تعمیر موتور تولید جهان

به گزارش می‌متالز، رشد تولیدات صنعتی جهان در مدار ماند و نرخ آن در نخستین ماه زمستان ۲۰۲۲ در محدوده ۸/ ۲ درصد تثبیت شد. این عدد با اینکه کمتر از سطح رشد ماه نهم سال ۲۰۲۲ میلادی است، گویای شرایط مناسب صنایع پس از کروناست. سطح کنونی تولیدات صنعتی جهان در فصل آخر ۲۰۲۲ در یکی از بالاترین نقاط طی حدود ۳۰ ماه اخیر قرار گرفته است. شواهد آخرین گزارش یونیدو نشان می‌دهد که برنده واقعی جهش تولید، صنایع دارای تکنولوژی متوسط و بالا هستند که بیشترین جهش را از زمان خروج صنایع از بحران کرونا تجربه کرده اند. در عین حال چین پیروز بازی جهانی تولید در پایان دوره ۱۰ ماه منتهی به اکتبر ۲۰۲۲ است. پس از این کشور، آمریکای جنوبی وضعیت بسیار مناسبی داشته، ضمن اینکه قاره آفریقا بدترین شرایط را حین خروج از کرونا و بازگشت به تولید در سال ۲۰۲۲ تجربه کرده است.

نرخ رشد سالانه تولید جهانی در دهمین ماه از سال ۲۰۲۲ با اینکه در مقایسه با نتایج ماه قبل کاهش اندکی را تجربه کرده است، ولی نشانه‌هایی از پویایی صنایع جهان در سال گذشته دیده می‌شود. بخش‌هایی که موتور اقتصاد جهان بودند و طی سالیان اخیر تا پیش از کرونا وزن بالاتری در افزایش ابعاد سبد صنایع جهان داشتند، دوباره زنده شده و به رونق بازگشته اند. در مهم‌ترین مورد صنعت خودرو و قطعات وابسته بالاترین رشد را در بین همه رشته‌فعالیت‌های صنعتی تجربه کرده است. در کنار این بخش، حوزه تولید قطعات الکترونیکی و هوشمند هم بالاترین رشد را تجربه کرده است. این دو صنعت بسیار پیچیده و تکنولوژیک در حالی در فصل چهارم ۲۰۲۲ وضعیت مناسبی را تجربه کرده‌اند که از آن سو بخش‌هایی نظیر منسوجات، مبلمان، چوب و حوزه تولیدات کاغذی بدترین افت را نسبت به سایر فعالیت‌های صنعتی به ثبت رسانده اند. رشد بخش‌هایی از تولید که با تکنولوژی متوسط و بالا به فعالیت می‌پردازند (مانند خودرو، تلفن‌های هوشمند و ریزپردازنده ها) در حالی در پایان ۱۰ ماهه ۲۰۲۲ به سطح حدود ۶‌درصد رسیده که نرخ رشد صنایع با تکنولوژی تولید پایین (مانند صنعت چوب و فرآورده‌های نفتی) و صنایع با تکنولوژی پایین و متوسط (نظیر صنعت لوازم‌خانگی) به ترتیب به منفی یک‌درصد و ۹/ ۰ درصد رسیده است که بال اصلی جهش شاخص تولید صنعتی جهان را یک صنعت خاص می‌دانند. بنابر گزارش یونیدو، صنعت خودرو به لطف افزایش تولید ۱۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل، توانسته است موتور اصلی پرش تولید صنعتی جهان تا پایان ۱۰ ماه منتهی به اکتبر ۲۰۲۲ باشد.

در آخرین گزارش یونیدو، تصویر تولید جهان به شکلی مناسب ترسیم شده است. دلیل این موضوع رشد مثبت همه پنج‌قاره در کنار احیای صنایع رکودی بوده است. این جهش که پویایی‌های خاصی در خود دارد، گویای به کار افتادن دوباره طیف گسترده‌ای از کارخانجات صنعتی در سراسر جهان است. این وضعیتی است که طی ۳۶ ماه اخیر کم‌سابقه بوده و از تثبیت شرایط جهان پس از کرونا خبر می‌دهد. حتی چین و شرق آسیا هم که تاحدی با مشکلات ناشی از تداوم شیوع ویروس کووید-۱۹ روبه‌رو هستند، رشد مناسبی را تجربه کرده و با شوق بسیاری به فعالیت پرداخته اند. به‌عنوان نمونه قاره آمریکا وضعیت مناسبی را که پس از واکسیناسیون و مهار پاندمی تجربه کرده بود، ادامه داده و حتی به نظر می‌رسد آن را تثبیت کرده است. رشد این قاره در بخش جنوبی ۳/ ۳‌درصد و در بخش شمالی ۶/ ۲ درصد بوده که البته با توجه به حجم بزرگ‌تر اقتصاد قسمت شمالی، رشد این بخش مهم‌تر است.

