عدم حمایت دولت، پاشنه آشیل توسعه بخش معدن و صنایع معدنی

به گزارش می‌متالز، ایران با داشتن منابع غنی مس، می‌تواند از بازیگران اصلی این عرصه باشد، اما شاهد هستیم که فعالان کوچک‌مقیاس این بخش از حمایت‌های لازم برخوردار نبوده و به سبب وجود چالش‌های فراوان، نتوانسته‌ا‌ند باقدرت عمل کنند. از جمله این چالش‌ها می‌توان به حقوق دولتی معادن، بروکراسی‌های اداری طولانی، نبود زیرساخت‌های لازم، کمبود نیروی انسانی متخصص، عدم اعطای تسهیلات، شرایط دشوار واردات ماشین‌آلات معدنی، قیمت‌گذاری دستوری در بورس کالا، هزینه‌های بالای حمل‌و‌نقل و… اشاره کرد. در بسیاری از کشور‌ها به طور جدی از فعالان بخش معدن حمایت شده و از سرمایه‌گذاران این حوزه استقبال می‌شود زیرا به این موضوع واقف هستند که درآمدزایی و ارزآوری صنایع معدنی تا چه حد می‌تواند باعث رشد اقتصادی کشور‌ها شود. در همین راستا، گفت‌وگویی با عباس ابراهیمی، مدیرعامل شرکت آلیاژسازان کرج تدارک دیده ایم که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:

در ابتدا توضیحاتی در خصوص تاریخچه و زمینه فعالیت شرکت آلیاژسازان کرج ارائه بفرمایید.

فعالیت شرکت آلیاژسازان کرج از سال ۱۳۸۵ در بخش معدن و صنایع معدنی و تولید فلزات رنگین آغاز شد و با اجرای طرح‌های توسعه‌ای، فعالیت آن گسترش یافت؛ به طوری که اکنون در زمینه تولید عناصر نادر خاکی و لانتانید‌ها نیز مشغول به‌کار هستیم. در سال ۱۳۹۱ با بهره‌برداری از اولین محدوده معدنی مجموعه، استخراج مواد معدنی آغاز شد و در سال ۱۳۹۵ واحد‌های فرآوری به منظور تولید کاتد مس و استحصال سایر فلزات از مواد معدنی احداث شد.

در رابطه با عملکرد شرکت آلیاژسازان کرج در زمینه تولید و فروش محصولات، توضیحاتی ارائه بفرمایید.

خوشبختانه تولیدکنندگان کاتد مس با چالش خاصی در زمینه فروش مواجه نبوده و به سبب تقاضای بالای مشتریان، به راحتی امکان فروش محصولات را دارند و حتی با انعقاد قرارداد، محصولات خود را پیش‌فروش می‌کنند؛ تنها نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که میزان درآمد واحد‌های صنعتی نسبت به سال گذشته کاهش یافته است، زیرا علی‌رغم عدم تغییر میزان تولیدات، قیمت مس افت پیدا کرده است. علت این کاهش قیمت را می‌توان به قیمت‌گذاری دستوری در بورس کالا نسبت داد؛ در هیچ زمینه‌ای یارانه‌ای به تولیدکنندگان تعلق نگرفته و هزینه تولید بر اساس نرخ دلار آزاد است، اما قیمت فروش محصولات در این تالار صنعتی، بر اساس نرخ دلار نیمایی تعیین می‌شود که متاسفانه این اقدام اجحاف بزرگی در حق تولیدکنندگان است؛ مشکلات صنعت را نمی‌توان به صورت دستوری حل کرد و شاهد هستیم که تولیدکنندگان روزبه‌روز ضعیف‌تر شده و مزیت رقابتی خود را چه در بازار‌های داخلی و چه در بازار‌های خارجی از دست می‌دهند؛ مسوولان باید راهکار‌های منطقی ارائه داده و فضا را برای رقابت صنعتگران در بازار فراهم کنند.

