تحمیل هزینه‌های سرسام‌آور ماشین‌آلات فرسوده بر عملیات معدنکاری

به گزارش می‌متالز، حسین فراهانی، کارشناس استخراج شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، در یادداشتی بر تحمیل هزینه‌های سرسام‌آور ماشین‌آلات فرسوده بر عملیات معدنکاری تاکید کرد و نوشت:

معدنکاری منبعی از کالا‌های معدنی است که همه کشور‌ها آن را برای حفظ و بهبود استاندار‌های زندگی خود ضروری می­‌دانند و از این مواد معدنی برای ساخت جاده‌­ها، بیمارستان‌­ها، خودرو، خانه، تولید برق و ارائه بسیاری از کالا‌ها و خدماتی که مصرف‌کنندگان از آن لذت می‌­برند، استفاده می‌کنند؛ لذا این صنعت با چالش‌­های پیچیده‌ای از هر جهت مواجه است؛ از جمله این چالش‌ها فشار‌های محیطی و تغییرات آب‌وهوایی، جنگ‌­های تجاری، تقاضای متغیر و نامشخص، تغییرات فناوری، کمبود ماشین‌آلات و مهارت‌­های تعمیر و نگهداری و… را می‌­­توان نام برد که پرداختن به این چالش‌­ها یک اولویت برای پایداری بلندمدت معادن است.

ایران در دهه اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در بخش معدن و صنایع معدنی داشته و به دنبال افزایش صادرات مواد معدنی فرآوری‌شده به جای مواد خام است. اهداف چشم‌انداز ۲۰۲۵ ایران شامل افزایش تولید سالانه به ۵۵ میلیون تن فولاد خام، ۸۰۰ هزار تن کاتد مس، ۱.۵ میلیون تن آلومینیوم، ۳۰۰ هزار تن روی و ۵۰۰ کیلوگرم طلا است.

تحقق این امر نیازمند افزایش اکتشافات و در ادامه افزایش میزان تولید مواد اولیه می‌­باشد؛ افزایش تولید در معادن به شدت به استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات تخصصی برای استخراج مواد معدنی و منابع از زمین متکی است. اثربخشی این ماشین‌آلات و تجهیزات تاثیر مستقیمی بر کارایی و بهره‌­وری عملیات معدنی و همچنین ایمنی کارگران و محیط زیست دارد.

در اکثر معادن فلزی، قسمت­‌های پرعیار و سطحی سنگ معدن استخراج شده و میانگین عیار معادن کاهش یافته و میزان باطله‌برداری و حجم استخراجی معادن بیشتر شده است؛ لذا بهره­‌برداری از این معادن نیازمند استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات پیچیده‌تر می‌­باشد و یا ممکن است جهت افزایش بهره‌­وری و افزایش میزان تولید، تمام تجهیزات قدیمی را با تجهیزات جدید جایگزین کنند.

یکی از هزینه‌های اصلی معدن مربوط به خرید و استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات است که بخش عمده سرمایه یک فعالیت معدنی را تشکیل می­‌دهد. انتخاب ناوگان مناسب، به گونه‌­ای که نیاز‌های تولیدی یک معدن را به حداقل برساند، یکی از چالش‌­های واقعی برنامه‌ریزان معدن است؛ بدین ترتیب با انتخاب ناوگان مناسب ماشین‌آلات و کاربرد آن­ها می‌­تواند هزینه‌های سرمایه‌ای و عملیاتی را به حداقل برساند.

شایان ذکر است هزینه‌های معدن­کاری ارتباط مستقیمی با تجهیزات، ماشین‌آلات و تعمیرات و نگهداری آن­ها دارد؛ از این رو هرچقدر هزینه ماشین‌آلات برای فعال معدنی بالاتر باشد، هزینه تمام‌شده تولید مواد معدنی نیز افزایش می‌­یابد. به دلیل کمبود ماشین‌آلات و قیمت‌های خرید سرسام‌آور و علاوه‌برآن افزایش اجاره‌بها ماشین‌آلات، فعال‌شدن معادن کوچک و متوسط به صرفه نیست. در نهایت، معدنکار معدن و مواد اولیه را در اختیار دارد، اما به دلیل گرانی ماشین‌آلات و افزایش بهای استخراج، برداشت و استخراج برای او صرفه اقتصادی ندارد.

در این راستا یکی از مشکلات اصلی حوزه معادن در ایران کمبود ماشین‌آلات و عدم ارائه خدمات پس از فروش در برند‌های معروف دنیا می­‌باشد. برند‌های معروف ماشین‌آلات، به علت تحریم‌­ها خدمات مطلوب به ما عرضه نمی‌کنند و همچنین با مشکل تامین قطعات روبه‌رو هستیم. از طرفی ممنوعیت و محدودیت برای واردات ماشین‌آلات معدنی، باعث شده قیمت ماشین‌آلات در داخل کشور سه تا چهار برابر قیمت جهانی شود و در عمل تامین ماشین‌آلات را برای بسیاری از فعالان معدنی دشوار کرده است؛ به همین دلیل شرایط انتخاب محدود است و ناچار به انتخاب دستگاه­‌هایی هستیم که خدمات پس از فروش و تامین قطعات را دارند.

در این میان، ماشین‌­آلات چینی و تجهیزات مربوط به آن توسط برخی شرکت‌ها وارد کشور شده و در داخل مونتاژ می‌­شوند که مطابق مطالعات انجام شده در معادن مختلف دارای مشکلات زیادی هستند که باعث توقف فعالیت­‌های معدنی می‌­شود و از کارافتادگی این ماشین‌آلات زیان بسیار سنگینی را به معدنکاران تحمیل می‌کند؛ ضمن آنکه تولید و مونتاژ آن­ها محدود است و پاسخگوی نیاز‌های معادن نیستند.

با توجه به مشکلات بیان‌شده، معدنکاران تمایل بیشتری به استفاده از ماشین‌آلات دست‌دوم با برند‌های مطرح دنیا دارند تا بتوانند نیاز‌های خود را برطرف کنند. در صورتی که ماشین‌آلاتی که در حال حاضر در معادن مشغول به کار هستند، فرسوده شده و نیازمند نوسازی و یا تعویض از طریق واردات بوده و از رده خارج شده‌اند و هزینه‌های آن­ها بیشتر از کارکردشان است و همچنین هزینه سرسام‌آور اجاره‌بها نیز باعث شده هزینه تمام‌شده تولید مواد معدنی افزایش یابد؛ بنابراین برای رسیدن به چشم‌انداز ۱۴۰۴، نیازمند واردات و نوسازی ماشین‌آلات با برند‌های روز دنیا هستیم تا با افزایش حجم تولید، کاهش هزینه تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات و ایمنی بالاتر، هزینه‌های معدنکاری را کاهش دهیم.

منبع: سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات