کارنامه اشتغال در ۱۴۰۱

به گزارش می‌متالز، در این بازه زمانی جمعیت افرادی که در سن کار هستند، حدودا ۱/ ۱درصد افزایش یافته و شاخص‌های مختلف نیروی کار نیز افزایشی بوده است. برای مثال در بازه زمانی مذکور، نرخ مشارکت اقتصادی رشد ۱/ ۰درصدی، نرخ بیکاری رشد ۳/ ۰درصدی و جمعیت غیر فعال رشد ۹/ ۰درصدی را تجربه کرده است. با این حال جمعیت شاغلان در این بازه زمانی رشدی مشابه رشد جمعیت در سن کار داشته، اما نسبت اشتغال رشد صفر درصدی را تجربه کرده است. یکی دیگر از نکات قابل توجه گزارش اشتغال زمستان ۱۴۰۱ آن است که جمعیت زنان شاغل نسبت به زمستان سال ۱۴۰۰ رشد ۳/ ۰ درصدی را تجربه کرده است. احتمالا زخمی که ویروس کرونا در زمستان سال ۹۸ بر اشتغال زنان وارد کرد، به مرور در حال بهبود است. میزان افزایش یا کاهش اشتغال و بیکاری یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی در هر جامعه است. نرخ بیکاری یکی از شاخص‌هایی است که برای ارزیابی وضعیت اقتصادی کشور و همچنین یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع تلقی می‌شود. بر اساس این گزارش زمانی که از واژه شاغل استفاده می‌شود، منظور افراد دارای سن ۱۵ ساله یا بیشتری هستند که در طول هفته مرجع، بر اساس تعاریف رایج کار، یک ساعت کار کرده یا بنا به دلایلی به‌طور موقت کارشان را ترک کرده باشند. همچنین به افرادی که بدون دریافت مزد برای یکی از اعضای خانوار خود که با او نسبت خویشاوندی دارند، کار می‌کنند و کارآموزانی که در دوره کار آموزی فعالیتی در ارتباط با فعالیت موسسه محل کار آموزی انجام می‌دهند، یعنی به‌طور مستقیم در تولید کالا یا خدماتی سهمی هستند جزو شاغلان محسوب می‌شوند.

علاوه بر آن محصلانی که در هفته مرجع کار کرده‌اند و تمام افرادی که در نیرو‌های مسلح به صورت کادر دائم یا موقت خدمت می‌کنند، جزو افراد شاغل محسوب می‌شوند. همچنین زمانی که از افراد بیکار صحبت می‌شود، منظور افراد ۱۵ ساله و بیشتر هستند که به صورت همزمان دارای ۳ ضابطه است. این سه ضابطه عبارت است از اینکه فرد در هفته مرجعع فاقد کار باشد، در هفته مرجع و ۳ هفته قبل از آن جویای کار باشد و در هفته مرجع یا هفته پس از آن برای اشتغال مزد بگیری یا خود اشتغالی آماده برای کار باشد. علاوه بر این‌ها به افرادی که به‌دلیل آغاز به کار در آینده یا انتظار بازگشت به شغل قبلی جویای کار نبوده، ولی فاقد کار و آماده برای کار بوده‌اند نیز بیکار گفته می‌شود.

رشدی متناسب با افزایش جمعیت

نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در زمستان سال گذشته توسط مرکز آمار منتشر شده است. این گزارش نشان می‌دهد که جمعیت در سن کار یا به عبارتی جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در زمستان سال ۱۴۰۱ نسبت به زمستان سال ۱۴۰۰ حدودا ۷۳۵ هزار نفر افزایش یافته است. این افزایش جمعیت به خوبی خود را در شاخص‌های مختلف نیروی کار نشان می‌دهد. در همین بازه زمانی تعداد افرادی که مشارکت اقتصادی داشته‌اند، افزایش ۱/ ۰ درصدی داشته است. حدودا ۳۵۶ هزار نفر به جمعیت غیر فعال اقتصادی اضافه شده و ۲۶۲ هزار نفر به تعداد شاغلان افزوده شده است. همچنین در این بازه زمانی نرخ بیکاری افزایش ۳/ ۰ درصدی داشته است. در واقع می‌توان گفت که شاخص‌های اصلی نیروی کار نسبت به زمستان سال گذشته رشد داشته‌اند. با این حال این رشد بسیار آرام بوده است. همچنین نکته قابل توجه آن است که رشد شاخص‌های اشتغال به‌دلیل افزایش جمعیت افرادی که در سن اشتغال قرار دارند است و این افزایش جمعیت رشد بیکاران را نیز شامل شده است.

افزایش سهم اشتغال خدمات

گزارش مرکز آمار به بررسی تغییرات اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور نیز پرداخته است. بر این اساس از زمستان سال ۱۴۰۰ تا زمستان سال گذشته سهم اشتغال در بخش کشاورزی، رشد منفی ۵/ ۱ درصدی داشته است. با توجه به تغییرات اقلیمی و همچنین بحران آب و سنتی بودن کشاورزی در ایران، این کاهش سهم قابل فهم است. از سوی دیگر سهم اشتغال در بخش صنعت نیز کاهشی بوده و رشد منفی ۴/ ۰ درصدی را تجربه کرده است. این مساله تا حدودی نگران‌کننده است. دلیل نگرانی نیز آن است که در سال‌های گذشته عوامل مختلفی مانند تحریم‌های اقتصادی مانعی برای سرمایه‌گذاری در بخش صنعت شده و همین امر صنعت کشور را در سراشیبی قرار می‌دهد و موجب می‌شود که افراد کمتری دراین قسمت اشتغال داشته باشند.

همزمان با کاهش سهم اشتغال در کشاورزی و صنعت سهم اشتغال در بخش خدمات رشد ۲/ ۱ درصدی را تجربه کرده است. همچنین این گزارش بیان می‌کند که نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان آموزش عالی در زمستان سال گذشته ۸/ ۱۲ درصد بوده است. جمعیت این دسته از بیکاران در حال حاضر ۹۴۰ هزار نفر است. ۲/ ۹ درصد از این فارغ‌التحصیلان بیکار را مردان و ۹/ ۲۰ درصد آنان را زنان تشکیل داده‌اند. مقایسه نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان در زمستان سال گذشته و زمستان سال ۱۴۰۰ نشان‌دهنده آن است که نرخ بیکاری این افراد رشد منفی ۲/ ۰ درصدی داشته است. در زمستان ۱۴۰۱ سهم جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران ۲/ ۳۷ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که نسبت به فصل مشابه سال ۹/ ۰ درصد کاهش داشته است.

منبع: دنیای اقتصاد