ایجاد انقلاب معدنی به نگاه ملی نیاز دارد

به گزارش می متالز، به‌عنوان نمونه، اگر گفته می‌شود ایران حدود 50 میلیارد تن ذخایر معدنی در اختیار دارد، اما سالیانه فقط 400 میلیون تن از این مواد معدنی استخراج می‌شود؛ به این معنی است که میزان استفاده بخش معدن از پتانسیل‌های موجود، کمتر از یک درصد است. در حال حاضر ذخایر نفت و گاز به‌عنوان یک نعمت خدادادی، سهم بسیاری در اقتصاد کشور و تولید ناخالص داخلی دارد. آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد متاسفانه بخش معدن در اقتصاد کشور و تولید ناخالص داخلی در 3 ماه نخست سال تنها حدود 0.8 درصد سهم داشته است. این در شرایطی است که همه مسئولان امر بر نیاز به ایجاد یک انقلاب در بخش معدن تاکید می‌کنند که متاسفانه در عمل چنین اتفاقی نمی‌افتد. اگر سهم بخش معدن در تولید ناخالص داخلی طی 10 سال گذشته مورد بررسی قرار گیرد، مشخص می‌شود در این مدت سهم بخش معدن در تولید ناخالص داخلی روندی کاهشی داشته است.

فرآیند اکتشاف پیشرفته و استخراج به تکنولوژی‎ روز و از سوی دیگر، برخورداری از تکنولوژی نیز به سرمایه‌گذاری نیاز دارد. علاوه بر این، برای بهره‌برداری از پتانسیل‌های کشور باید برنامه‌ریزی‌های لازم با استراتژی‌های قابل قبول انجام شود. همه معادن بزرگ در حال استخراج کشور، سطحی هستند. ضمن اینکه بسیاری از این ذخایر سطحی استخراج شده‌اند یا در حال استخراج هستند. باید توجه داشت که اکتشاف معادن کوچک هم هزینه کمتری نیاز دارد و هم در بهره‌برداری از آن‌ها نیازی به استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته نیست. در حال حاضر شرایط بخش معدن به‌گونه‌ای است که باید به‌سمت اکتشاف و استخراج معادن عمیق برویم که به تکنولوژی روز و تجهیزات پیشرفته نیاز دارد.

برای پیشبرد اکتشافات باید برنامه‌های متولیان سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف مشخص شود. برای این سرمایه‌گذاری‌ها نیز باید دولت، بخش خصوصی و همه سرمایه‌گذاران پا به میدان عمل بگذارند.

ایجاد یک کنسرسیوم برای سرمایه‌گذاری در اکتشافات

از آنجا که مقوله اکتشاف دارای ریسک بوده و نیاز به سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی دارد، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات با ایمیدرو در این زمینه مذاکراتی انجام داده است. از این‌رو، تصمیم بر آن شده که یک کنسرسیوم اکتشافی از شرکت‌های بزرگ معدنی یعنی چادرملو، گل‌گهر، آهن و فولاد ارفع، سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، صبانور، فولاد مبارکه، گهرزمین، ذوب آهن، سرمایه‌گذاری امید، سرمایه‌گذاری غدیر و میدکو به‌عنوان متولیان بخش معدن و صنایع معدنی کشور تشکیل شود. این فرآیند در سال جاری پیگیری شد و کنسرسیوم مزبور با هدف سرمایه‌گذاری روی اکتشافات معادن عمیق شکل گرفت و در این زمینه بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و ایمیدرو مذاکرات و مکاتبات لازم انجام شد تا یک شرکت مشترک تشکیل شود. با توجه به روند کاری این کنسرسیوم، به‌نظر می‌رسد تشکیل یک شرکت نزدیک است. اما با توجه به تغییراتی که در مدیریت ایمیدرو و نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت رخ داد، تشکیل این شرکت اندکی عقب افتاد. با این حال رایزنی‌هایی با مدیران و متولیان جدید انجام شده تا این کنسرسیوم به نتیجه برسد. با این تدبیر، به‌نظر می‌رسد خلأ سرمایه‌گذاری در بخش اکتشاف و استخراج معادن به‌ویژه در زمینه سنگ‌آهن که تخصص گروه سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات است، برطرف شود.

برای تسهیل در امر اکتشاف، مناطق مختلف کشور از سوی دولت پهنه‌بندی شده‌اند. با توجه به داده‌هایی که ایمیدرو از زمین‌شناسی پهنه‌های گوناگون در اختیار دارد، می‌تواند این داده‌ها را به شرکت‌های زیرمجموعه خود ارائه دهد تا شروع کار برای کنسرسیوم اکتشافی تسهیل شود. ناگفته نماند که اکتشاف معدن همواره با بالاترین ریسک در میان حلقه‌های زنجیره ارزش‌افزوده معدنی همراه است که شرکت‌های موجود در کنسرسیوم حاضر به قبول آن شده‌اند. در صورتی که این طرح به نتیجه مطلوبی برسد، سود بالایی نصیب این شرکت‌ها خواهد شد. اگر رویکرد دولت استفاده از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در اکتشافات است، باید با شرکت‌های اکتشافی همکاری تنگاتنگی داشته باشد. همچنان‌که تا کنون، این همکاری برای شرکت اکتشافی کنسرسیوم از سوی نهادهای مسئول مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت و ایمیدرو مطلوب بوده است.