در قاره اروپا که یکی از کم رمق‌ترین سال‌ها را در زمینه صنعت طی یک‌دهه اخیر پشت سر گذاشته، نرخ رشد تولید ۹/ ۲ درصد بوده است که گرچه چندان بالا نیست، اما با توجه به شرایطی که اروپا در آن گرفتار شده عدد مناسبی است. قاره‌سبز در حالی سال گذشته را به پایان برد که به‌جز جدال‌های مختلف بر سر تعرفه‌های تجاری آمریکا و سایر مناطق، درگیر بحران انرژی و جنگ خانمان سوز اوکراین بود و بخش تولید از این ناحیه فشار‌های بسیاری را تجربه کرد. قاره آفریقا نیز به‌عنوان یکی از مناطق فقیر جهان در سال ۲۰۲۲ روند نه‌چندان مناسب خود را ادامه داد و کم رشدترین بخش جهان از منظر شاخص تولیدات صنعتی یونیدو بود.

آسیا، اما با توجه به توانمندی‌های متعددی که به دست آورده، همچنان موتور رشد اقتصاد جهان است. قاره کهن در حالی نرخ ۹/ ۲ درصدی رشد را به ثبت رسانده که چین بیش از ۴ درصد بر تولیدات صنعتی خود افزوده است. احیای تولید صنعتی در این کشور احتمالا با توجه به دست‌برداشتن از سیاست کوویدصفر در سال آینده تداوم یابد؛ موضوعی که می‌تواند خود به عاملی برای جهش تجارت و تولید در سال ۲۰۲۳ تبدیل شود. در نهایت اینکه مهم‌ترین رخداد گزارش اخیر یونیدو درباره وضعیت تولید در جهان گویای کنار رفتن برخی فعالیت‌ها از رادار سرمایه‌گذاران و افزایش سهم صنایعی دیگر در بین کشور‌ها و فعالان اقتصادی است. مهم‌ترین موضوع در این باره، وضعیتی است که بر کارخانجات تولیدکننده محصولات الکترونیکی و هوشمند عارض و موجب شده است تا به‌رغم بحران تراشه و مساله هزینه بالای ارسال کانتینری کالا، تولید اقلام بسیار پیچیده و پیشرفته‌ای در جهان افزایش یابد.

کالا‌هایی نظیر لپ تاپ، خودرو‌های برقی و بنزینی، قطعات مهندسی و های‌تک در کنار ماشین آلات از مهم‌ترین مواردی بودند که در ۱۰ ماه منتهی به اکتبر ۲۰۲۲ تولید بیشتری داشته و گوی سبقت را از رقبا ربودند. چنین موضوعی به این معناست که احتمالا زنجیره تامین جهانی توانسته است بر بحران‌هایی نظیر چالش کمبود تراشه یا تحویل به‌موقع قطعات و پارت‌های واسطه‌ای فائق آمده و نیاز‌های مصرفی خریداران را پاسخ دهد. اگر این موضوع صحت داشته باشد، به معنی افزایش سرمایه‌گذاری در این حوزه در سال‌جاری و رشد بیشتر این بخش و مزیت‌های بی شمار صنایع فعال در این حوزه هاست. به نظر می‌رسد سال ۲۰۲۳ را باید سال جهش چشمگیر تولیدات فناور و پیچیده دانست. دست کم خودرو، کامپیوتر، ادوات پیشرفته تولید و تلفن همراه از مهم‌ترین کالا‌هایی هستند که از بهبود و ترمیم زنجیره جهانی سود برده اند؛ بنابراین عجیب نیست اگر وضعیت آن‌ها را در سال‌جاری بهتر از گذشته ببینیم. اما با توجه به این وضعیت، معلوم نیست که باید منتظر رشد چشمگیر تولید صنعتی جهان باشیم یا نه. هنوز شر تورم به طور کامل از سر کشور‌ها کم نشده، ضمن اینکه خطر رکود در کمین اقتصاد جهان است. از دیگر سو شکاف پیش آمده میان رشد کالا‌های صنعتی با تکنولوژی پایین و متوسط با نرخ رشد کالا‌های با تکنولوژی بالا در حال اوج گیری است و همین عامل می‌تواند برای صنایع تامین کننده مواد اولیه و قطعات صنایع پیشرو که در کشور‌هایی نظیر آمریکا، چین و نیز قاره سبز هستند، چالش جدی ایجاد کند.

منبع: دنیای اقتصاد