ریزش بورس در سالگرد سقوط

به گزارش می‌متالز، افت روز گذشته بورس، بیشترین کاهش از ۲۶تیرماه سال جاری بوده است. به این ترتیب در سالگرد سومین سال سقوط بورس تهران در سال۹۹، بازار بار دیگر با کاهش ارتفاع نماگر‌ها و قیمت‏ها همراه شد. در کنار عواملی نظیر نااطمینانی به سرمایه‌گذاری در بازار سهام و سیاستگذاری نامناسب بورسی، به نظر می‌رسد مهم‌ترین عاملی که باعث افت شاخص بورس شده، انتشار خبر توافق ایران و آمریکا و آزادسازی ۶میلیارد دلار از منابع ارزی ایران است. روز گذشته دلار با افت قیمت روبه‌رو شد و بورس نیز متاثر از این رویداد کاهشی شد. با مخابره خبر توافق ایران و آمریکا برای تبادل زندانی‏ها و آزادسازی منابع مسدودشده ایران در کره‏جنوبی، اسکناس آمریکایی وارد کانال ۴۸هزار تومان شد و بورس تهران نیز به موازات سایر بازار‌های دارایی از این ناحیه تحت تاثیر قرار گرفت.

بورس تهران در نخستین روز از هفته با کاهش قیمت‌ها همراه شد. عمده دلیل افت بورس تهران نیز به اخبار سیاسی و به موازات آن نزول دلار وابسته بود. شامگاه پنج‌شنبه خبری در روزنامه نیویورک‌تایمز منتشر شد که در حکم واردکردن یک شوک به افکار عمومی بود. در این خبر عنوان‌شده بود که ایران و آمریکا درخصوص تبادل زندانیان به توافق دست‌یافته‌اند و ۶‌میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران در کره‌جنوبی آزاد خواهد شد.

انتشار این خبر به منزله تزریق مجدد خون به شاهرگ مذاکرات به بن بست رسیده بود و اثر روانی مثبت منتج از این ماجرا، بار دیگر بازار‌ها را با شوک همراه کرد.

در هفته‌های اخیر، انتظارات و امیدواری به تفاهم تهران و واشنگتن کمرنگ و تا حدودی غیرممکن شده‌بود و برخی از تحلیلگران سیاسی از بن بست عمیق میان ایران و آمریکا حکایت می‌کردند، اما مجددا امید‌ها احیا شده و بسیاری معتقدند؛ تفاهم در این بخش، زمینه ساز ازسرگیری و پیشرفت مذاکرات در بسیاری از بخش‌های دیگر خواهد شد.

نزول بورس به تبعیت از دلار

چشم انداز روشن ناشی از خبر مثبت سیاسی، بلافاصله تاثیر خود را در انتظارات بازار ارز نمایان کرد و شاهد تضعیف تقاضا و فشار عرضه در هسته مرکزی معاملات بازار ارز بودیم. شاخص ارزی در جریان مبادلات فردایی روز جمعه وارد کانال ۴۸‌هزار‌تومان شد و در روز شنبه نیز برای مقاطعی شاهد عقب‌نشینی بهای اسکناس آمریکایی به نیمه اول کانال ۴۸‌هزار‌تومان بودیم. این موضوع در تغییر انتظارات فعالان بازار سهام نیز تاثیرگذار بود و موجبات تشدید فشار فروش را درمیان سهامداران بورسی فراهم کرد.

بورس تهران در روز گذشته با کاهش ارتفاع نماگر‌ها همراه بود و شاخص‌کل بورس تهران با افت ۳۲/ ۲‌درصدی همراه شد تا برای چهارمین‌بار در سال‌جاری کانال ۲‌میلیون‌واحدی را از دست داده‌باشد.

نماگر هم وزن نیز در جریان مبادلات نخستین روز هفته، ۷۱/ ۲‌درصد از ارتفاع خود را از دست داد تا این نماگر نیز در سال‌جاری برای چهارمین‌بار سطح ۷۰۰‌هزار‌واحدی را از دست داده باشد. در فرابورس نیز نماگر اصلی این بازار با افت ۴۹/ ۲‌درصدی، در سطح ۲۵‌هزار و ۷۷۲‌واحدی آرام گرفت. در جریان دادوستد‌های نخستین روز هفته، ۱۰۲۲‌میلیارد‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد.

ارزش معاملات خرد بازار سهام که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، رقم ۲‌هزار و ۵۶۰‌میلیارد‌تومان را ثبت کرد. همان‌طور که در گزارش روز ۲۳ خرداد «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان «نزول بورس زیر پرچم دلار» گفته شد؛ در سال‌های اخیر نمود عینی همبستگی میان بورس و دلار بیشتر شده و روند قیمت‌ها در بورس به طور کامل تابع معاملات بازار ارز بوده‌است، به‌گونه‌ای‌که با کوچک‌ترین شوک افزایشی وارده به بازار ارز، صعود قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای اتفاق می‌افتد و با کمترین تکانه کاهشی در بازار ارز، شاهد فشار عرضه در بورس تهران هستیم.

