دو عارضه مزمن تجارت خارجی

‌می‌متالز - با به روز‌شدن آمار‌های واردات و صادرات کشور، حجم تجارت خارجی ایران از مرز ۱۰۰میلیارد دلار فراتر رفت. ارزش دقیق کل تجارت خارجی ۱۱ماهه کشور ۱۳‌میلیارد و ۵۰۰میلیون دلار است. آمار‌های گمرک نشان می‌دهد وزن صادرات و واردات کشور کاهش یافته، اما رشد ارزش صادرات و واردات دو رقمی شده‌است.

به گزارش می‌متالز، در یازدهمین ماه از سال‌جاری حجم صادرات غیرنفتی کشور به یک قدمی ۴۹‌میلیارد دلار رسید، حال آنکه واردات به محدوده ۵۴‌میلیارد دلار نزدیک شد. «پیچیدگی اندک و فناوری پایین محصولات صادراتی» در کنار «تنوع اندک محصولات و مقاصد صادراتی و وارداتی» نشان از ادامه همان سیر قبلی در سال‌۱۴۰۱ دارد.

با این‌حال قوت‌گرفتن جریان تجارت خارجی که اولویت سیاستگذار نیز بوده، موضوعی حائزاهمیت است؛ در واقع به‌رغم نصف‌شدن میزان صادرات کشور در بهمن ماه (نسبت به دی۱۴۰۱)، نکته مثبت کارنامه۱۴۰۱ تجارت خارجی ایران رشد حجم تجارت است که خبر از تداوم حیات دادوستد کالایی کشور با جهان دارد. چین با حدود۳۱ و امارات‌متحده‌عربی با حدود ۲۲‌میلیارد دلار بزرگ‌ترین شرکای تجاری ایران در ۱۱ماهه منتهی به بهمن ۱۴۰۱ بوده اند. در سمت صادرات این چین، عراق، ترکیه، امارات‌متحده‌عربی و هند هستند که عمده کالا‌های ایرانی را خریده اند، حال آنکه واردات کشور عمدتا از ۵مبدا امارات‌متحده عربی، چین، ترکیه، هند و آلمان بارگیری شده‌است.

از نکات جالب درباره شرکای تجاری ایران که ۶کشور هستند، سهم ۷۵درصدی از مجموع تجارت خارجی کشور است که گویای تمرکز تجارت کشور روی دامنه محدودی از کشورهاست؛ در واقع از مجموع ۵/ ۱۰۳میلیارد دلار تجارت خارجی ایران، ۶کشور سهمی معادل ۸/ ۷۷میلیارد دلار دارند که این موضوع خبر از آسیب پذیری اقتصاد ایران از مسیر تجارت خارجی می‌دهد. مرور آمار‌های صادرات و واردات کشور در پایان بهمن ۱۴۰۱ نشان می‌دهد در این ماه کل صادرات کشور معادل ۵/ ۳میلیارد دلار بوده که افتی بیش از ۶۶درصد را نشان می‌دهد. این عدد برای دی۱۴۰۱ بیش از ۹میلیارد دلار بوده‌است. از آن‌سو ارزش واردات کشور در این ماه به سطح ۱/ ۵‌میلیارد دلار تنزل پیدا کرده‌است.

این عدد برای ماه دی حدود ۷/ ۵میلیارد دلار بود. به‌طور کلی حجم تجارت خارجی کشور پس از یک ماه توفانی که به یک قدمی ۱۵میلیارد دلار رسید، به محدوده معمول خود بازگشت. کل تجارت خارجی بهمن ماه۱۴۰۱ کشور حدود ۵/ ۸میلیارد دلار بوده‌است.

کارنامه۱۱ماهه تجارت خارجی ایران

رئیس‌کل گمرک ایران تازه‌ترین گزارش از وضعیت تجارت خارجی کشور را تشریح و اعلام کرد: درآمد‌های ارزی کشور از محل صادرات غیرنفتی در ۱۱ ماهه سال‌جاری به حدود ۴۹‌میلیارد دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل افزایش ۲‌۲/ ۱۲درصدی داشته است.

