توسعه ابزارهای مالی بورس کالا به سود صنعت فولاد

به گزارش می متالز به نقل از «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، علاوه بر این، بورس‌های کالایی امروزه با انتشار اوراق گوناگون و ایجاد بازارهای مالی مانند آتی و آپشن به جای اینکه کالا را مورد معامله قرار دهند، ریسک معاملات را به این بازارها معطوف کرده‌اند و سفته‌بازان برای سود بردن از نوسان قیمت‌ها به این بازارها مراجعه می‌کنند.

یکی از کالاهای پرمصرف که در بورس کالا عرضه می‌شود، فولاد است و از نگاه کارشناسان، این بخش صنعت توانسته است که از مزیت‌های بورس کالا بهره ببرد. تاکنون ذوب‌آهن اصفهان ۱۵۰ میلیارد تومان با انتشار اوراق سلف موازی استاندارد از طریق بورس کالا تأمین مالی کرده است و از سوی دیگر، به اعتقاد دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد، بورس کالا طی سال‌های اخیر توانسته به مرجع قیمت فولاد در کشور تبدیل شود. درباره نقش بورس کالا در معاملات فولاد و مزیت‌هایی که این بورس می‌تواند برای بازار این کالا ایجاد کند با «رسول خلیفه سلطانی» دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به گفت‌وگو نشسته‌ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید:

به اعتقاد شما بورس کالا چه جایگاهی در صنعت فولاد کشور دارد؟ فعالان صنعت فولاد از کدام یک از مزیت‌های بورس کالا تاکنون بهره برده‌اند؟

در بسیاری از اقتصادهای مهم دنیا، بورس‌های کالایی و سرآمد آن‌ها بورس فلزات لندن در زمینه ساماندهی بازار فولاد نقش مهمی ایفا می‌کنند. بورس کالای ایران نیز با راه‌اندازی معاملات فلزات در سال‌های دور سعی بر ساماندهی بازار فلزات کرد. فولاد نیز به عنوان یکی از فلزات مهم و پرمصرف در صنایع گوناگون یکی از کالاهایی بود که از همان ابتدا در این بازار مورد معامله قرار می‌گرفت.

پیش از ایجاد بورس کالا، از آنجایی که حجم عرضه فولاد به بازار محدود بود، کسانی که سرمایه بیشتری در اختیار داشتند، عمده فولاد تولیدشده در کشور را خریداری می‌کردند و بر این اساس مصرف‌کننده نهایی و صنعتگران باید فولاد مورد نیاز خود را از این تجار تأمین می‌کردند؛ در واقع تجار بزرگ به عنوان یک واسطه، فولاد را با قیمت پایین‌تر از تولیدکنندگانی مانند شرکت ذوب‌آهن اصفهان و فولاد مبارکه اصفهان پیش‌خرید می‌کردند و پس از تحویل که حدود چهار ماه بعد بود و با سود بیش از ۳۰ درصد، آن را به مصرف‌کنندگان می‌فروختند. علاوه بر این، مناقصاتی برای خرید فولاد برگزار می‌شد که مشکلات زیادی را در پی داشت؛ بنابراین، عرضه و معامله فولاد در بورس کالا تاکنون این دو مشکل عمده را حل کرده است؛ یعنی علاوه بر حذف واسطه‌ها، توانسته شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان بزرگی را که در عمل به برگزاری مناقصه در معاملات بزرگ الزام دارند، نجات داده تا آن‌ها به صورت شفاف خرید و فروش کنند.

بورس کالای ایران، شرکت‌ها را از انجام تشریفات معاملات نجات داده و اجازه می‌دهد تا شرکت‌ها به صورت شفاف و مستقیم به معامله بپردازند. مکانیزم بورس کالا در سال‌های گذشته، مشکلات فروش و کشف قیمت محصولات شرکت‌های فولادی را نیز برطرف کرده است.

به نظر کارشناسان شفافیت آماری و معاملاتی یکی از ارمغان‌های بورس کالا برای مبادلات کالایی به شمار می‌رود، نظر شما در این باره چیست؟

بورس کالای ایران در معاملات مختلف به خصوص دادوستدهای حجیم به شفافیت بازار کمک به سزایی کرده است؛ به بیان دقیق‌تر، انجام معاملات در بورس کالا، علاوه بر اینکه شفافیت آماری و مالیاتی به همراه داشته است، در ارتباط با حجم مصرف و مدیریت بازار نیز قدرت پیش‌بینی را افزایش می‌دهد.

آیا بورس کالا در حال حاضر به مرجع قیمت فولاد در کشور تبدیل شده است؟

اگر بازار فولاد را به سه بخش عمده فروشی کلان، عمده‌فروشی متوسط و خرده‌فروشی تقسیم کنیم، بورس کالا در معاملات بخش عمده‌فروشی کلان مرجع قیمتی به شمار می‌رود؛ یعنی قیمت فولاد مورد معامله بورس در بازار کلان عمده‌فروشی مبنای قیمت فولاد در کشور قرار گرفته است. ناگفته نماند، باید توجه داشته باشیم که معاملات فولاد در بورس کالا به صورت عمده بوده و تاکنون عرضه‌ها و مصرف‌کنندگان خرد در تالار بورس حضور گسترده‌ای نداشته‌اند، از این رو، باید تأکید کنم که بورس کالا طی سال‌های گذشته توانسته است که عرضه و تقاضای فولاد در سطح کلان را ساماندهی کند و در زمینه مدیریت بازار و در حیطه وظایف خود موفق عمل کرده است.