در حال حاضر فعالان صنایع بالادستی مس با چه چالش‌هایی مواجه هستند و راهکار‌های پیشنهادی شما جهت رفع این معضلات چیست؟

در حال حاضر حقوق دولتی معادن یکی از چالش‌های اصلی معدن‌داران در کشور است، زیرا علی‌رغم کاهش شدید قیمت جهانی مس، حقوق دولتی معادن بدون توجه به مسائل تخصصی و کارشناسی، افزایش یافته و به باری مضاعف بر دوش فعالان بخش معدن تبدیل شده است. در اکثر کشورها، حقوق دولتی معادن متناسب با قیمت مس و میزان درآمد معدن‌داران تعیین می‌شود، اما در ایران شرایط متفاوت بوده و میزان حقوق دولتی مشخص شده، بسیار بیشتر از درآمد معدن‌داران است. باید گفت که پرداخت این مقدار حقوق دولتی برای بهره‌بردارانی که در معادن کوچک‌مقیاس مشغول به فعالیت هستند، مقرون به صرفه نیست، زیرا میزان استخراج مواد معدنی پایین بوده و معدن‌کاران از درآمد بالایی برخوردار نیستند؛ در این شرایط تنها معادن بزرگ که امکان استخراج مواد معدنی در تناژ‌های بالا را دارند، توانایی پرداخت این مقدار حقوق دولتی را داشته و می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند.

باید اضافه کنم که فرسوده بودن ماشین آلات معدنی، یکی از مشکلات دیرینه معادن کشور است؛ در حال حاضر با توجه به نیاز معادن مختلفی که تحت تملک مجموعه قرار دارد، درخواستی را برای اخذ مجوز واردات ماشین‌آلات معدنی ثبت کرده و منتظر نتیجه هستیم، اما تاکنون پاسخی دریافت نکرده‌ایم. متاسفانه به سبب نرخ بالای تورم در کشور، شاهد افزایش روزانه قیمت‌ها هستیم و قیمت ماشین‌آلات معدنی نیز از این جریان تبعیت می‌کند. در این شرایط اگر بهره‌برداران معادن، ماشین‌آلات معدنی مورد نیاز را در اختیار نداشته باشند، به سبب هزینه‌های بالای استخراج و قیمت‌های بالای پیشنهادی پیمانکاران، به هیچ عنوان امکان همکاری با آن‌ها را نخواهند داشت. به همین دلیل ما و سایر بهره‌برداران معادن از دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت درخواست می‌کنیم تا از فعالان بخش معدن حمایت کرده و تسهیلاتی برای تولیدکنندگان در نظر بگیرند؛ همچنین شرایط واردات را تسهیل و مجوز‌های لازم به منظور واردات ماشین‌آلات معدنی را به معدن‌داران اعطا کنند. لازم به ذکر است که میزان تولید ماشین‌سازان داخلی به قدری نیست که پاسخگوی نیاز معادن کشور باشد؛ همچنین ماشین‌آلات ساخت داخل مانند ماشین‌آلات خارجی از توان بالایی برخوردار نیستند؛ برای استخراج مواد معدنی از معادن، بهره‌برداران به ماشین‌آلاتی با قدرت بالا نیاز داشته و امکان استفاده از ماشین‌آلات کوچک ایرانی را ندارند. به عنوان مثال در حالی که توان یک بیل مکانیکی باید حدود ۳۲۰ تا ۶۰۰ تن باشد، توان بیل‌های مکانیکی ساخت داخل حدود ۲۲۰ تا ۲۴۰ تن است؛ به همین دلیل واردات ماشین‌آلات معدنی ضروری بوده و دولت با حمایت از بخش معدن می‌تواند باعث توسعه و گسترش فعالیت بهره‌برداران، افزایش میزان اشتغال‌زایی، رشد تولید و مهار تورم شود که در پی آن ارزش‌آفرینی بیشتری برای کشور ایجاد خواهد شد. در این برهه زمانی حساس که کشور نیاز به ارزآوری و ایجاد ارزش افزوده بیشتر دارد، اگر فعالیت معادن مختل شده و یا به کندی صورت گیرد، اقتصاد و صنعت بیشترین آسیب را متحمل خواهند شد؛ همکاری دولت و دستگاه‌های اجرایی با یکدیگر برای هموارسازی مسیر تولید و حمایت از فعالان بخش معدن و صنایع معدنی بسیار حائز اهمیت است.

