ربع قرن تجربه تئوری و عملی در صنعت مس ایران

به گزارش می متالز به نقل از مس پرس، شرکت مهندسی نیپک طی ربع قرن گذشته به‌عنوان بازوی فنی و مهندسی شرکت ملی صنایع مس ایران در بسیاری از طرح‌های ایجادی و توسعه‌ای عمل کرده است. افزون بر این، نیپک با کسب تجربه‌های فراوان طی سال‌های اخیر به حوزه صنایع نفت،گاز و فولاد هم ورود کرده است. برای آگاهی از کم و کیف فعالیت‌های گذشته، حال و آینده این شرکت به سراغ مهندس «محمد بهداروند»، مدیرعامل جوان شرکت نیپک و با سابقه اجرایی و تخصصی در حوزه فعالیت‌های مدیریت پروژه و سازمان رفتیم. به گفته «بهداروند» شرکت نیپک در چشم‌انداز 1404 به‌دنبال بالفعل کردن دانش کسب شده در پروژه‌های بزرگ شرکت ملی صنایع مس ایران از طریق افزایش سطح بومی‌سازی، ارتقاء برند شرکت به‌عنوان تکنولوگ به پشتوانه پروژه‌های اجرا شده و توان مهندسی داخلی و حضور در حوزه معادن کوچک بر پایه دو دهه تجربه فعالیت‌های پروژه‌ای است و در این زمینه برنامه‌های جامعی تعریف کرده است. در ادامه، این گفت‌وگو را بخوانید.

شرکت نیپک در چه سالی و بر اساس چه اهدافی تأسیس شد؟

از اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد شمسی و بر پایه تصمیمات کلان کشوری مبنی بر ایجاد و فعال شدن شرکت‌های خصوصی، شرکت نیپک در آبان ماه سال 1373 با همت و حمایت صاحبان اندیشه خصوصی‌سازی در شرکت ملی صنایع مس ایران و مساعدت شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه، در قالب یک شرکت خصوصی تأسیس شد. از ابتدای تأسیس شرکت سه هدف اساسی مدنظر بود؛ نخست این‌که این شرکت در گام نخست انجام پروژه‌های مشاوره و مدیریت پیمان را در صنعت مس بر عهده بگیرد و در گام بعدی این شرکت وارد انجام عملی پروژه‌های مهم و استراتژیک در صنعت مس شود. هدف دوم از تأسیس این شرکت این بود که با توجه به این‌که در بسیاری از پروژه‌های معدنی صاحبان تکنولوژی شرکت‌های خارجی و اروپایی هستند همکاری نیپک با این شرکت‌ها باعث می‌شد تا نیپک با گذر زمان دارای اندوخته عملی و فنی و مهندسی بالایی شود؛ و درنهایت هدف سوم از تأسیس این شرکت این بود که نیپک به‌عنوان یک شرکت خصوصی نقش مهمی در پروژه‌های سایر صنایع معدنی و غیر معدنی مثل نفت، گاز و فولاد ایفا کند.

با توجه به اهداف تعریف‌شده نیپک تا چه حد در تحقق اهداف فوق طی دو دهه گذشته موفق عمل کرده است؟

