چالش‌های کارگری

به گزارش متالز، اگرچه با توجه به وضعیت سخت معیشتی و تورم، کارگران امروز تا خط فقر و خط بلند تورم فاصله بسیاری دارند، اما کماکان شاهد فداکاری‌های این قشر زحمتکش در عرصه‌های مختلف هستیم و به‌جز کار روزانه در دوشادوش آنان نمی‌توان از درد‌ها و مشکلاتشان آگاه شد، که در این زمینه لازم است مسئولین کشور حضور عینی و قابل‌توجهی در کنار آن‌ها داشته باشند تا از نزدیک با مشکلاتشان آشنا شوند. کارگران صرفا درگیر مشکلات اقتصادی نیز نیستند و چالش‌های خطرآفرین کاری نیز یکی از موانع آن‌هاست. هرچند در استان اصفهان فولاد مبارکه پیشتاز ایمنی کارگران شده و بدون هیچ‌گونه حادثه در صدر ایمنی کار استان قرار دارد.

آمار کارگران کشته‌شده در محیط کار به علت نقص‌های فنی و آمار نگران‌کننده از خودکشی‌ها در این زمینه به علت محرومیت‌ها باعث می‌شود وزارت کار بیش از هر زمان نسبت به انجام وظایف خود در مقابل این قشر زحمتکش توجه داشته باشد. مطالبه بهبود و ترمیم دستمزد، عمری به درازای صنعت و شکل‌گیری اولین صنایع در ایران دارد. در طول تاریخ کار و کارگری ایران به‌ویژه در حوزه نفت و پتروشیمی، کارگران به اشکال مختلف گفته‌اند که ما انسانیم، ماشین نیستیم!

ماشین‌ها احساس ندارند، خسته نمی‌شوند، به فکر اجاره ماه بعد نیستند، زندگی‌شان به مساعده کارفرما بستگی ندارد! حالا که انسانیم و شهروند، باید از حق‌وحقوق انسانی و شهروندی برخوردار باشیم، داشتن حداقلی از زندگی و معیشت حق انسانی و شهروندی هر ایرانی است، کارفرما‌ها در هر عصر و زمانه‌ای، اما به پشتوانه قوانین شورای عالی کار، لابی‌های قدرتمند خود در لایه‌ها و سطوح مختلف سیاسی و پول، از تحقق مطالبات کارگران سر باز زده‌اند. نتیجه تداوم نابرابری و وخامت شرایط معیشت کارگران، چیزی جز خودکشی ناشی از درماندگی، مرگ حین کار به دلایل ایمنی و مرگ تدریجی به خاطر فقر نیست.

علیرضا محجوب، دبیر کل خانه درباره چالش‌های روز کار با اشاره به اینکه روز کارگر، تعطیل رسمی برای کارگران است گفته است: روز کارگر بر اساس قانون کار، روز تعطیل رسمی برای کارگران محسوب می‌شود و کارفرمایان حق ندارند در این روز کارگران را وادار به کار کنند. وی با اشاره به ماده ۶۳ قانون کار جمهوری اسلامی ایران اظهار‌کرد: علاوه بر تعطیلات رسمی کشور، روز کارگر (۱۱ اردیبهشت) نیز جزء تعطیلات رسمی کارگران به‌حساب می‌آید؛ بنابراین کارگران در این روز مانند جمعه‌ها، تعطیل هستند و می‌توانند از تنها روز خود در سال استفاده کنند.

وی بابیان اینکه طبق قانون کارفرمایی اجازه ندارد کارگر را به‌اضافه‌کاری وادار کند گفت: هرچند کارفرمایان و پیمانکاران، این روز را به‌مثابه یک روز کاری برای کارگران تلقی کرده و آن‌ها را بعضاً مجبور به کار می‌کنند، اما قانون کار تأکید بر تعطیل رسمی برای کارگران دارد. محجوب گفت: روز جهانی کارگر بر اساس قوانین قانون کار برای کارگرانی که تابع این قانون هستند روز تعطیل محسوب می‌شود که مزد آن نیز مطابق ایام تعطیل سال باید به کارگران پرداخت شود و اگر به هر دلیلی کارخانه‌ای تعطیل نشود، اولاً باید حضور در کار کارگران با توافق بین کارگران و کارفرما باشد و ثانیاً و مطابق اضافه‌کاری در روز تعطیل برای کارگران محاسبه شود.

به نظر می‌رسد رفع اولین مشکل کارگران یعنی دستمزد ناعادلانه تابع برطرف شدن دومین مشکل یعنی ضعف‌های تشکل‌های کارگری است. مهم‌ترین ضعف تشکل‌های کارگری که باعث ناکارآمدی و فقدان این نهاد‌ها شده است نبود امنیت شغلی است کارگری که با قرارداد موقت سه ماه یا یک سال مشغول کار است اگر عضو فعالی در تشکل صنفی کارگاه باشد اخراج می‌شود. به دلیل نبود امنیت شغلی تشکل‌های صنفی حتی درون کارگاه‌ها کارکردی ندارند تا در حالت متعالی بتوانند در شورای عالی کار از دستمزد واقعی دفاع کنند پس بدون طی مشکل امنیت شغلی تشکل ساخته نمی‌شود که قدرت مبارزه برای واقعی کردن دستمزد را داشته باشد.

مرتضی افقه، اقتصاددان، درباره چالش‌های اقتصادی کارگران گفته است: دولت باید با اختصاص تسهیلات، معافیت‌ها و تشویق‌های مالیاتی و بیمه‌ای، بخشی از درآمد را صرف کمک به تولید کند و به واحد‌ها و بنگاه‌های کوچک و متوسط یاری برساند. مزد کارگران در چند سال گذشته به‌اندازه نرخ تورم افزایش نیافته بود. دستمزد تیغ دو لبه‌ای است که تعیین آن با حضور جامعه کارگری و کارفرمایی نیاز به‌دقت و ظرافت دارد، که از نظر مشارکت سه‌جانبه مطلوب است. برای اینکه تولیدکنندگان دچار مشکلاتی از قبیل تعطیلی کارگاه‌ها و تعدیل نیرو نشوند، باید سیاست‌های تشویقی و حمایتی از سوی کارفرمایان انجام شود تا برای نیروی کار درآمد، افزایش بهره‌وری و انگیزه به دنبال داشته باشد؛ ضمن اینکه واحد‌های بزرگ به لحاظ سرمایه، چون وضعیت خوبی دارند با افزایش دستمزد به مشکل بر نخواهند خورد.

منبع: دنیای اقتصاد