آینده سبز فولاد سبز؟

به گزارش می‌متالز، انطباق با سیاست‌های سبز در این صنایع منجر به تحمیل فشاری بر تامین‌کنندگان مواد اولیه شده تا محصولات کم کربن، بازیافتی یا با پایدار بیشتر به ویژه در بخش فولاد را به لیست خرید خود اضافه کنند. با این‌حال، بسیاری از فناوری‌هایی که می‌توانند مواد اولیه سبز را در مقیاس بالا تولید کنند، هنوز در مقیاس تجاری نیستند. فولاد سبز از جمله بخش‌هایی است که شرکت‌ها می‌توانند با توسل به آن از مزایای سیاست‌های سبز بهره‌مند شوند و به همین سبب می‌توانند با کاهش ریسک تامین مالی کارخانه‌های فولاد کم کربن در گسترش فعالیت آن‌ها تا مقیاس تجاری موثر ظاهر شوند. از نقطه‌نظر تحلیل گران بلومبرگ تا زمانی که سیاست کربن‌زدایی صنعتی تثبیت شود، تقاضای بخش خصوصی در کربن‌زدایی فولاد نقش مهمی خواهد داشت.

طبق گزارشی از «آژانس بین‌المللی انرژی» در سال ۲۰۲۰، تولید فولاد و آهن سالانه ۲.۶ میلیارد تن دی‌اکسید کربن تولید کرده است و سهم ۷ درصدی از کل آلودگی آب‌وهوایی مرتبط با انرژی را به خود اختصاص داده است اگرچه در برخی منابع، این رقم برای شرایط فعلی ۸ درصد عنوان شده است. براساس این گزارش، حتی با وجود افزایش تقاضای جهانی، صنعت باید انتشار گاز‌های گلخانه‌ای خود را تا سال ۲۰۵۰ به نصف کاهش دهد، تا در مسیر اهداف تغییرات اقلیمی جهانی قرار گیرد.

حمل‌ونقل در صدر

با توجه به داده‌هایی که بخش انرژی‌های جدید بلومبرگ تا ماه مه ۲۰۲۳ برای ردیابی خرید مواد سبز جمع‌آوری کرده است، گفته می‌شود در مجموع ۴۸ قرارداد تامین فولاد سبز اعلام شده است و از این تعداد، ۴۴ درصد آن مربوط به صنعت خودروسازی است.

بخش حمل‌ونقل بیشتر به دلیل آنکه خودروسازان در اروپا با مقرراتی بر اساس عمر مفید خودرو مواجه هستند و به دنبال آن هستند که نسل‌های جدید خودرو‌های برقی به بازار عرضه کنند، بیش از سایرین به سیاست‌های سبز بها می‌دهد. درحالی که خودروسازان منبع مهمی برای تقاضای فولاد سبز هستند، آن‌ها تنها بخش کوچکی از تقاضای فولاد را پوشش می‌دهند. حمل‌ونقل مانند سایر تولیدات تجهیزات سنگین و الکتریکی حدود ۲۰ درصد از مصرف فولاد را تشکیل می‌دهد، که در مقایسه با سهم ۵۰ درصدی بخش ساخت‌وساز، چندان چشمگیر نیست. البته با توجه به اینکه حاشیه سود در ساخت‌وساز ناچیز است، نمی‌توان انتظار داشت این بخش چندان طرفدار فولاد سبز باشد. تقاضا برای محصولات گران‌قیمتی همچون فولاد سبز همواره در بخش‌هایی صعودی می‌شود که فلز تنها بخش کوچکی از هزینه کل محصول است و شرکت‌ها با دست بازتری می‌توانند قیمت نهایی مصرف‌کننده را تغییر دهند؛ افزایش ۲۵ درصدی قیمت فولاد تنها ۱ درصد هزینه‌های تولید خودرو را افزایش می‌دهد.

بلومبرگ در گزارشی هزینه تولید فولاد کم کربن را از طریق ارزیابی مسیر‌های تولید جدید، از جمله احیای مستقیم مبتنی بر هیدروژن، و کوره‌های بلند با استفاده از جذب و ذخیره کربن (CCS) را محاسبه کرده است. به طور متوسط، هزینه تولید فولاد سبز ۴۰ درصد بیشتر از روش‌های امروزی است. با این‌حال، به عقیده تحلیل‌گران، هزینه تولید فولاد سبز تا سال ۲۰۵۰ ممکن است حتی ۵ درصد کم‌تر از مسیر‌های مبتنی بر سوخت‌های فسیلی باشد.