لازم به ذکر است که معادن تحت تملک این مجموعه در استان‌های تهران، قزوین، آذربایجان شرقی و زنجان قرار داشته و در سایر استان‌ها نیز با انجام فعالیت‌های اکتشافی به دنبال افزایش ذخایر مواد معدنی شرکت آلیاژسازان کرج هستیم. در حال حاضر به دلیل عدم وجود واحد‌های فرآوری در کنار معادن، ناچار به انتقال مواد معدنی از این استان‌ها به واحد صنعتی شهرستان اشتهارد با ظرفیت تولید سه هزار تن کاتد مس در سال هستیم، اما با توجه به هزینه‌های بالای حمل‌و‌نقل و مقرون به صرفه نبودن انتقال مواد با عیار پایین، سیاست‌گذاری‌های مجموعه به سمت احداث واحد‌ها فرآوری در کنار معادن سوق پیدا کرده است. گفتنی است که ما به دنبال بهره‌برداری از معادن شهر‌های مرسین و قیصریه ترکیه هستیم و شاهد این امر هستیم که دولت و مسوولان این کشور بر خلاف مسوولان کشور، به شدت از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی حمایت کرده و به دنبال ارتقای صنعت خود هستند.

باید اذعان کنم که معارضان محلی، عدم حمایت سازمان‌های منابع طبیعی و آبخیزداری و حفاظت محیط زیست، عدم اعطای تسهیلات از سوی بانک‌ها، بروکراسی‌های اداری طولانی، کمبود نیروی انسانی و تامین انرژی (برق و آب) از مشکلات دیگری هستند که بهره‌برداران معادن با آن دست به گریبان هستند. یک واحد صنعتی بدون پشتیبانی مالی و سرمایه در گردش کافی، به هیچ وجه امکان فعالیت ندارد؛ اگر صنعتگران امکان اخذ وام‌هایی با بهره پایین را نداشته باشند، سرعت حرکت چرخ تولید در کشور کند شده و نیاز صنایع پایین‌دستی برآورده نخواهد شد. متاسفانه اکنون نیروی کار ایرانی تمایلی به فعالیت در معادن نداشته و شغل‌های کاذب بسیار مورد استقبال قرار گرفته‌اند؛ از سوی دیگر استفاده از نیروی کار خارجی نیز در معدن با، اما و اگر‌های فراوانی همراه بوده و به سبب عدم وجود نیروی متخصص و دلسوز در کشور، میزان تولید معادن کوچک بسیار کاهش یافته است. علی‌رغم اینکه تامین زیرساخت‌های مورد نیاز معادن، جزو وظایف دولت محسوب می‌شود، معدن‌داران باید اقدامات لازم را انجام داده و با سرمایه شخصی برای تامین انرژی مورد نیاز خود سرمایه‌گذاری کنند؛ به عنوان مثال ما برای تامین برق یکی از معادن مجموعه، درخواستی را در شرکت توزیع برق ثبت کردیم، اما با آن موافقت نشد و به ما اعلام کردند که باید با هزینه خود از فیدر برق تا معدن، اقدام به نصب تیر‌های برق کنیم. در اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا دولت تنها وظیفه اخذ حقوق دولتی و مالیات را بر عهده دارد؟ آیا در کنار آن نباید زیرساخت‌های لازم را برای معادن ایجاد کند؟ به همین دلیل در شرایطی که دولت در این زمینه سرمایه‌گذاری نکرده و حمایت آن تنها در اعطای پروانه بهره‌برداری خلاصه می‌شود، نمی‌توان انتظار داشت که معدن‌داران به تولید و درآمد بالایی دست یابند.