بیش از دو دهه فعالیت متمرکز بر خدمات مشاوره، طراحی و مهندسی، تأمین، اجرا، نظارت و مدیریت پیمان پروژه‌های صنعتی، تأسیسات زیربنایی و صنعتی، ساخت و نصب ماشین‌آلات، آموزش پرسنل و تحقیقات صنعتی سابقه‌ درخشانی از حضور نیپک در بخش‌های مختلف صنعت ازجمله صنایع معدنی، صنایع شیمیایی، کانه‌های فلزی و غیرفلزی، پتروشیمی، نفت و گاز به‌ جای گذاشته و تجربیات ارزشمندی برای این شرکت به ارمغان آورده است. طی ربع قرن گذشته شرکت مهندسی، ساخت و فرآوری صنایع غیر آهنی به‌عنوان بازوی فنی و مهندسی شرکت ملی صنایع مس ایران، بسیاری از طرح‌های توسعه‌ای مهم شرکت مس مثل پروژه عظیم جمع‌آوری و انتقال گازهای خروجی از کانورتورهای مجتمع مس سرچشمه، ساخت و بهره‌برداری از کارخانه تغلیظ و معدن مس چهل کوره زاهدان، مشاوره ساخت کارخانجات ذوب مس خاتون‌آباد را اجرا کرده است. همچنین طی سال‌های گذشته مشاوره احداث کارخانه‌های اکسیژن سرچشمه، کارخانه تغلیظ میدوک، لیچینگ میدوک و اجرای پروژه پرعیار کنی تغلیظ سرچشمه را نیز به انجام رسانده است. موجب افتخار شرکت است که به‌عنوان مشاور پروژه‌های مهم اسیدسولفوریک سرچشمه و خاتون‌آباد و نیز مدیریت طرح‌های تغلیظ دره آلو و دره زار نیز فعالیت دارد.
افزون بر این شرکت با کسب تجربه‌های بسیار طی سال‌های اخیر به حوزه صنعت نفت و گاز هم ورود کرده است. برای نمونه در سال‌های گذشته نیپک مشاوره احداث واحد بوتادین پتروشیمی جم، مشاوره احداث واحد PVC شرکت پتروشیمی اروند، مشاوره احداث کارخانه پتروشیمی هگمتانه و MC طرح گازرسانی به مجتمع سنگ‌آهن گل‌گهر، مجتمع مس سرچشمه، طرح گازرسانی به ساختمان‌های اداری شرکت خدمات بازرگانی کرمان، طرح گازرسانی به مس خاتون‌آباد و طرح گازرسانی به شرکت سیمان بنوید را بر عهده داشته است.

با توجه به محدودیت‌های بین‌المللی که در حوزه فنی و مهندسی صنایع بزرگ معدنی کشور با آن روبه‌رو هستند آیا نیپک در حوزه بومی‌سازی هم ورود کرده است؟

بله. علاوه بر طرح‌های مهم صنعتی اجرا شده که اجمالاً اشاره شد، این شرکت با بومی‌سازی حساس‌ترین حوزه‌های دانش مربوط به فرآوری مواد معدنی ازجمله طراحی کارخانجات لیچینگ و تغلیظ در کنار ساخت کارخانجات اسید از گازهای خروجی واحدهای ذوب، توانسته است خود را در رده یکی از مهم‌ترین شرکت‌های مهندسی فعال در حوزه صنایع معدنی قرار دهد. در حقیقت، هدف نهایی مجموعه نیپک بعنوان عضوی از جامعه مهندسی فعال در حوزه صنعت و معدن کشور، سربلندی هر چه بیشتر  ایران عزیز و تحقق شعار «ما می‌توانیم» در بستر اقتصاد مقاومتی است.

شما به همکاری با شرکت‌های بین‌المللی در حوزه صنایع معدنی اشاره کردید. طی سال‌های گذشته نیپک با چه شرکت‌هایی همکاری کرده است و این همکاری‌ها چه تأثیری در افزاش دانش فنی شرکت داشته است؟

نیپک در طی سال‌های فعالیت خود، در پروژه‌های مهم و عظیمی مشارکت داشته که در برخی از موارد ماهیت پروژه نیازمند حضور شرکت‌های خارجی جهت انتقال تکنولوژی بوده است. ماحصل این همکاری‌ها با شرکای خارجی علاوه بر انجام پروژه با رعایت استانداردهای بین‌المللی، افزایش دانش فنی نیپک بوده که در افزایش کیفیت خدمات ارائه‌شده در پروژه‌ها به کارفرمایان تأثیر بسزایی داشته است. ازجمله این همکاری‌ها می‌توان به مدیریت پیمان پروژه احداث کارخانه تغلیظ دره زار با همکاری شرکت اف ال اشمیت، اجرای پروژه انتقال گازهای خروجی و احداث کارخانه تغلیظ چهل کوره از کنورتور با همکاری اتوتک و مدیریت پیمان طرح اصلاحات کارخانه آهک سرچشمه و نیز آهک اهر با همکاری شرکت CIMPROGETTI اشاره کرد. علاوه بر این نیپک در راستای سیاست ارائه خدمات و اجرای پروژه‌ها در سطوح بین‌المللی، با شرکت‌های معتبر بین‌المللی دیگری تفاهم‌نامه‌هایی منعقد نموده و حسب نیاز از توانمندی‌های آن‌ها در پروژه‌ها بهره‌برداری گردیده است.