بالاتر بودن هزینه‌های اولیه ترکیبی، از هزینه‌های اضافی در کل فرآیند، از جمله هزینه‌های عملیاتی و توسعه ناشی می‌شود، که اغلب به دلیل محدودتر بودن زنجیره تامین برای فناوری‌های جدید است. زمان‌بندی توسعه نیز معمولا طولانی‌تر است، زیرا پارامتر‌های طراحی و عملیاتی برای کارخانه‌های جدید باید از ابتدا ایجاد شوند. حتی به‌روزرسانی نیروگاه موجود با هزینه‌های اضافی همراه است؛ نصب مجدد لوله‌ها و آب‌بند‌ها برای عایق‌بندی هیدروژن، یا اضافه کردن مخازن و پمپ‌ها و مبدل‌های حرارتی مورد نیاز برای جذب کربن از جمله این هزینه‌ها هستند.

قرارداد‌های پیش خرید

بیشتر پروژه‌های فولاد سبز با مدل سنتی تامین مالی پروژه، با ترکیبی از حقوق صاحبان سهام و وام تامین مالی می‌شوند. برای فناوری‌های جدیدتر مانند هیدروژن، جذب کربن و الکترولیز، پروژه‌ها باید ریسک‌زدایی شوند. قرارداد‌های پیش خرید، به ویژه آن‌هایی که شامل تضمین خرید مواد اولیه سبز در طی چندین سال هستند، می‌توانند در توسعه فناوری‌های جدید موثر ظاهر شوند و در افزایش مشارکت و ظرفیت فروش، حتی قبل از طراحی کارخانه، اهمیت بالایی دارد. تقاضای بخش خصوصی درحال حاضر تنها مختص به کربن‌زدایی صنعتی، پروژه یا توافقنامه مشخص است. بسیاری از صنایع سنگین به دلیل نگرانی در مورد اختلال احتمالی در تولید داخلی محصولات استراتژیک، از سیاست‌هایی سبزی همچون قیمت کربن (نرخ‌گذاری بر مبنای میزان آلایندگی در بازار کربن) استقبال نمی‌کنند. مکانیسم‌های سیاستی مانند تخصیص اعتبار در بازار کربن اروپا برای تولیدکنندگان احتمالا طی یک دهه آینده به پایان خواهند رسید و در ادامه، توسعه فناوری و پروژه‌های جدید تنها با کمک‌های بلاعوض دولتی و سهام‌داران بخش خصوصی جهت ایجاد انگیزه و تامین مالی جایگزین خواهد شد.

شرکت‌های آینده‌ساز

شرکت سوئدی «H ۲ Green Steel» درحال ساخت کارخانه فولادسازی بزرگ در شمال سوئد است که با بهره بردن از هیدروژن سبز و انرژی‌های تجدیدپذیر در کاهش قابل ملاحظه آلودگی آب‌وهوا پیشتاز است. این استارت‌آپ پیشرو تولید فولاد سبز اعلام کرده است که انتظار دارد تا سال ۲۰۲۶، تولید کارخانه واقع در منطقه بودن سوئد، به ۵/ ۲ میلیون تن فولاد برسد و این درحالی است که در مقایسه با کارخانه-های فولادسازی سنتی انتشار دی‌اکسید کربن را تا ۹۵ درصد کاهش می‌دهد. این شرکت درحال حاضر مشتریانی از جمله شرکت بی‌ام‌و، مرسدس بنز و غول کشاورزی کارگیل را برای حدود نیمی از این عرضه جذب کرده است.

در بزرگ‌ترین عرضه خصوصی سهام در اروپا در سال جاری، «H ۲ Green Steel» حدود ۵/ ۱ میلیارد یورو از گروه سرمایه‌گذاری به رهبری Altor، GIC، Hy ۲۴ و Just Climate جذب کرده است. این پروژه اولین کارخانه فولاد سبز در مقیاس بزرگ و اولین الکترولیز در مقیاس صنعتی در اروپا را تامین مالی خواهد کرد.

یک تن فولاد ساخته شده توسط H ۲ Green Steel برای مشتریان این شرکت ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از محصول استاندارد هزینه خواهد داشت. با این حال، این شرکت انتظار دارد که مشتریان بیشتر و بیشتری مایل به پرداخت هزینه در قبال مشارکت در سیاست‌های اقلیمی و تعهدات کربن صفر شرکت‌ها، باشند تا راه‌های سبزتری برای تامین مواد اولیه داشته باشند.

درحال حاضر البته تعداد قابل‌توجهی از شرکت‌های بزرگ دیگر در صنعت نیز درحال تلاش برای افزایش سهم خود از مشارکت در تولید فولاد سبز هستد. بزرگترین تولید‌کننده فولاد سوئد، SSAB نیز همانند «H ۲ Green Steel» درحال بررسی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و هیدروژن برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری در آلمان و کره جنوبی نیز درحال بررسی فناوری مشابه هستند، درحالی که استارت‌آپ‌های دیگر، از جمله Boston Metal و Electra Steel، راه‌های رادیکال‌تری برای اختراع مجدد فرآیند با استفاده از ترفند‌های الکتروشیمیایی را بررسی می‌کنند.

منبع: دنیای اقتصاد