این مجموعه در زمینه برندسازی و توسعه بازار‌های هدف خود چه اقداماتی را در دستور کار دارد؟

با توجه به اینکه کاتد مس مواد اولیه اصلی صنایع پایین‌دستی مس به شمار رفته و تولیدکنندگان چالش خاصی در زمینه فروش آن ندارند، نیازی به انجام اقدامات گسترده در زمینه برندسازی و بازاریابی نبوده و با تولید محصولات باکیفیت می‌توان به راحتی نظر مشتریان را جلب کرد؛ به همین دلیل همواره تولید محصولات باکیفیت در دستور کار ما قرار دارد. گفتنی است که تولیدکنندگان فعال در صنایع پایین‌دستی مس که محصولات نهایی را تولید می‌کنند، باید در این زمینه بسیار باقدرت عمل کرده و برای افزایش سهم خود از بازار، راهبرد‌های کاربردی را اتخاذ کنند. لازم به ذکر است که ما در شرکت آلیاژسازان کرج به طور غیرمستقیم در زمینه صادرات فعالیت داشته و از طریق شرکت‌های واسطه‌ای محصولات خود را به سایر کشور‌ها صادر می‌کنیم.

وجه تمایز شرکت آلیاژسازان کرج نسبت به سایر شرکت‌های فعال در این زمینه چیست؟

همان طور که اشاره شد، تولید محصولات باکیفیت و انجام اقداماتی برای ارتقای بیشتر آن، منجر به توسعه بازار‌های هدف و جلب رضایت مشتریان می‌شود. به همین دلیل استفاده از تکنولوژی‌های به‌روز در خطوط تولید و بهبود فرآیندها، بسیار مثمر ثمر است؛ در فرآیند تولید کاتد مس از نوعی باکتری استفاده می‌کنیم که زمان انحلال به شدت کاهش یافته و این روش برای اولین بار در جهان برای تولید کاتد مس مورد استفاده قرار گرفته است. پسماند باقیمانده از فرآیند تولید، هیچ‌گونه آلودگی ندارد و این موضوع را سازمان حفاظت محیط زیست پس از انجام آزمایشات فراوان و ارزیابی‌های دقیق تایید کرده است.

شرکت آلیاژسازان کرج چه اقداماتی در راستای افزایش ایمنی کارکنان خود انجام داده است؟

این شرکت با پیاده‌سازی مدیریت «HSE» در تمام معادن تحت تملک و واحد‌های تولیدی خود، ایمنی و امنیت کارکنان را در اولویت قرار داده و واحد‌های «HSE» و کمیته انضباطی مجموعه با پایش منظم عملکرد افراد، همواره به دنبال ارتقای سطح ایمنی هستند. گفتنی است که شرکت آلیاژسازان کرج دارای واحد آموزشی بوده و در این واحد به منظور افزایش دانش فنی و علمی کارکنان، برنامه‌های مختلفی اجرا می‌شود.

شرکت آلیاژسازان کرج چه دورنمایی را برای خود متصور است و در سال‌‎های آینده چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

باید گفت که با توجه به گستردگی طیف کاری مجموعه، به دنبال اجرای طرح‌های توسعه‌ای متنوعی هستیم؛ در حال حاضر دو واحد تولید کاتد مس در حال احداث است که یکی از این واحد‌ها با ظرفیت تولید سالانه یک هزار و ۵۰۰ تن، تا پایان سال جاری در شهرستان طارم واقع در استان قزوین راه‌اندازی خواهد شد. همچنین در آینده نزدیک گلنگ‌زنی واحد فرآوری مواد معدنی برای تولید کنسانتره مس با ظرفیت ۳۰ هزار تن در سال انجام خواهد شد. در شهرک صنعتی اشتهارد نیز زمینی به مساحت ۱۵ هکتار برای احداث واحدی به منظور تولید محصولات پایین‌دستی مس (کابل و لوله مسی) خریداری شده است که به دنبال خریداری بخشی از تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز از ماشین‌سازان داخلی و واردات بخش دیگر آن از کشور ایتالیا هستیم.

منبع: فلزات آنلاین