بسیاری از شرکت‌های بزرگ و متوسط در راستای سیاست‌های کلان اقتصادی کشور و با هدف تحقق بخشیدن به چشم‌انداز 1404 برنامه جامعی تعریف کرده‌اند. با توجه به این‌که نیپک طی سال‌های گذشته به‌عنوان بازوی فنی و مهندسی شرکت مس عمل کرده آیا در این زمینه استراتژی خاصی تعریف کرده است؟

این شرکت بر پایه ربع قرن تجربه با تحلیل شرایط محیطی و بر مبنای اهداف و مأموریت تعریف‌شده خود اقدام به تدوین استراتژی مناسب بر پایه خروج از استراتژی ثبات و ورود به استراتژی رشد با تبدیل تهدیدات به فرصت‌های اقتصادی-اجتماعی مناسب کرده به‌نحوی‌که با کمک خداوند متعال و مدیریت مناسب ریسک‌های پیش رو، شاهد افزایش شاخص‌های سودآوری و رضایتمندی باشیم.  بی‌شک نقشه راه مدونی جهت تحقق اهداف فوق در افق سند چشم‌انداز 20 ساله کشور نیاز است که شرکت نیپک این امر را از طریق بالفعل کردن دانش کسب‌شده تعریف کرده است.

شما به سیاست‌های کلان مس در افق 1404 اشاره کردید. شرکت مس در سه زمینه تولید، توسعه و محیط‌زیست دارای استراتژی‌های مشخصی در چشم‌انداز 1404 است. با توجه به این موضوع و اگر بخواهیم دقیق‌تر صحبت کنیم نیپک در این زمینه‌ها چه کمکی می‌تواند به شرکت مس کند؟

می‌توان گفت نیپک در حال حاضر در هر سه حوزه فوق فعالیت می‌کند. در حوزه محیط‌زیست استراتژی شرکت مس تبدیل‌شدن به صنعت سبز است و این امر جز با راه‌اندازی کارخانه‌های اسیدسولفوریک در سرچشمه و خاتون‌آباد محقق نمی‌شود. هم‌اکنون نیپک به‌عنوان مشاور پروژه احداث کارخانه اسیدسولفوریک سرچشمه و خاتون‌آباد در حال انجام کمک علمی و فنی به این طرح است. طرح اسیدسولفوریک سرچشمه تا پایان امسال راه‌اندازی می‌شود و با ایجاد محدودیت‌های بین‌المللی و خروج کارشناسان خارجی از این طرح در آبان‌ ماه عملاً نقش نیپک به‌عنوان مشاور طرح پررنگ‌تر شد و با کمک شرکت‌های داخلی و با توان مهندسان ایرانی این پروژه را به مرحله پیش راه‌اندازی رساند. طرح اسیدسولفوریک خاتون‌آباد هم در مرحله اجرا است و انشاالله تا اواسط سال آینده راه‌اندازی خواهد شد.
در زمینه تولید و توسعه شرکت مس در حال پیگیری طرح‌های توسعه‌ای مثل معدن مس درآلو و دره‌زار است تا با بهره‌برداری از آنها طی سال‌های آینده جایگاه جهانی خود را در تولید مس بهبود ببخشد و ظرفیت تولید کنسانتره مس را به یک‌میلیون 500 هزار تن برساند. هم‌اکنون نیپک مدیریت طرح پروژه‌های احداث کارخانه‌ تغلیظ درآلو و تغلیظ دره‌زار را بر عهده دارد و با توجه به افزایش رشد پیشرفت فیزیکی پروژه‌های اولویت‌دار شرکت مس از ابتدای سال جاری نقش شرکت نیپک بیش‌ازپیش شده است. گفتنی است طرح سازه سالن کارخانه تغلیظ درآلو که توسط شرکت نیپک طراحی و اجرا شد در نهمین کنفرانس ملی و سومین کنفرانس بین‌المللی سازه و فولاد کشور در سال 1397 رتبه نخست را کسب کرده است. علاوه بر این، برای افزایش ظرفیت تولید شرکت مس به‌طور جد به دنبال فعال کردن معادن کوچک و متوسط است ازاین‌رو نیپک هم تمرکز بر روی حوزه معادن کوچک را به‌عنوان یکی از اهداف مهم نیپک در چشم‌انداز 1404 قرار داده است. این حوزه دارای پتانسیل‌های فراوانی بوده که درگذشته به‌دلیل ضعف سازوکارهای موجود برای راه‌اندازی و به سودآوری رساندن آنها، موردتوجه کافی قرار نگرفته است. اکنون با توجه به تغییر نگاه شرکت ملی صنایع مس و سیاست حمایتی در این خصوص، فضای مناسبی برای فعالیت در این حوزه به وجود آمده است که امید است بتوان با استفاده از این فضا رشد مناسبی در حوزه معادن کوچک به‌عنوان بخشی از سرمایه عظیم کشور به وجود آورد. علاوه بر موارد فوق نیپک برنامه خاصی در خصوص ساخت داخل و بومی‌سازی هم مدنظر قرار داده است.