تأمین مالی فولادسازان از طریق بورس کالا را چگونه می‌بینید؟ تاکنون ۱۵۰ میلیارد تومان اوراق سلف موازی برای ذوب‌آهن اصفهان منتشر شده است.

بورس کالا اقدامات مثبتی در راستای طراحی و اجرای ابزارهای جدید مالی انجام داده است که این اتفاق می‌تواند به صنایع مختلف کمک کند؛ بنابراین، شرکت‌های تولیدکننده برای تأمین مالی باید از ابزارهای بازار سرمایه استفاده کنند تا این روش به مرور در بین طیف وسیعی از فعالان اقتصادی جای ثابتی باز کند. معتقدم که بورس کالا می‌تواند برای تأمین مالی صنعت فولاد در بازار داخلی و حتی خارجی تأثیرگذار باشد.

تأمین مالی از طریق اوراق سلف موازی استاندارد، یکی از روش‌های نوین تأمین مالی برای صنایع به شمار می‌رود. تاکنون عمده تأمین مالی شرکت‌ها از طریق تسهیلات بانکی انجام شده که با ایجاد و راه‌اندازی اوراق سلف موازی استاندارد، یک انتخاب جدید پیش روی صنعتگران کشور قرار گرفته است؛ از مزیت‌های این روش می‌توان به دریافت آنی و کم بودن تشریفات اداری اشاره کرد. آنچه انتظار می‌رود، انتشار این اوراق برای شرکت‌های کوچک‌تر است؛ یعنی باید همه شرکت‌های تولیدکننده بتوانند از این مزیت استفاده کنند؛ به عبارتی، با توجه به سازوکارهای بورس کالا باید تأمین مالی تولیدکنندگان صنایع مختلف از طریق بورس کالا و با قیمت مناسب صورت بگیرد تا تأمین مالی از طریق بورس جایگزین تأمین مالی از طریق بانک‌ها شود.

به نظر شما این روش تأمین مالی از دریافت تسهیلات بانکی کارآمدتر نیست؟

به اعتقاد من هر نوع تسهیلاتی در جایگاه خود ارزشمند است و به رشد صنایع کمک می‌کند. انتشار این اوراق نباید به بسته شدن در بانک‌ها به روی متقاضیان دریافت تسهیلات منجر شود و بانک‌ها نیز باید مانند سابق به متقاضیان تسهیلات ارائه کنند.

بورس کالا درصدد توسعه بازارهای مالی از جمله معاملات گواهی سپرده کالایی، آتی و آپشن برای کالاها و محصولات مختلف است، نظر شما در این باره چیست؟

خوشبختانه امروز بورس در مسیر توسعه ابزارهای مالی قدم برداشته است که به طور قطع به توسعه بازار کالاها منجر خواهد شد؛ اما باید در نظر داشته باشیم که آیا بازار یک محصول و فعالان آن آمادگی به کارگیری ابزارهایی مانند قراردادهای آتی و آپشن را دارند یا خیر. معتقدم که باید ظرفیت بازار و فعالان آن مورد سنجش قرار گیرد تا بتوان برای یک محصول قرارداد آتی و آپشن و معاملات گواهی سپرده کالایی ایجاد کرد؛ اما در مجموع، ایجاد چنین بازارهایی برای هر کالایی ریسک بازار و سفته‌بازی را از بازار فیزیکی جذب خود خواهد کرد؛ یعنی کسانی که می‌خواهند از نوسانات قیمت یک محصول سود ببرند به جای اینکه خود کالا را ذخیره و انبار کنند و موجب کمیابی محصول در بازار شوند، در بازار آتی و آپشن حضور پیدا خواهند کرد. ناگفته نماند که آغاز به کار ابزارهای مالی از سوی بورس کالا، سختی‌هایی به همراه خواهد داشت، ولی به مرور با فرهنگ‌سازی و به‌کارگیری این ابزارها از سوی عده‌ای محدود، شاهد رونق استفاده از این ابزارها خواهیم بود.

پیش‌بینی شما درباره وضع سال آینده بازار فولاد چیست؟

معتقدم که صادرات فولاد در سال آینده بیشتر از امسال خواهد شد. طی سال ۹۵ با صادرات حدود 5.5 میلیون تن فولاد شاهد رشد ۲۵ درصدی در حجم صادرات این محصول بودیم و در سال آینده فکر می‌کنم که این رقم باز هم افزایش یابد.

به اعتقاد شما با عرضه فولاد در رینگ صادراتی بورس کالا می‌توان به رشد صادرات این کالا کمک کرد؟

برای افزایش صادرات از طریق بورس کالا باید کارهای زیادی صورت گیرد که مهم‌ترین آن حمایت دولت و هماهنگی با فولادسازان است. همچنین، در حال حاضر تالار صادراتی بورس کالا در جزیره کیش آن طور که باید و شاید برای فعالان صنعت فولاد و همچنین سرمایه‌گذاران در منطقه شناخته شده نیست که برای توسعه آن باید اقداماتی صورت گیرد؛ به اعتقاد بنده برای صادرات باید از کانال مختلف استفاده شود که بورس کالا نیز می‌تواند یکی از شریان‌های اصلی در این زمینه باشد.