به هرروی بورس تهران در سومین سالگرد سقوط، با کاهش معنادار دیگری در نماگر‌های اصلی خود همراه شده‌است و این نکته مخاطب را به سمت و سوی دریافت این نتیجه هدایت می‌کند که به‌رغم رشد قیمت‌ها تا ۱۷ اردیبهشت، در ماه‌های اخیر بازار سهام با نزول تدریجی خود به محدوده‌های سقف سال‌۹۹ رسیده است و پس از گذشت سه سال، هنوز هم بازار سهام در قید و بند محدوده ۲‌میلیون‌واحدی است. با این تفاسیر که شرایط کنونی اقتصاد کلان کشور بسیار با مرداد ۹۹ متفاوت است.

مقایسه بورس ۹۹ با مقطع فعلی

در پایان مرداد سال‌۹۹، نقدینگی کشور در محدوده ۲‌هزار و ۸۱۹‌همت (هزار‌میلیارد‌تومان) قرار داشت و در آخرین آمار اعلامی از سوی بانک مرکزی که مربوط به اسفند سال‌گذشته است، نقدینگی کشور به ۶ هزار و ۳۳۷‌همت رسیده است. این بدین معناست که در این مدت نقدینگی کشور ۱۲۵‌درصد رشد داشته‌است، درحالی‌که شاخص‌کل بورس ۲۸/ ۴‌درصد نیز پایین‌تر از سقف ۹۹ ایستاده است. در این مدت پایه‌پولی یا پول پرقدرت نیز از ۳۶۳‌همت به ۸۶۰‌همت رسیده که گویای رشد ۱۳۷‌درصدی این پارامتر آماری است.

در همین برش زمانی، پول رشد خارق العاده‌ای را تجربه کرده و از ۵۷۳‌همت به هزار و ۶۳۰‌همت رسیده است. میزان رشد پول از سایر متغیر‌ها بسیار بیشتر بوده و پول در این بازه زمانی رشد ۱۸۴‌درصدی را تجربه کرده‌است. بررسی نسبت پول به نقدینگی نیز افزایش را نشان می‌دهد؛ بدین معنا که سپرده‌های بلندمدت با شتاب بیشتری تبدیل به سپرده‌های جاری و کوتاه مدت تبدیل شده‌اند. در واقع مردم عادی در راستای حفظ ارزش پول، عطای سپرده‌های بلندمدت بانکی را به لقای آن بخشیده اند و برای مقابله با تورم، پول خود را به‌نحوی نگه داری می‌کنند که در صورت بروز کوچک‌ترین تکانه در شرایط، راهی بازار‌های دارایی شوند. همچنین قیمت دلار نیز نسبت به آن زمان رشد بیش از ۱۰۰‌درصد را تجربه کرده‌است. در روزی که شاخص‌کل بورس در مرداد ۹۹ در سقف تاریخی آن زمان خود قرار داشت، دلار در کانال ۲۱‌هزار‌تومان قرار داشت، اما اکنون بعد از گذشت سه سال‌که دلار با رشد بیش از ۱۰۰‌درصد، به کانال ۴۸‌هزار‌تومان رسیده است، شاخص بورس همچنان ۴‌درصد پایین‌تر از سقف تاریخی تجربه شده در آن مقطع است.

همان‌طور که از اعداد و ارقام فوق نیز پیداست، به‌رغم رشد‌های قابل توجه در پارامتر‌های موردبررسی، بورس تهران همچنان از سقف تاریخی سال‌۹۹ خود پایین‌تر معامله می‌شود که این بدین معناست که عوامل دیگری در بطن بازرا سهام موجود بوده‌است که مانع از افزایش قیمت سهام در کلیت بازار سهام شده‌است، اگرچه مقایسه نقطه‌به‌نقطه مقطع کنونی با سقف سال‌۹۹ بورس تهران که بورس تهران در حبابی‌ترین دوران خود قرار داشت، می‌تواند تحلیل‌ها را با اشتباهات عدیده‌ای مواجه سازد، اما نمی‌توان از رشد متغیر‌های پولی و نرخ دلار در این مدت چشم پوشی کرد. همان‌طور که گفته شد، رشد افسارگسیخته پول در نظام بانکی، یکی از معضلات کنونی است که بدین معناست که مردم عادی در وضعیت دست به ماشه قرار دارند و در جست‌وجوی نقطه شروع بازگشت مجدد به بازار‌های دارایی هستند تا این‌بار از قطار کسب بازدهی عقب نمانند.

منبع: دنیای اقتصاد