کاهش ۳۵ درصدی هزینه و عوارض نامطلوب انفجار در معادن با طرح فناور کرمانی

به گزارش می‌متالز، هم‌زمان با توسعه و گسترش شهر‌ها و افزایش نیاز بشر به استفاده از منابع معدنی، فاصله بین ساختمان‌های مسکونی، تأسیسات و معادن کمتر شده است که این مساله احتمال بروز حوادث را بیشتر می‌کند.

از جمله مهم‌ترین فرآیند‌های استخراج معادن روباز، عملیات حفاری و آتشباری است که گاهی با پیامد‌های نامطلوب توأم بوده و خطرات و مشکلاتی را به دنبال دارند که از جمله این پیامد‌های خطرناک می‌توان به لرزش زمین و پرتاب سنگ اشاره کرد که خسارت‌های جانی و مالی را می‌تواند به دنبال داشته باشد.

عباس خواجویی سیرجانی دانشجوی دکترای استخراج معدن از دانشگاه صنعتی شاهرود است که با ارائه طرحی مبنی بر «استفاده از تجهیزات غیر انفجاری در بهینه‌سازی فرایند انفجاری در معادن» به میزان قابل‌توجهی هزینه انفجار، بارگیری، حمل‌ونقل و خطرات ناشی از سنگ‌شکنی معادن را کم کرده است.

این جوان فناور به خبرنگار ما از چگونگی شکل‌گیری این ایده می‌گوید: مشکلاتی در معادن وجود دارد که باعث می‌شود انفجار معادن به‌خوبی انجام نشود که بخشی از این مشکلات مربوط به پرسنل و دست‌اندرکاران امور آتشباری است که به دلیل اینکه تحصیلات آکادمی در این زمینه ندارند نمی‌توانند به‌خوبی این کار را انجام دهند.

او ادامه می‌دهد: بر اساس بررسی که من به همراه چند تن از دوستان خود از سایت‌های روز دنیا داشتیم، ایده‌ای به ذهن ما رسید که اگر انرژی انفجار بیشتر باشد بازدهی بهتری دارد؛ لذا در همین راستا با بررسی پارامتر‌ها و استفاده از توپ پلاستیکی و لوله پلیکا در چال‌های انفجاری که خودمان طراحی کردیم و مجوز‌هایی که از معدن گرفتیم ایده خود را آزمایش کردیم و خوشبختانه نتایج خوبی به دست آوردیم.

خواجویی تصریح کرد: برای اینکه ماهیت کار، ماهیت علمی و به‌روز باشد و بر اساس شکل چال و اینکه چه میزان می‌تواند انرژی را تحمل کند درپوش‌هایی را طراحی کردیم که آن‌ها را سر چال انفجاری به‌عنوان گل‌گذاری یا انسداد می‌گذارند و زمان حبس گاز را در دل چال بیشتر کرده و در واقع زمان تأثیرگذاری گاز رو بر روی سنگ را بیشتر می‌کند.

این مخترع جوان می‌گوید: قبل از ساخت این درپوش، از ضایعات حفاری چاه به‌عنوان گِل حفاری استفاده می‌شده است و، چون فشرده نبوده زمانی که انفجار رخ می‌داد این گِل را به هوا پرتاب می‌کرد و باعث لرزش هوا و پرتاب سنگ شده و تاثیر مواد انفجاری بر خردایش سنگ را کم می‌کرد، اما کاری که ما انجام دادیم تا ۲۵ درصد تاثیر بیشتری بر انجام خردایش انفجار می‌گذارد و در نتیجه در روند‌های مختلف معدن کاری نیز تاثیر می‌گذارد.

خواجویی افزود: یکی از مزیت‌های این درپوش این است که خردایش سنگ بهتر می‌شود و سنگ را به ابعاد نیم متر تا ۴۰ سانتی‌متر خرد می‌کند که در این صورت بارگیری بهتر می‌شود و راندمان ۷۰ درصدی حمل‌ونقل را به ۱۰۰ درصد می‌رساند.

بر اساس گفته‌های این فناور، مشکلی که سنگ‌شکن‌ها تا قبل از ارائه این ایده داشتند این بوده است که سنگ‌های با ابعاد بزرگ به چکش‌کاری نیاز داشت؛ ولی این اختراع، خردایش در سنگ‌شکن را بهتر کرده است و این خردایشی که در انفجار و سنگ‌شکن اتفاق می‌افتد در سنگ‌شکن‌های ثانویه نیز تأثیر خود را دارد.

خواجویی در ادامه به مزیت‌های دیگر این درپوش اشاره می‌کند و می‌گوید: پارامتر پرتاب سنگ و لرزش زمین از نظر جانی و مالی برای معدن تأثیرگذار است و این درپوش می‌تواند به‌صورت قابل‌توجهی از خسارت ناشی از لرزش زمین، لرزش هوا و پرتاب سنگ جلوگیری می‌کند.

وی بیان کرد: به‌طورکلی می‌توان گفت که طرح ما طبق تحقیقات تجربی بین ۲۵ تا ۳۵ درصد هزینه‌های انفجار، حمل و بارگیری، سنگ‌شکنی و عوارض نامطلوب انفجار مانند پرتاب سنگ و ... را کاهش می‌دهد.

این مخترع جوان به اهداف پیش روی طرح خود اشاره می‌کند و می‌گوید: به دنبال عقد قرارداد هستیم تا کار خود را به‌صورت آکادمی انجام دهیم و در حال حاضر این اتفاق، چون به‌صورت تجربی انجام می‌شود متأسفانه مدل‌سازی عددی و شبیه‌سازی صورت نمی‌گیرد.

وی مشکل مالی را دغدغه اصلی فناوران بیان می‌کند و معتقد است اگر متولیان امر بتوانند این دغدغه را رفع کنند ایده‌های بهتری به مرحله اجرا می‌رسد.

به اعتقاد او مسوولان از طرفی می‌گویند ما برای پیشبرد طرح‌های فناوران هزینه و تسهیلات می‌دهیم؛ ولی وقتی وارد تسهیلات می‌شویم ضمانت‌نامه‌ها و وکالت‌نامه‌های سنگین می‌خواهند که اگر فناوری این ضمانت‌نامه‌ها را داشت دیگر دنبال تسهیلات نمی‌رفت.

او می‌گوید: ایده و طرح ما ممکن است از دید معاونت علمی رسایت جمهوری دانش‌بنیان نباشد، ولی در واقع ایده‌ای فناورانه است که در کاهش بسیاری از هزینه‌های معدن داری (انفجار، حمل و نقل، بارگیری و سنگ شکنی) تاثیر گذار است.

منبع: خبرگزاری علم و فناوری