی‌سازی به شکل مزایده بود که به بالاترین پیشنهاد بها با توجه به صلاحیت‌های فنی شرکت‌ها انجام شد و در سال گذشته میلادی (۲۰۱۸) استخراج معادن زغال‌سنگ و توسعه آنها به کل در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت.
اکنون هندوستان از نظر ذخایر زغال‌سنگ در رده پنجم جهانی قرار دارد و چهارمین تولیدکننده بزرگ جهان است. تولید زغال‌سنگ این کشور در سال‌های ۲۰۱۵ و۲۰۱۶ میلادی (۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ خورشیدی) حدود ۳۱۵ میلیون تن بود. با توجه به اینکه بخش بزرگ‌تر زغال‌سنگ‌های هندوستان از نوع نامرغوب است، این کشور برای تامین مصارف توسعه صنایع فولاد و سایر مصارف صنعتی که به زغال‌سنگ مرغوب نیاز دارند در سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی (۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ خورشیدی) بیش از ۴۹ میلیون تن زغال‌سنگ کک‌شو وارد کرد که این رقم در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ میلادی (نیمه دی ۱۳۹۵ تا نیمه دی ۱۳۹۷) حدود ۲۰۰ میلیون تن افزایش داشته است.

بهرام فرزاد - کارشناس زغال‌سنگ