آیا نیپک تجربه عملی در حوزه معادن کوچک دارد؟

ببینید در حوزه معادن کوچک برای استحصال ماده معدنی بیشتر از فرایند لیچینگ استفاده می‌کنند و در حوزه معادن متوسط از کارخانجات تغلیظ با ظرفیت 20 تا 30 هزار تن استفاده می‌شود. همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم نیپک به یمن دانش فنی کسب کرده در پروژه‌های بزرگ شرکت مس موفق به بومی‌سازی حساس‌ترین حوزه‌های دانش مربوط به فرآوری مواد معدنی ازجمله طراحی کارخانجات لیچینگ و تغلیظ شده و قطعاً در این زمینه نه‌تنها می‌تواند کمک بسیار زیادی به شرکت مس بکند بلکه می‌تواند به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیز این اطمینان را بدهد که نیپک می‌توان در توسعه معادن کوچک نقش مهمی ایفا کند و آماده کمک به‌تمامی فعالان بخش خصوصی برای توسعه معادن کوچک است.

یک نکته قابل‌توجه در زمینه فعالیت‌های شرکت نیپک انتشار کتاب‌های فنی و مهندسی در حوزه لیچینگ و تغلیظ است. با توجه به این رویکرد می‌توان گفت نیپک به حوزه انتشار دانش فنی خود نیز روی آورده است؟

دقیقاً، شرکت نیپک علاوه بر توانمندی‌های ذکرشده در بخش‌های مشاوره و اجرا، دارای توان علمی کم‌نظیری در سطح شرکت‌های هم‌تراز خود در کشور است. گروه مدیران و کارشناسان مجرب و متخصص نیپک، سرمایه علمی قابل اتکایی را برای شرکت به وجود آورده‌اند که اطمینان خاطر مضاعفی را بابت انجام پروژه‌ها در دست اقدام در مشتریان به وجود می‌آورد. «طراحی واحدهای لیچینگ مس»، «مدارهای تغلیظ مولیبدن»، «کارخانه‌های اسیدسولفوریک، طراحی و عملیات واحد» و «مدارهای تغلیظ مولیبدن» چهار جلد کتاب تخصصی در حوزه فرآوری کارخانجات معدنی است که نیپک در این زمینه منتشر کرده است و هم‌اکنون به‌عنوان رفرنس معتبری در این زمینه تبدیل‌شده‌اند.

و سخن آخر...

شرکت نیپک در طول سال‌های فعالیت خود توانسته است با تکیه‌بر نیروی انسانی متخصص و بهره‌مندی از فناوری‌های روز و مدیریت اصولی، در چالش‌برانگیزترین حوزه‌های اجرای پروژه‌های صنعتی، از مطالعات امکان‌سنجی طرح‌ها تا ساخت کامل کارخانجات فرآوری مواد معدنی و صنعتی توانایی‌های خود را به منصه ظهور برساند. بر این اساس و بدون شک نیپک طی سال‌های آینده از رهگذر دانش فنی که از طریق اجرای طرح‌های بزرگ صنعت مس و همچنین همکاری با شرکت‌های بزرگ معدنی دنیا همچون اتوتک و اف ال اشمیت به دست آورده است برای خود نقش تأثیرگذارتری در ساختن ایرانی آباد تعریف، و آماده در اختیار گذاشتن این دانش فنی به‌تمامی سرمایه‌گذاران حوزه معدنی و نفتی برای داشتن ایرانی پیشرفته‌تر است.