محمد رضوانی فر در تشریح جزئیات آمار تجارت خارجی کشور، به میزان صادرات قطعی کالا‌های غیرنفتی کشور به‌استثنای نفت‌خام، نفت‌کوره و نفت سفید و همچنین بدون احتساب صادرات از محل تجارت چمدانی اشاره کرد و افزود: در ۱۱‌ماهه سال‌جاری صادرات غیرنفتی کشور، بالغ بر ۱۱۱‌میلیون و ۳۰۰‌هزار‌تن و به ارزش ۴۸‌میلیارد و ۸۰۰‌میلیون دلار بوده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال‌۱۴۰۰، کاهش ۱۶/ ۱‌درصدی در وزن و افزایش ۲۲/ ۱۲‌درصدی در ارزش دلاری داشته است؛ بنابراین گزارش، معاون وزیر اقتصاد و رئیس‌کل گمرک ایران به میزان واردات کشور در این مدت اشاره کرد و گفت: واردات کشور در این مدت به میزان ۳۳‌میلیون و ۶۰۰‌هزار‌تن به ارزش ۵۳‌میلیارد و ۷۰۰‌میلیون دلار بوده‌است که کاهش ۶۱/ ۸‌درصدی در وزن و افزایش ۲۸/ ۱۵‌درصدی در ارزش را در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل نشان می‌دهد. رضوانی‌فر با بیان اینکه متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای صادراتی از ۳۸۶ دلار در ۱۱ ماهه سال‌گذشته به ۴۳۹ دلار در ۱۱ ماهه سال‌جاری رسیده است، تاکید کرد: این آمار نشانگر رشد ۵۴/ ۱۳درصدی است و این در حالیست که متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای وارداتی ۱۵۹۷ دلار بوده که نسبت به رقم ۱۲۶۶ دلار در یازده ماهه سال‌گذشته، ۱۴/ ۲۶درصد رشد داشته است.

عمده‌ترین کالا‌های صادراتی

رضوانی فر درخصوص وضعیت صادرات کالا‌های پتروشیمی گفت: در این مدت ۲۱‌میلیارد و ۷۰۰‌میلیون دلار صادرات کالا‌های پتروشیمی صورت‌گرفته‌است که از نظر وزنی ۲۵/ ۴۰درصد و از نظر ارزشی ۴۹/ ۴۴درصد از کل صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می‌دهند. همچنین عمده‌ترین کالای صادراتی گاز طبیعی مایع‌شده به ارزش ۶‌میلیارد و ۸۰۰‌میلیون دلار بوده که سهمی بالغ بر ۹۷/ ۱۳درصد از کل ارزش صادرات را به خود اختصاص داده‌است.

کشور‌های عمده خریدار کالا‌های ایرانی

رئیس‌کل گمرک ایران در ادامه به تشریح جزئیات بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی کشورمان در این مدت پرداخت و افزود: چین با ۱۳‌میلیارد و ۶۰۰‌میلیون دلار، عراق با ۹‌میلیارد و ۴۰۰‌میلیون دلار، ترکیه با ۶‌میلیارد و ۹۰۰‌میلیون دلار، امارات‌متحده‌عربی با ۵‌میلیارد و ۳۰۰‌میلیون دلار و هند با یک‌میلیارد و ۹۰۰‌میلیون دلار بزرگ‌ترین مقاصد کالا‌های صادراتی کشورمان بوده‌اند.

به گفته وی این ۵ کشور در مجموع سهمی در حدود ۴۵/ ۷۳درصد از وزن و ۷۹/ ۷۵درصد از کل ارزش صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

کشور‌های عمده طرف معامله با ایران

دکتر رضوانی‌فر درخصوص کشور‌های عمده طرف معامله با ایران، به‌جزئیات این بخش پرداخت و افزود: ۵ کشور عمده طرف معامله واردات، کشور‌های امارات‌متحده‌عربی با ۱۶‌میلیارد و ۵۰۰‌میلیون دلار، چین با ۱۴‌میلیارد و ۲۰۰‌میلیون دلار، ترکیه با ۵‌میلیارد و ۶۰۰‌میلیون دلار، هند با ۲‌میلیارد و ۶۰۰‌میلیون دلار و آلمان با یک‌میلیارد و ۸۰۰‌میلیون دلار بوده‌است. این ۵ کشور در مجموع از نظر وزنی ۱۸/ ۶۵درصد و از نظر ارزشی ۷۷/ ۷۵درصد از کل واردات کشور را دارا بودند.

آخرین وضعیت واردات کالا‌های اساسی

به گفته رضوانی‌فر میزان واردات کل کالا‌های اساسی در ۱۱‌ماهه سال‌جاری رقمی بالغ بر ۲۲‌میلیون و ۶۰۰‌هزار‌تن و به ارزش ۱۷‌میلیارد و ۸۰۰‌میلیون دلار بوده که با اختصاص ۱۳/ ۶۷درصد از وزن و ۰۸/ ۳۳درصد از ارزش کل واردات، در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل، کاهش ۴۲/ ۱۶درصدی در وزن و افزایش ۳۳/ ۶‌درصدی در ارزش دلاری داشته است.

وی به عمده اقلام کالا‌های اساسی واردشده به کشور اشاره کرد و در تشریح این اقلام گفت: در این مدت اقلام اساسی شامل ذرت، برنج، دانه سویا، گندم، روغن آفتابگردان، جو و کنجاله سویا در فهرست ۱۰قلم اول کالا‌های وارداتی کشور قرار گرفته‌اند و در مجموع از نظر وزنی ۵۱/ ۵۶درصد و از نظر ارزشی ۶۷/ ۲۰درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

منبع: دنیای اقتصاد